Human Capital and Economic Growth in Türkiye: Long-run Analysis

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 43, 821 - 838, 30.12.2022

Yüksel Okşak , Cüneyt Koyuncu

Öz

In this study, the cointegration relationship between human capital and economic growth is examined by using five different economic growth measures and it is tried to estimate the long-term effect of human capital on economic growth for Turkey. The sample covers the period of 1961-2019, and all analyzes were carried out with the ARDL technique. The cointegration test findings obtained from the ARDL bounds test indicate that human capital and economic growth in Turkey are cointegrated and therefore act together in the long run. This common movement remains valid in all four models. In addition, it is seen that there is a statistically significant positive relationship between human capital and economic growth for the four models in the long run. In conclusion, the diagnostic test results show that none of the four different models suffer from autocorrelation and varying variance problems, and each model is stable in terms of parameter stability.

Anahtar Kelimeler

Human Capital, Growth, Unit Root, Co-integration, Long-run Analysis.

Türkiye'de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Uzun Vadeli Analiz

Öz

Bu çalışmada, beş farklı ekonomik büyüme ölçüsü kullanarak beşeri sermaye ile ekonomik büyüme arasındaki eşbütünleşme ilişkisi incelenmekte ve beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerindeki uzun vadeli etkisini Türkiye için tahmin edilmeye çalışılmaktadır. Örneklem 1961-2019 dönemini kapsamakta olup, tüm analizler ARDL tekniği ile gerçekleştirilmiştir. ARDL sınır testinden elde edilen eşbütünleşme testi bulguları, Türkiye'de beşeri sermaye ve ekonomik büyümenin eşbütünleşik olduğunu ve dolayısıyla uzun vadede birlikte hareket ettiklerini işaret etmektedir. Bu ortak hareket dört modelde geçerliliğini korumaktadır. Ayrıca uzun dönemde dört model için beşeri sermaye ile ekonomik büyüme arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif bir ilişki olduğu görülmektedir. Sonuç olarak, tanısal test sonuçları, dört farklı modelin hiçbirinin otokorelasyon ve değişen varyans problemlerinden muzdarip olmadığını ve her modelin parametre kararlılığı açısından kararlı olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Beşeri Sermaye, Büyüme, Birim Kök, Eşbütünleşme, Uzun Dönem Analiz.

Kaynakça

• Afşar, M. (2009). Türkiye’de Eğitim Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 85-98.
• Akça F. (2014). Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. (Yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Ateş, S. (1998). Yeni İçsel Büyüme Teorileri ve Türkiye Ekonomisinin Büyüme Dinamiklerinin Analizi. (Doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Babatunde, M. A. ve Adefabi, R. A. (2005). Long Run Relationship Between Education and Economic Growth in Nigeria: Evidence from the Johansen’s Cointegration Approach, Regional Conference on Education in West Africa: Constraints and Opportunities Dakar, Senegal, 1st -2nd, 1-22.
• Balmumcu, Ö. ve Bozkurt, K. (2018). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Gelişmekte Olan Ülkeler için Bir Panel Veri Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 11 (Prof. Dr. Harun Terzi Özel Sayısı), 391-406.
• Barro, R.J. (1991). Economic Growth in a Cross Section of Countries. Quarterly Journal of Economics, 106(2), 407-443.
• Bloom, D.E., Canning, D. ve Sevilla, J. (2001). The Effect of Health on Economic Growth: Theory and Evidence. NBER Working Paper Series, No.8587, 1-26.
• Brempong, K.G. ve Wilson, M. (2003). Health Human Capital and Economic Growth in Sub-Saharan African and OECD Countries. The Quarterly Review of Economics and Finance, 44(2), 296-320.
• Čadil, J., Petkovová, L. ve Blatná, D. (2014). Human Capital, Economic Structure and Growth. Procedia Economics and Finance, 12, 85-92.
• Çakmak, E. ve Gümüş, S. (2005). Türkiye’de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Ekonometrik Bir Analiz (1960-2002). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(1), 70, 59-72.
• Canpolat, N. (2000). Türkiye’de Beşeri Sermaye Birikimi ve Ekonomik Büyüme. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 265-281.
• Denison, E. F. (1962). Education, Economic Growth, and Gaps in Information. Journal of Political Economy, 70(5, Part 2), 124-128.
• Engelbrecht, H.J. (2003). Human Capital and Economic Growth: Cross Section Evidence for OECD Countries. The Economic Record, 79(1), 40-51.
• Erk, N., Çabuk, H.A. ve Ateş, S. (1998). Long-Run Growth and Physical Capital-Human Capital Concentration. Working Paper presented at the International METU Conference on Economics II, Ankara Üniversitesi, Ankara. http://idari.cu.edu. tr/sanli/academic.htm
• Erk, N., Altan Cabuk, H. and Ates, S. (1998). Long-run growth and physical capital–human capital concentration, Working Paper presented in International METU Conference on Economics II, Ankara Üniversitesi, Ankara. http://idari.cu.edu. tr/sanli/academic.htm
• Esener S. Ç., Biber A.E, Darıcı B. (2017). Orta Gelir Seviyesindeki Ülkelerde Kamusal Risk, Bürokratik Yapı ve Fiziki Sermayenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Maliye Dergisi, 173, 362-386.
• Gupta, I. ve Mitra, A. (2004). Economic Growth, Health and Poverty: An Exploratory Study for India. Development Policy Review, 22(2), 193-206.
• Hanushek, E.A. ve Kimbo, D. (2000). Schooling, Labor-Force Quality, and the Growth of Nations. The American Economic Review, 90(5), 1184-1208.
• Islam, T. S., Wadud, M. A. ve Islam, Q. B. T. (2007). Relationship Between Education and GDP Growth: A Multivariate Causality Analysis for Bangladesh. Economics Bulletin, 3(35), 1-7.
• Kar, M. ve Ağır, H. (2006). Türkiye’de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Eşbütünleşme Yaklaşımı ile Nedensellik Testi, 1926-1994, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi (SUSEAD), 6(11), 51-68.
• Karataş, M. ve Çankaya, E. (2011). Türkiye'de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi. Journal of Management & Economics, 18(1), 105-124.
• Koç, Y. A. ve Ata, Y. (2012). Sosyal Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: AB Ülkeleri ve Türkiye Üzerine Ampirik Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 199-218.
• Koyuncu, C. ve Unver, M. (2018). Is There a Long-term Relationship Between Imports and Economic Growth?: The Case of Turkey. In VIII. IBANESS Congress Series – Ploudiv/Bulgaria, 341-346. https://www.researchgate.net/publication/324861151_Is_There_a_Long_Term_Relationship_between_Imports_and_Economic_Growth_The_Case_of_Turkey
• Koyuncu, C. ve Sarıtaş, T. (2017). Analysis of Globalization and Economic Growth for Turkey with ARDL Model. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 51-66.
• Koyuncu, C. ve Unver, M. (2019). An Empirical Analysis of a Long-Term Relationship between Energy Imports and Economic Growth in Turkey. Tekirdağ, Turkey. XI. International Balkan and Near Eastern Social Sciences Congress Series, 911-916. https://www.researchgate.net/publication/331984695_An_Empirical_Analysis_of_a_Long-Term_Relationship_between_Energy_Imports_and_Economic_Growth_in_Turkey
• Lee, J.-W. (2001). Education for Technology Readiness: Prospects for Developing Countries. Journal of Human Development, 2(1), 115-151.
• Li, H. ve Huang, L. (2009). Health, Education, and Economic Growth in China: Empirical Findings and Implications. China Economic Review, 20, 374- 387.
• Li, K. W. ve Liu, T. (2011). Economic and Productivity Growth Decomposition: An Application to Post-Reform China. Economic Modelling, 28, 366-373.
• Mankiw, N.G., Romer, D. ve Weil, D.N. (1992). A Contribution to the Empirics of Economic Growth. Quarterly Journal of Economics, 107(2), 407-437.
• Mayer, D. (2001). The Long-Term Impact of Health on Economic Growth in Latin America, World Development, 29(6), 1025-1033.
• Özsoy, C. (2009). Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi. The Journal of Knowledge Economy and Knowledge Management, 4, 2-6.
• Petrakis, P.E. ve Stamakis, D. (2002). Growth and Education Levels: A Comparative Analysis. Economics of Education Review, 21, 513-521.
• Saygili, Ş., Cihan C. ve Yurtoğlu, H., (2005). Türkiye Ekonomisinde Sermaye Birikimi Verimlilik ve Büyüme:1972-2003. Ankara: DPT Yayınları.
• Schultz, W. T. (1961). Investment in Human Capital. The American Economic Review, 51(1), 1-17.
• Serel, H. ve K. Masatçi (2005). Türkiye’de Beşeri Sermaye ve İktisadi Büyüme İlişkisi: Ko-Entegrasyon Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 90, 49-58.
• Taban, S. ve Kar, M. (2006). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme; Nedensellik Analizi, 1969-2001. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 159-181
• Tallman, E. ve Wang, P. (1994). Human Capital and Endogenous Growth: Evidence from Taiwan. Journal of Monetary Economics, 34(3), 101-124.
• Topallı, N. (2015). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 129-140.
• Tunç, M. (1993). Türkiye’de Eğitimin Ekonomik Kalkınmaya Etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 1-32.
• Ulucak, Z. Ş., Aksoylu, S. ve Boztosun, D. (2015). Türkiye’de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ampirik Analizi. EconWorld International Concerence on Economics, 18-20 Ağustos 2015, Torino, 1-13.
• Varsak, S. ve Bakırtaş, İ. (2009). Ekonomik Büyüme Üzerine Beşeri Sermayenin Etkisi: Türkiye Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 49-59.
• Wolff, E.N. (2001). The Role of Education in the Postwar Productivity Convergence among OECD Countries. Industrialand Corporate Change, 10(3), 735-59.
• Wusiman, N. ve Ndzembanteh, A. N. (2020). The Impact of Human Capital and Innovation Output on Economic Growth: Comparative Analysis of Malaysia and Turkey. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 231-242.
• Yaylalı, M. ve Lebe, F. (2011). Beşeri Sermaye ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(1), 23-51.
• Yılmaz, Ö. ve Ünver, Ş. (2019). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(3), 1011-1026.