Kripto Para Birimlerinin Bitcoin ile Etkileşiminin İncelenmesi: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 45, 1193 - 1209, 29.12.2023

Süreyya Yılmaz Özekenci

Öz

Bu çalışmanın amacı, kripto para birimleri arasında piyasa değeri en yüksek olan Bitcoin ile diğer piyasa değeri en yüksek olan kripto para birimleri arasındaki fiyat hareketliliğinin incelenmesi ve birbirleriyle olan etkileşimin yönünün tespit edilmesidir. Ancak çalışmada piyasa değeri en yüksek olan 20 kripto para biriminden sadece 8 tanesinin verisine ulaşılabilmiştir. Verisine ulaşılabilen Bitcoin, Ethereum, Tether, BNB, XRP, Dogecoin, Tron, Ethereum Classic kripto paralarına ait 12.09.2017-01.09.2022 dönemini kapsayan 1815 adet veri Toda-Yamamoto nedensellik testi kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, Bitcoin-Dogecoin, Bitcoin-Ethereum Classic, Bitcoin-Ethereum, Bitcoin -BNB, Bitcoin-Ripple, Bitcoin-Tron değişkenlerinin arasında çift yönlü bir nedensellik ilişki olduğu ancak Tether’den Bitcoin’e doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bitcoin, kripto paralar, Toda-Yamamoto Nedensellik Testi

Examining the Interaction of Cryptocurrencies with Bitcoin: Toda-Yamamoto Causality Test

Öz

The purpose of this study is to analyze the price movements between Bitcoin, the cryptocurrency with the largest market value, and other high-market-value cryptocurrencies in order to determine how they interact with one another. However, only 8 of the 20 alternative cryptocurrencies with the biggest market value could be accessible during the study. The Toda-Yamamoto causality test was used to examine 1815 data from the accessible cryptocurrency datasets for Bitcoin, Ethereum, Tether, BNB, XRP, Dogecoin, Tron, and Ethereum Classic, which cover the time period 12.09.2017–01.09.2022. The analysis has revealed that there is a one-way causality relationship between USDT and BTC, however a two-way causality relationship exists between BTC-DOGE, BTC-ETC, BTC-ETH, BTC-BNB, and BTC-TRX variables.

Anahtar Kelimeler

Bitcoin, Cryptocurrency, Toda-Yamamoto Causality Test

Kaynakça

• Adana Karaağaç, G. ve Altınırmak, S. (2018) En Yüksek Piyasa Değerine Sahip On Kripto Paranın Birbirleriyle Etkileşimi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 79, 123-138.
• Adebola, S. S., Gil-Alana, L. A. ve Madigu, G. (2019). Gold Prices and the Cryptocurrencies: Evidence of Convergence and Cointegration. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 523, 1227-1236.
• Adedokun, A. (2019). Bitcoin-Altcoin Price Synchronization Hypothesis: Evidence from Recent Data. Journal of Finance and Economics, 7(4), 137-147.
• Akçalı Yaşar, B. ve Şişmanoğlu, E. (2019). Kripto Para Birimleri Arasındaki İlişkinin Toda–Yamamoto Nedensellik Testi ile Analizi, Ekev Akademi Dergisi, 23 (78), 99-122.
• Aksoy, E. (2018). Bitcoin Paradan Sonraki En Büyük İcat, 1. Basım, Abaküs Kitap Yayın Dağıtım Hizmetleri, Ankara.
• Aksoy, E., Teker, T., Mazak, M. ve Kocabıyık, T. (2020). Kripto Paralar ve Fiyat İlişkileri Üzerine Bir Analiz: Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi ile Bir İnceleme, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (37), 110-129.
• Aliu, F., Asllani, A. ve Hašková, S. (2023). The Impact of Bitcoin on Gold, the Volatility Index (VIX), and Dollar Index (USDX): Analysis Based on VAR, SVAR, and Wavelet Coherence. Studies in Economics and Finance.
• Aparicio, J. T., Romao, M. ve Costa, C. J. (2022). Predicting Bitcoin Prices: the Effect of Interest Rate, Search on the Internet, and Energy Prices. In 2022 17th Iberian Conference on Information Systems and Technologies (CISTI) (pp. 1-5). IEEE.
• Ay, M. ve Adıyaman, G. (2022). Bitcoin ve Altcoinler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (47), 31-46.
• Basher, S. A. ve Sadorsky, P. (2022). Forecasting Bitcoin Price Direction with Random Forests: How Important are Interest Rates, Inflation, and Market Volatility?. Machine Learning with Applications, 9, 100355.
• Bektaş, S., Gül, S. ve Bakır, H. (2023). Covid-19 Döneminde Bitcoin Fiyatlarının Seçilmiş Finansal Göstergeler ile Uzun Dönem Ampirik Etkileşimi: ARDL Analizi İncelemesi. Hacettepe University Journal of Economics & Administrative Sciences/Hacettepe Üniversitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 41(1).
• Böhme, R., Christin, N., Edelman, B. ve Moore, T. (2015). Bitcoin: Economics, Technology, and Governance, Journal of Economic Perspectives, 29 (2), 213-238.
• Cagli, E. C. (2019). Explosive Behavior in the Prices of Bitcoin and Altcoins, Finance Research Letters, 29, 398-403.
• Ceylan, M. E. (2019). Bitcoin Ekonomisi: Kripto Para Bitcoin’in Finans Sektörü İçindeki Yeri, (Yüksek Lisans Tezi), Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Batman.
• Ciaian, P., Rajcaniova, M. ve Kancs. A. (2018). Virtual Relationships: Short and Long Run Evidence from Bitcoin and Altcoin Markets, Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, (52), 173-195.
• Corbet, S., Larkin, C., Lucey, B. M., Meegan, A. ve Yarovaya, L. (2020). The Impact of Macroeconomic News on Bitcoin Returns. The European Journal of Finance, 26(14), 1396-1416.
• Çağlayan, E. ve Saçaklı, İ. (2006). Satın Alma Gücü Paritesinin Geçerliliğinin Sıfır Frekansta Spektrum Tahmincisine Dayanan Birim Kök Testleri ile İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 121-137.
• Çevik, E., Çalışkan, H. ve Çevik, E. İ. (2021). Bitcoin ile Önemli Döviz Kurları Arasında Nedensellik İlişkisi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 108-130.
• Demir, E., Simonyan, S., Garcia, Gomez, C. D. ve Lau, C. K. M. (2021), The Asymetric Effect of Bitcoin on Altcoins: Evidence from the Nonlinear Autoregressive Distributed Lag (NARDL) Model. Finance Research Letters, 40, 101-754.
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators For Autoregressive Time Series with A Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366a), 427-431.
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autogressive Time Series with A Unit Root, Econometrica, (49), 1052- 1072.
• Dirican, C. ve Canöz, İ. (2017). Bitcoin Fiyatları ile Dünyadaki Başlıca Borsa Endeksleri Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: ARDL Modeli Yaklaşımı ile Analiz. Journal of Economics, Finance and Accounting, 4(4), 377-392.
• Enders, W. (2004). Applied Econometric Time Series, John Wiley ve Sons, New York.
• Erdoğan, S. ve Dayan, V. (2019). Analysis of Relationship between International Interest Rates and Cryptocurrency Prices: Case for Bitcoin and LIBOR. Blockchain Economics and Financial Market Innovation: Financial Innovations in the Digital Age, 487-514.
• Gandal, N. ve Halaburda, H. (2014). Competition in the Cryptocurrency Market. Bank of Canada Working Paper No: 2014-33, Bank of Canada, Ottowa.
• Gazel, S. (2017). BİST Sınai Endeksi ile Çeşitli Metaller Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (52), 287-299.
• González, M. D. L. O., Jareño, F., ve Skinner, F. S. (2021). Asymmetric Interdependencies between Large Capital Cryptocurrency and Gold Returns during the COVID-19 Pandemic Crisis. International Review of Financial Analysis, 76, 101773.
• Göttfert, J. (2019). Cointegration among cryptocurrencies: A cointegration analysis of Bitcoin, Bitcoin Cash, EOS, Ethereum, Litecoin and Ripple. (Master’s in Economics). UMEA Universitet.
• Granger, C. W. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 37(3), 424-438.
• Grinberg, R. (2011). Bitcoin: An Innovative Alternative Digital Currency, Hastings Science & Technology Law Journal, 4, 160.
• Güleç, Ö. F. (2018). Bitcoin ile Finansal Göstergeler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 18-37.
• İçellioğlu, C. Ş. ve Öztürk, M. B. E. (2018). Bitcoin ile Seçili Döviz Kurları Arasındaki İlişkinin Araştırılması: 2013-2017 Dönemi İçin Johansen Testi ve Granger Nedensellik Testi, Maliye ve Finans Yazıları, 1(109), 51-70.
• Jareño, F. de la O González, M., Tolentino, M., ve Sierra, K. (2020). Bitcoin and Gold Price Returns: A Quantile Regression and NARDL Analysis. Resources Policy, 67, 101666.
• Kara, A. ve Demireli, E. (2023). Kripto Para Piyasasında Bitcoin ve Seçilmiş Altcoinler Arası Eşbütünleşme ve Nedensellik. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 52-71.
• Koç, S. ve Çaykara, U. (2021). Seçili Kripto Paralar ile Döviz Kurları Arasındaki Nedensellik İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Uygulama (2015- 2019): An Internatıonal Journal Of Economıc And Admınıstratıve Academıc Research (E-Issn: 2757-959x), 1(2), 113-134.
• Kubar, Y. ve Toprak, Y. (2021). Bitcoin ve Altcoin’ler Arasındaki İlişkinin Granger Nedensellik Testi ile Analizi, JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 6(1), 233-247.
• Kumah, S.P. ve Mensah, J.O. (2022). Are Cryptocurrencies Connected to Gold? A Wavelet‐Based Quantile‐in‐Quantile Approach. International Journal of Finance&Economics, 27(3),3640-3659.
• Kumar, A. S. ve Anandarao, S. (2019). Volatility Spillover in Crypto- Currency Markets: Some Evidences From Garch and Wavelet Analysis, Physica A (524), 448-458.
• Maldini, A. (2022). Comparative Analysis Cryptocurrency of Bitcoin, Stock, and Gold Return and Risks as Alternative Investments (2015- 2020). Financial Management Studies, 2(2), 34-48.
• Munyas, T. ve Atasoy, F. (2021). An Empirical Investigation of the Relationship between Bitcoin and Developed and Developing Country Stock Markets. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 7(3), 104-120.
• Nakamoto, S. (1998). Bitcoin: A Peer-To-Peer Electronic Cash System, https://bitcoin.org/bitcoin.pdf, (25.10.2022)
• Nguyen, T. V. H., Nguyen, B. T., Nguyen, T. C. ve Nguyen, Q. Q. (2019). Bitcoin Return: Impacts from the Introduction of New Altcoins. Research in International Business and Finance, 48, 420-425.
• Özcan, M. (2015). Nonlinear Dynamics in Financial Time Series and Unit Root Tests: Case of Borsa İstanbul Sectoral Price-Earning Ratios, Journal of Economics Finance and Accounting, 2(4).
• Özekenci, K. E. (2022), Blockchain Teknolojisi Lojistik Sektörü İçin Neler Vadediyor? Tehdit Mi Yoksa Fırsat Mı? Bölümü J. Sağlar ve G. Nakıboğlu (Ed.) Blockchain Teknolojisinin İşletme Faaliyetlerine Etkisi içinde (s. 103-123), Nobel Yayınevi, Ankara.
• Phillips, P. C ve Perron, P. (1988). Testing for A Unit Root in Time Series Regression, Biometrika, 75(2), 335-346.
• Polat, M. ve Gemici, E. (2018). Bitcoin ve Altcoinler Arasındaki İlişki. 22. Finans Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 22. Finans Sempozyumunda Sunulan Bildiri, Mersin Üniversitesi, 83-90.
• Polat, M., ve Karakaya, O. (2023). Kripto Paralar Arasında Getiri ve Risk Açısından Nedensellik İlişkisi. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(27), 1-17.
• Salihoğlu, E. ve Han, A. (2019). Bitcoin ve Seçilmiş Kripto Para Birimlerinin Fiyatları Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme. 4. Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Kongresi, USE, 21-22.
• Scott, B., Loonam, J. ve Kumar, V. (2017). Exploring the Rise of Blockchain Technology: Towards Distributed Collaborative Organizations, Strategic Change, 26(5), 423-428.
• Sharma, S. (2017). Digital Mints: Know The Factory, PC Quest, 30(7), 54-57.
• Şak, N. (2021). Kripto Paralar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Hatemi- J Asimetrik Nedensellik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(29), 149-175.
• Toda, H. ve Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes, Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
• Topaloğlu, E. E. (2019). Kripto Para, Bitcoin ve Döviz Kurları İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Eş-Bütünleşme ve Nedensellik Analizi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 367-382.
• Turan, Z. (2018). Kripto Paralar, Bitcoin, Blockchain, Petro Gold, Dijital Para ve Kullanım Alanları, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 1-5.
• Wong, W.S., Saerbeck, D. ve Delgado Silva, D. (2018). Cryptocurrency: A New Investment Opportunity? An Investigation of the Hedging Capability of Cryptocurrencies and Their Influence on Stock, Bond and Gold Portfolios. An Investigation of the Hedging Capability of Cryptocurrencies and Their Influence on Stock, Bond and Gold Portfolios (January 29, 2018). SSRN: https://ssrn.com/abstract=3125737 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3125737
• Yermack, D. (2014). Is Bitcoin A Real Currency? An Economic Appraisal, NBER Working Paper Series, No: 19747.
• Yıldırım Tıraşoğlu, B. (2014). Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testleri ile OECD Ülkelerinde Satın Alma Gücü Paritesi Geçerliliğinin Testi, Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, (20), 68- 87.
• Yıldırım, F. (2015). Kripto Paralar, Blok Zinciri Teknolojisi ve Uluslararası İlişkilere Muhtemel Etkileri, Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 2(4), 81- 97.
• Zivot, E. ve Andrews, D.W. K (1992). Further Evidence on the Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis, Journal of Business & Economic Statistics 10(3): 251-270.