Türkiye’de Finansal Derinleşme Ve Cari Açık İlişkisinin Var Modeli İle Analizi

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 41, 238 - 251, 31.12.2021

Cemil Erarslan , Ferhat Pehlivanoğlu , Zeynep Narman

Öz

Son yıllarda literatürde genel ekonominin başarısı olarak görülen finansal sistem ile ekonomik büyümenin ilişkilendirilmesi yaygınlık kazansa da yapısal kırılmaya neden olan cari açığın finansal sistem üzerindeki etkisi tartışmaya değer konular arasında yer almaktadır. Bir ülkenin sahip olduğu finansal araç sayısının artırılmasını ve bu araçların yaygın bir şekilde kullanımını ifade eden finansal derinleşme olgusu, doğrudan yabancı sermaye girişine yol açarak cari açık üzerinde etkili olacaktır. Bu çalışmanın amacı, cari açık ile finansal derinleşme arasındaki ilişkinin Türkiye ekonomisi için test edilmesidir. Çalışmada Türkiye ekonomisinin 1990-2019 yılları arasındaki verileri kullanılarak, cari açık ve finansal derinleşme arasındaki ilişki, Vektör Otoregresif Model (VAR) modeli ile analiz edilmiştir. Bu bağlamda ilk olarak değişkenlerin durağanlığı sınanmış, akabinde değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin var olup olmadığı Johansen Eşbütünleşme testi ile analiz edilmiştir. Daha sonra değişkenler arasındaki ilişkinin yönünü tespit etmek amacıyla VECM’e dayalı Granger nedensellik analizi yapılmıştır. Son olarak Varyans ayrıştırması ve Etki-Tepki analizi ile elde edilen sonuçlar desteklenmiştir. Yapılan analiz sonucunda, finansal derinleşmenin cari açık üzerinde önemli bir etken olduğu ve bu etkinin zaman içinde giderek arttığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

FİNANSAL DERİNLİK, CARİ AÇIK, VAR MODELİ

Kaynakça

• Alper, A. ve Oransay, G. (2015). Cari Açık ve Finansal Gelişmişlik İlişkisinin Panel Nedensellik Analizi Ekseninde Değerlendirilmesi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 1 (2), ss.73-85
• Balaban, B. (2016). Yabancı Sermaye Girişlerinin Yurtiçi Tasarruflar Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Akademik Hassasiyetler, Cilt.3, Sayı.6, ss.117-128.
• Blanchard, O. and Giavazzi F. (2002). Current Account Deficits in the Euro Area: The End of the Feldstein-Horioka Puzzle? Brookings Papers on Economic Activity, 33 (2), pp.147-210.
• Calderon, C., A. Chong and N. Loayza (2000). Determinants of Current Account Deficits in Developing Countries. The World Bank, Policy Research Working Paper Series, No: 2398.
• Chinn, M. D., Eichengreen B., ve Ito, H. (2011). A Forensic Analysis of Global Imbalances. NBER Working Paper Series, No. 17513.
• Clarida, R. (2005). Japan, China and The U. S. Current Account Deficit. CATO Journal, 25 (1), pp. 111-114.
• Collins, S., F.N.D. Simone and Hargreaves, D. (2014). The Current Account Balance: An Analysis of the Issues. Reserve Bank Of New Zealand: Bulletin, 61 (1).
• De Gregorio, J. and Guidotti, P.E. (1995). Financial Development andEconomicGrowth.World Development, 23 (3), pp.433-448.
• Duman, A. and Lee Kangkook (2000). Financial System, Financial Liberalization and Crises. A Tale of Two Countries: Turkey and Korea, https://wwwunix.oit.umass.edu/~kklee/study/kotur.doc, 19.01.2021.
• Ekinci, M. Fatih, F. Pınar Erdem ve Zubeyir Kilinc (2015). Credit Growth, Current Account and Financial Depth, Applied Economics, Vol. 47, No. 17, pp.1809–1821. Enders, W. (1995). Applied Econometric Time Series. New York: John Wiley and Sons, Inc.
• Ewing, B.T., R. Sari and Soytas, U. (2007). Disaggregate Energy Consumption and Industrial Output in the United States. Energy Policy, Vol. 35, pp.1274–1281.
• Fligstein, N. and Shin, T. (2007). Shareholder Value and the Transformation of the US Economy, 1984–20001. In Sociological Forum, 22 (4), pp.399-424.
• Fuller, W.A., (1996). Introduction To Statistical Time Series. 2nd Edition, John Wiley and Sons Inc.
• Granger, C.W.J. (1988). Some Recent Developments in a Concept of Causality. Journal of Econometrics, 39, pp.199-211
• Hermann, S. and Winkler A. (2008). Real Convergence, Financial Markets, and The Current Account Emerging Europe Versus Emerging Asia. European Central Bank Occasional Paper Series, No. 88.
• Hervey, Jack L. and Merkel, Loula S. (2001). A Record Current Account Deficit: Causes and Implications, Economic Perspectives, Federal Reserve Bank of Chicago, Vol.24, No.4.
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, pp.231-254.
• Johansen, S and Juselius, K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration-With Application to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, pp.169–210.
• Kennedy, Peter E. (1998). A Guide to Econometrics. 4th Edition, Cambridge, MA: MIT Press.
• Khan, M. and S. Senhadji, A. (2000). Financial Development and Economic Growth: An Overview. IMF Working Paper, WP PP/209.
• Kiyotaki, N and Moore, J. (2005). Financial Deepening. Journal of the European Economic Association, 3 (2–3), pp.701-713.
• Krippner, G. (2005). The Financialization of the American Economy. Socio-Economic Review, 3, pp.173-208.
• Mckinnon, I. (1973). Ronald: Money and Capital in Economic Development. The Brookings Institution, pp.128-129.
• Mendoza, Enrique, G. (2006). Lessons from the Debt-Deflation Theory of Sudden Stops. American Economic Review, 96 (2): 411-416.
• Mendoza, Enrique G., Vincenzo Quadrini and Jose-Victor Rios-Rull (2007). Financial Intergration, Financial Deepness and Global Imbalances, NBER Working Paper Series, No. 12909.
• Mollaahmetoğlu, E. (2016). Finansal Derinleşme: Türkiye’nin Finansal Derinliği ve Panel Veri Analizi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 25: 32-54.
• Naidu, S., Pandaram, A. ve Chand, A. (2017). A Johansen Cointegration Test for the Relationship between Remittances and Economic Growth of Japan. Modern Applied Science, 11 (10).
• Nelson, Charles R. and Charles I. Plosser (1982). Trends and Random Walks in Macroeconomic Time Series, Journal of Monetary Economics, Vol.10, pp.139-162.
• Oruç, S. ve Turgut, A. (2014). Finansal Derinleşme, Ekonomik Büyüme ve Türk Finans Sistemi (1990-2010). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ss.109-118.
• Oskay, S. (2000). Finansal Piyasalarda Yeni Yasal Düzenlemeler İhtiyacı ve Türk Finans Sistemi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Öneri Dergisi, 75 (10), ss.9-18.
• Ozdamar, G. (2015). Factors Affecting Current Account Balance of Turkey: A Survey With The Cointegrating Regression Analysis. Journal of Business, Economics and Finance, 4 (4), pp.633-658.
• Özcan, B ve Arı, A. (2011). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. İşletme ve Ekonomi Araştırmalar Dergisi, 2 (1), ss.121-142.
• Özsoy, C. (2010). Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin Var Modeli İle Analizi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, Cilt.5, Sayı.1.
• Öztürk, S ve Çoltu, S. (2018). Finansal Derinleşmenin Ekonomik Büyümeye Etkisi: 2001-2016 Yılları Türkiye Örneği, Gaziantep University Journal Of Social Sciences, 17 (4), ss.1516-1535.
• Pesaran, M. H., Y. Shin and Smith, R. P (1999). Pooled Mean Group Estimation of Dynamic Heterogeneous Panels, Journal of the American Statistical Association, 94 (446), pp.621–634.
• Ruiz-Tagle, Eduardo F. (2000). Financial Markets and Globalization: The Perspective of Emerging Economies. (in) Economic Commission for Latin America and The Caribbean (ECLAC), Ed. José Antonio Ocampo, Stefano Zamagni, Ricardo Ffrench-Davis, Carlo Pietrobelli, pp.31-37.
• Sassen, S. (2001). The Global City: New York, London, Tokyo. Princeton University Press, pp.1-480.
• Shaw, Edward S. (1974). Financial Deepening in Economic Development. Oxford University Press, pp.1-260.
• Sohail, N. ve Hussain Z. (2011). The Macroeconomic Variables and Stock Returns in Pakistan: The Case of KSE 100 Index. International Research Journal of Finance and Economics, 80, pp.66-74.
• Suwastika N., A. Pandaram and Chand A. (2017). A Johansen Cointegration Test for the Relationship between Remittances and Economic Growth of Japan.Published by Canadian Center of Science and Education, 11(10).
• Şahin, A. ve H. Doğukanlı (2014). Yabancı Bankaların KOBİ Kredilerine Etkileri: Türkiye İçin Bir İnceleme. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, Cilt.8, Sayı.2, ss.39-73.
• Yiğitbaş, Ş. (2017). The Relationship Between Financial Depth and Current Account Deficit in Turkey, Int. Journal of Management Economics and Business, 13 (3).