Kamu Bütçelemesinde Yeni Bir Yaklaşım Olarak Katılımcı Bütçeleme: Türkiye’de Belediyelere Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 43, 1069 - 1088, 30.12.2022

Semra Altıngöz Zarplı

Öz

Küreselleşme ile birlikte yönetişim alanında uyguladığımız sistemler yerini yeni arayışlara bırakmıştır. Bu arayışlarda görülmüştür ki vatandaşlık ve katılım faktörlerini ön planda tutan yerel yönetimler üzerinde çalışmalar artmıştır. Türkiye’de yeni kamu yönetimi anlayışı çerçevesinde verimlilik, etkinlik, hesap verilebilirlik ve denetim üzerine odaklanılmıştır. Bu kriterleri yönetimlerimize taşıyacak uygulamalardan biri de katılımcı bütçe olmuştur.
Bugün dünyada birçok ülkede çeşitli yöntemlerle uygulanan katılımcı bütçe uygulamalarından yola çıkarak belediyelerde uygulanan veya uygulanmaya çalışılan katılımcı bütçe süreci çalışmada ortaya konulmak istenmiştir. Çalışmada ilk olarak kamu bütçesinde temel kavramlara yer verilmiş olup yerel yönetimlerde bütçeleme süreci hakkındaki mevzuat çerçevesinde açıklamalarda bulunulmuştur. Katılımcılık kavramı ve katılımcılığa yönelik yaklaşımlar incelenmiştir. İkinci olarak katılımcı bütçe kavramına yer verilmiş ve bu kavram dünya uygulamaları çerçevesinde değerlendirilmiştir. Son olarak 2006 yılında Türk-İsveç Yerel Yönetim Ortaklığı Programı dahilinde katılımcı bütçe modülünde yer alan Nilüfer, Osmangazi, Tepebaşı, Yıldırım, Altındağ Belediyeleri ve kendi araştırmaları sonucu katılımcı bütçeyi uygulayan Çanakkale Belediyesi ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmada karma yönteme başvurulmuş olup, görüşmeler neticesinde oran ağırlıkları yöntemi ile belediyelerdeki katılımcı bütçe mekanizmalarının değerlendirmesi yapılmıştır.
Araştırmanın sonucunda, Türkiye’nin katılımcı bütçeyi yeni yeni deneyimlediği, bir yandan da katılımcı bütçe mekanizmalarını yeni kamu yönetimi çerçevesinde uygulamaya başladığı bulgularına ulaşılmıştır. Katılımcı bütçe uygulamalarında belediyelerdeki yönetici ve personelin bakış açıları, vatandaşların bilinç düzeyi, hukuki altyapı gibi faktörler esas oluşturmaktadır. Ayrıca katılımcı bütçe uygulayan belediyelerin yanı sıra katılımcı bütçe uygulamadıklarını öne süren belediyelerde de görülmektedir ki katılımcı bütçe mekanizmalarına her geçen gün daha fazla yer verilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Katılımcı Bütçe, Belediyeler, Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı.

As a New Approach in Public Budgeting: Participatory Budgeting a Research For Municipalties in Turkey

Öz

With globalization systems which we apply in management have given its place to new in the research. In the research, it is seen that research on local managements which prioritize the factors of participation and citizenship have increased. In our country in the frame of the new public management perception, focal spots are the productivity, variety, accountability, and supervision. One of the applications which will bring these criterions into our management is ‘‘participatory budgeting’’.
In our study we want to show the process of participatory budgeting applied in a lot of countries with different methods and based on this its applications or application trials in our municipalities. In the research, firstly, there are basic concepts in the public budget, then there are some statements about budgeting process in local managements within the limits of law. Concept of participated and approaches towards participation have been studied.
Second, it includes the concept of participatory budgeting, and it has been evaluated within the frame of world applications. Finally, interviews were held with Nilüfer, Osmangazi, Tepebaşı, Yıldırım, Altındağ municipalities which has participated in the participatory budget module within the framework of the Turkish Swedish local government partnership program in 2006, and also with Çanakkale Municipality which implements participant budget due to the result its own research. In our thesis, combined method has been used, we have evaluated the participatory budgeting mechanisms in our municipalities with rate weight as a result of the contacts. Findings of the research show that our country has been experiencing the participatory budgeting recently and it has started to apply participatory budgeting mechanisms in the new public management. Factors such as the perspective of managers and personnel in the municipalities, citizens’ awareness level and legal infrastructure are the basis of participatory budget implementations. In addition to municipalities applying participatory budgeting, it has been seen that there are some municipalities assert that they don't apply the participatory budgeting, but they have also some participatory mechanisms.

Anahtar Kelimeler

Partipatory Budgeting, Local Government, The New Public Management Approach

Kaynakça

• Açıkalın, O. ve Saltık, A. (2007). Kalkınmada Yeni Kavram ve Stratejiler, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 10(1), 5-27.
• Ağdeniz, Ş. ve Küçükaycan, D. (2021). Küreselleşmenin Türk Devlet Muhasebesine Etkileri ve Bütünleşik Kamu Mali Yönetim Bilişim Sistemi, E. Öz, U. Sandalcı ve İ. Sandalcı (Ed), Küresel Mali Sorunlar ve Muhtemel Çözümler ,(ss.361-388), İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Baierle, S. (1998). The Explosion of Citizenship: The Emergence of a New Ethical-Political Principle in Popular Movements in Porto Alegre, Brazil., S.E.Alvarez (Ed), Cultures of Politics/Politics of Cultures: Re-visioning Latin American Social Movements, New York:Routledge.
• Berman, E. (1997). Dealing with Cynical Citizens, Public Administration Review, 57 (2), 105-112.
• Berner, M.(2001). Citizen Participation in Local Government Budgeting, Popular Government, 66(3), 23-30.
• Bland, R. L. ve Rubin, I. S. (1997). Budgeting: A Guide for Local Governments. International City County Management Assn.
• Bilge, S. (2010). Bütçelemede Yeni Bir Yaklaşım: Katılımcı Bütçeleme, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 47 , (542), 52. http://www.ekonomikyorumlar.com.tr/sayi_596.html, 10 Şubat 2016.
• Bilge, S. ve Küçükaycan, D. (2014). Belediyelerde Bütçe Saydamlığı: Mali Hizmetler Birim Yöneticileri Üzerine Bir Araştırma, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 51(596), 101-123.
• Bursalıoğlu, A. S. ve Sakınç, S. (2014). Bütçelemede Demokratik Bir Değişim: Katılımcı Bütçeleme, Electronic Journal Of Vocational Colleges, 1. (Çevrimiçi) http://www.ejovoc.org/makaleler/may_2014/pdf/01.pdf, 11 Mart 2016.
• Cabannes, Y., (2004). Participatory Budgeting: A Significant Contribution To Participatory Democracy, Environment and Urbanization, 16(1), 27-46.
• Callahan, K., & Holzer, M. (1999). Results-Oriented Government: Citizen İnvolvement İn Performance Measurement. Performance & Quality Measurement in Government. Issues and Experiences (ss: 51-64) Chatelaine Press: Burke, VA.
• Community Pride Initiative. (2005). Bringing Budgets Alive (Participatory Budgeting In Practice). Oxfam UK Poverty Programme, UK. http://portugalparticipa.pt/upload_folder/table_data/bf35a6de-ea03-4370-b63d-96edd4424395/files/Bringing_budgets_alive.pdf.- ( 10.03. 2016)
• Ebdon, C. (2002). Beyond The Public Hearing: Citizen Participation İn The Local Government Budget Process. Journal of Public Budgeting, Accounting & Financial Management, 14(2), 273-294.
• Ebdon, C., & Franklin, A. L. (2006). Citizen Participation İn Budgeting Theory. Public Administration Review, 66(3), 437-447.
• Emil, F, Yılmaz, H. H, Kerimoğlu, B. (2012). Yerel Yönetimler Maliyesi, Ankara: Ofset Baskı.
• Ergen, Z. (2012). Yönetimden yönetişime: Katılımcı bütçeleme modeli. Maliye Dergisi, 163(17), 316-334.
• Franklin, A. L., & Ebdon, C. (2005). Are we all touching the same camel? Exploring a model of participation in budgeting. The American Review Of Public Administration, 35(2), 168-185.
• Goldfrank, B. (2006). Lessons From Latin American Experience in Participatory Budgeting. https://www.researchgate.net/publication/253455515_Lessons_from_Latin_American_Experience_in_Participatory_Budgeting
• İzci, İ. (2014). Katılımcı Yerel Yönetim, İstanbul: Kalkedon Yayınları. Lerner, J. (2011). Participatory Budgeting: Building Community Agreement Around Tough Budget Decisions. National Civic Review, 100(2), 30-35.
• Meriç, M. (2013). Bütçe Sistemlerinde Dönüşüm ve Değişim. F. Altuğ & A. Kesik & M. Şeker (Ed). Kamu Bütçesinde Yeni Yaklaşımlar, (ss.155-171), Ankara: Seçkin Yayınları.
• Moynihan, D. P. (2007). Citizen Participation in Budgeting: Prospects for Developing Countries. In Anwar Shah (Ed.), Participatory Budgeting,(ss. 53-85). Washington D.C. The World Bank.
• Özen, A. Yontar, İ. G. (2009). Katılımcı Demokrasi Anlayışında Bütçeleme: Katılımcı Bütçeleme, Maliye Dergisi, 156, 280-293.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. SAGE Publications, inc.
• Sintomer, Y. (2008). Du savoir d’usage au métier de citoyen? Raisons politiques, (3), 115–34.
• Tzeng, W. ve Wu, W. (2014). Challenges in the Adoption of Participatory Budgeting in Taiwan: A Perspective of Budgetary Politics, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), University of North Texas.
• Global Campaign on Urban Governance. (2004). 72 frequently asked questions about participatory budgeting. UN-HABITAT.
• Wampler, B. (2000). “A Guide to Participatory Budgeting’’, http://www.internationalbudget.org/wp-content/uploads/A-Guide-to-Participatory-Budgets.pdf, 4 Şubat 2015.
• Wampler, B. (2007). A Guide to Participatory Budgeting, A. Shah (Ed.), Participatory Budgeting. Public Sector Governance and Accountability Series (ss.21-36), http://siteresources.worldbank.org/PSGLP/Resources/ParticipatoryBudgeting.pdf
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6.Baskı). Seçkin Yayınları.