Intertextual Relations in Reading Texts of Turkish Language Teaching for Foreigners (Case of C1 Level)

Yıl 2023, Sayı: 11, 876 - 898, 30.06.2023

Sedat Maden , Nidanur Durmaz

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1255221

Öz

The aim of this study is to reveal and evaluate the intertextual relations in the reading texts of Turkish language teaching for foreigners. In the study, reading texts from Yedi İklim Turkish Language Teaching Set C1 level textbooks prepared by Yunus Emre Institute were determined as a sample. C1 level was chosen since the goal of "making intratextual and/or intertextual comparisons" was involved between being close to the last stage in providing language proficiency level and Program for Teaching Turkısh as a Foreign Language reading achievements of this level. In the study, data were collected by using document analysis, one of the qualitative research methods. Collaboration relations were taken as a criterion in the determination of intertextual relations. Headings were created for each relationship, and the texts were read more than once and the intertextual relations were determined with the help of similar studies in the literature. In order to ensure reliability, the findings were examined by a Turkish teacher and a Turkish education academician. As a result of the study, it was determined that the quotes were included mostly from the open relations and the hidden quotes were not included in the closed relations. In total, no intertextual relations were detected in 3 texts. It has been determined that the most inter-textual relations are established in the texts titled The Lamp Shivering Flame Is Cold, Numbers in Our Culture and Common Elements of Turkish-Bosnian Folk Culture.

Anahtar Kelimeler

Intertextuality, relations, intertextual relations, foreign language, Turkish, C1.

Yabancılara Türkçe Öğretimi Okuma Metinlerinde Metinler Arası İlişkiler (C1 Seviyesi Örneği)

Öz

Bu çalışmada, yabacılara Türkçe öğretimi okuma metinlerinde yer alan metinler arası ilişkilerin ortaya konulması ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada örneklem olarak Yunus Emre Enstitüsü tarafından hazırlanan Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti C1 seviyesi ders kitabı okuma metinleri belirlenmiştir. C1 seviyesi, dil yeterlilik düzeyini sağlamada son aşamaya yaklaşmış olma ve bu seviyenin Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı okuma kazanımları arasında “Metin içi ve/veya metinler arası karşılaştırmalar yapar.” hedefinin yer alması nedeni ile tercih edilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesine yer verilerek veriler toplanmış, içerik analizi ile veriler çözümlenmiştir. Metinler arası ilişkilerin belirlenmesinde ortakbirliktelik ilişkileri ölçüt alınmıştır. Her bir ilişki için başlıklar oluşturulmuş ve belirlenen metinler birden fazla kez okunarak alanyazındaki benzer çalışmaların yardımı ile metinler arası ilişkiler saptanmıştır. Güvenilirliği sağlamak adına bulgular bir Türkçe öğretmeni ve bir Türkçe eğitim uzmanı tarafından incelenmiştir. Araştırma sonucunda, açık ilişkilerden en çok alıntıya yer verildiği tespit edilmiş kapalı ilişkilerden ise gizli alıntıya yer verilmediği bulgusuna ulaşılmıştır. Bunun yanında 3 metinde hiçbir metinler arası ilişki tespit edilmemiştir. En çok metinler arası ilişkinin ise Lambada Titreyen Alev Üşüyor, Kültürümüzde Sayılar ve Türk-Boşnak Halk Kültürünün Ortak Unsurları başlıklı metinlerde kurulduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Metinler arasılık, ilişki, ortakbirliktelik, yabancı dil, Türkçe, C1.

Kaynakça

• Akdal, D. (2011). Metinler Arası Okuma Yaklaşımının İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Yaratıcı Yazma Becerilerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi.
• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası İlişkiler. (2. Baskı). Ankara: Öteki Yayınevi
• Allen, G. (2000). Intertextuality. London: Routledge.
• Aydın, İ. ve Çinpolat, E. (2018). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Anlatı Metinlerinde Metinlerarası İlişkiler. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(2), 161-177.
• Aziz, A. (2008). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri. (4.baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Bulut, F. (2018). Metinlerarasılık Kavramının Kuramsal Çerçevesi. Edebi Eleştiri Dergisi, 2(1), 1-19.
• Coşkun Ögeyik, M. (2008). Metinlerarasılık ve yazın eğitimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çeçen, M. ve Doğan, B. (2014). Türkçe Ders Kitaplarında (6-8. Sınıflar) Yer Alan Okuma Kültürü Teması Metinlerinin Metinler Arasılık Bakımından İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(3), 122-134.
• Çekici, Y.E. (2018). B1 Düzeyindeki Yedi İklim Türkçe Ders Kitabında Metinler Arası Fotoğraf Aşamalılığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı, 205-220.
• Çelebioğlu, E. (2007). Metinler Arası Kavramı ve Bu Kavramın Türk Edebiyatı Öğretim Programına Göre Hazırlanmış Dokuzuncu ve Onuncu Sınıf Türk Edebiyatı Kitaplarında Okutulan Şiir Metinlerinde Uygulanabilirliğinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Demir, A. ve Açık, F. (2011). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kültürlerarası Yaklaşım ve Seçilecek Metinlerde Bulunması Gereken Özellikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 30, 51-72.
• Dolaşık, R. (2018). Yabancılara Türkçe öğretimi metinlerinin oluşturulma süreçleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Doğan Döner, F. (2018). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Şiirlerin Metinsellik Ölçütleri Bağlamında Çözümlenmesi ve Bu Şiirlerin Metinselliğine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Elâzığ: Fırat Üniversitesi.
• Durmuş, G. (2018). Ortaokul 5.Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki (2017) Okuma Etkinliklerinin Metinler Arasılık Açısından Değerlendirilmesi. Turkish Studies, 13(11), 505-542.
• Edmuns, L. (2001). Intertextuality and The Reading of Roman Poetry. London: The Johns Hopkins Univesity Press.
• Güler, V. (2018). Ortaokul 8.Sınıf Öğrencilerinin Yaratıcı Metinlerinde Metinlerarasılık. Yüksek Lisans Tezi. Elâzığ: Fırat Üniversitesi.
• Günay, D. (2007). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual.
• Gürkan, S. (2019). İstanbul Yabancılar İçin Türkçe A1 ve A2 Düzeyi Ders Kitaplarındaki Sosyo-Kültürel Unsurların Metinsellik Ölçütleri Bağlamında Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Kara, M. ve Çekici, Y.E. (2017). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarında Metinler Arası Aşamalılık: Yedi İklim Türkçe ve İzmir Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 411-426.
• Karatay, H. (2010). Türkçe Dersi Öğretim Araçlarında Yapılandırmacılık: Metinlerarasılık. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 155-178.
• Kolcu, S. (2017). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarının Metinler Arasılık Niteliği Üzerine Bir Değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi. Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi.
• Köksal, K. ve Ünal, E. (2008). Metinler Arası Okumanın Okuduğunu Anlamaya Etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 154-169.
• Kunduracı, G. (2019). Metin Ötesinde, Metinler Arasında Dolaşım: Orhan Pamuk’un Romanlarında Metinsel Aşkınlık Görünümleri. Doktora Tezi. Eskişehir: Osman Gazi Üniversitesi.
• MEB (2019), Türkçe Dersi Öğretim Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Mengi, M. (2007). Metin İncelemesi Aşamaları, Terimleri ve Bunlardan Biri: Metin Tahlili. Electronic Turkish Studies, 2(3), s.407-417
• Oğuzhan, S. (2021). Ortaokul Düzeyindeki Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Bilgilendirici Metinlerin Metinsellik Ölçütlerine Göre Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Özdemir, S. (2019). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yazdıkları Metinlerde Metinlerarası İlişkiler. 3. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumu (Muğla, 24-27 Nisan, s. 49-54).
• Sarı, M. (2009). Metinler Arası Bağlamında İhsan Oktay Anar’ın Romanlarında Kutsal Metinlerin İzleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Şerefoğlu, Z. K. (2013). Atlansoy’un “Su Burcu”nda Metinlerarasılık. İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2, 307-343. Toklu, O. (2009). Dilbilime Giriş. Ankara: Akçağ Yayıncılık.
• Türkiye Maarif Vakfı (2020). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı. İstanbul: Bayem Ajans. Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe sözlük. Ankara: TDK Yayınları
• Ünal, E. (2007). Metinler Arası Okumanın Okuduğunu Anlamaya Etkisi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (5. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık