The Beginnıing of Modern Kyrgyz Cinema: An Analysis on “The Swing”

Yıl 2023, Sayı: 11, 1152 - 1164, 30.06.2023

M. Safa Karataş

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1307338

Öz

The existence of the cinema of the country, which declared independence after the dissolution of the USSR and the name Kyrgyzstan became official, was undoubtedly present in the Soviet period. In this period, Kyrgyz cinema, like the cinema of many other countries, was examined under the title of "Soviet Period" and mostly classical films were produced. The films produced by "new" filmmakers, which have become a trend in many countries, have also been the beginning of modern cinema in countries. In Kyrgyzstan, modern cinema emerged in the post-Soviet period and through auteur directors. A group of directors, especially Aktan Arym Kubat, who produced films after 1990, called "Second Wave", created a "new" cinema as in our country by leaving the classical cinema approach aside. While this new cinema reflects the socio-cultural, socio-economically changing Kyrgyzstan, it was modernised by the directors who, as artists, went over modernisation and preferred cinema as an art.The beginning of modern Kyrgyz cinema is the film Selkinçek and Aktan Arym Kubat is an important representative of this movement. Why the film “The Swing” is modern and how the director started a movement is examined within the scope of the article. Modern cinema theory and auteur theory are used in the article.

Anahtar Kelimeler

Kyrgyz cinema, modern cinema, The Swing, Aktan Arym Kubat.

Modern Kırgız Sinemasının Başlangıcı: “Selkinçek” Filmi Üzerine

Öz

SSCB’nin dağılmasının ardından bağımsızlık ilan eden ve Kırgızistan adı resmileşen ülkenin sinemasının varlığı şüphesiz Sovyet döneminde de mevcuttur. Bu dönemde diğer birçok ülke sineması gibi Kırgız sineması da “Sovyet Dönemi” başlığı altında incelenmiş ve çoğunlukla klasik film üretimi gerçekleştirilmiştir. Birçok ülkede akım haline gelen “yeni” sinemacıların ürettikleri filmler ülkelerindeki modern sinemanın da başlangıcı olmuştur. Kırgızistan’da da “modern sinema” Sovyet sonrası ve auteur yönetmenler vasıtasıyla ortaya çıkmıştır. “İkinci Dalga” olarak adlandırılan ve 1990 sonrası film üreten başta Aktan Arym Kubat olmak üzere bir grup yönetmen klasik sinema tavrını bir kenara bırakarak ülkemizde de olduğu gibi “yeni” bir sinema yaratmışlarıdır. Bu yeni sinema sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik olarak değişen Kırgızistan’ı yansıtırken sanatçı olarak modernleşmenin üzerine giden ve sanat olarak sinemayı tercih eden yönetmenlerce modernleşmiştir. Modern Kırgız sinemasının başlangıcı da Selkinçek filmidir ve Aktan Arym Kubat ise bu akımın önemli temsilcisidir. Selkinçek filminin neden modern olduğu ve yönetmenin Kırgız sinemasında nasıl bir akım başlattığı modern sinema ve auteur kuram çerçevesinde çalışmada incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kırgız sineması, modern sinema, Selkinçek, Aktan Arym Kubat.

Kaynakça

• Aliyeva, A. (2021). Bir Auteur Yönetmen Olarak Aktan Arym Kubat Sineması ve İdeoloji. Yüksek Lisans Tezi. Bişkek: Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi.
• Aristoteles. (1987). Poetika. (çev. İsmail Tunalı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Baker, U. (2017). Beyin Ekran. İstanbul: Birikim Yayınları.
• Baudelaire, C. (2013). Modern Hayatın Ressamı. (çev. Ali Berktay). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Benjamin, W. (2011). Brecht’i Anlamak. (çev. Haluk Barışcan, Güven Işısağ). İstanbul: Metis Yayınları.
• Berman, M. (1999). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor. (çev. Ümit Altuğ ve Bülent Peker). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Chapron, J. (2013). A Small History of Kyrgyz Cinema. Cinema in Central Asia (ed. Michael Rouland, Gulnara Abikeyeva, Birgit Beumerss). London&New York: Ibtauris.
• Colin-Dönmez, G. (2012). Öteki’nin Sinemaları: Ortadoğu ve Orta Asya Sinemalarında Kişisel Bir Yolculuk. (çev. Maral Jefroudi). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Deleuze, G. (2021). Sinema II: Zaman-İmge. (çev. Burcu Yalım, Emre Koyuncu). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Erbalaban Gürbüz, Ö. N. (2014). Modern Sinemanın Erken Tarihi ve Modern Sinema Örneği Olarak Jean Luc Godard Sineması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2 (4), 160-180.
• Habermas, J. (1994). Modernlik: Tamamlanmamış Bir Proje. Postmodernizm. (haz. Necmi Zeka). Ankara: Kıyı Yayınları.
• Kracauer, S. (2015). Film Teorisi: Fiziksel Gerçekliğin Kurtuluşu. (çev. Özge Çelik). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kovacs, A. B. (2010). Modernizmi Seyretmek. (çev. Ertan Yılmaz). Ankara: De Ki Yayınları.
• Lefebvre, H. (2017a). Gündelik Hayatın Eleştirisi I. (çev. Işık Ergüden). İstanbul: Sel Yayınları.
• Madikova, A. (2010). Son Dönem Kırgız Sinemasında Bir Auteur: Marat Sarulu. Yüksek lisans tezi. Bişkek: Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi.
• Orr, J. (1997). Sinema ve Modernlik. (çev. Ayşegül Bahçıvan). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Tolomushova, G. (2013). Kyrgyz Cinema: An Attempt At Eternal Breakthrough. Cinema in Central Asia (ed. Michael Rouland, Gulnara Abikeyeva, Birgit Beumerss). London&New York: Ibtauris