Bir Oyun Teorisi Analizi: Osmanlı Devleti’nde Dilencilik

Yıl 2023, , 39 - 48, 21.07.2023

Mehmet Emin Yardımcı , Ümran Gümüş , Alper Koç

https://doi.org/10.35343/kosbed.1261803

Öz

Sosyal devletin temel amaçlarından birisi, yoksulluk düzeyinin azaltılmasıdır. Bu çalışmanın temel amacı, Osmanlı Devleti sisteminin dilenciliğin önlenmesi hususundaki rolünün değerlendirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda devlet ile yoksul insanlar arasındaki etkileşim, tekrarlanan bir oyun teorik model çerçevesinde ele alınmaktadır. Bulgular, Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde dilenciliğin yüksek düzeyde yaygınlaşmasının nedenlerini ortaya koymaktadır. Devlet, her şeyden evvel dilencilerin çalışarak gelir elde etmelerini amaç edinmektedir. Ancak dilencilerin çalışmadan para kazanmaya alışmaları nedeniyle kendilerine iş imkânları sağlansa bile dilenmekten vazgeçmek hususunda gönülsüz hareket etmektedirler. Devletin bu hususta taviz vermemesi gerekmektedir. Bu nedenle modelde oyuncuların (devlet ile yoksul insanlar) yavuz stratejilere sahip oldukları varsayılmaktadır. Nitekim kısasa kısas stratejiler olan bu stratejiler, analizin sonuçlarını doğrudan etkilemektedir

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Dilencilik, Tarih, Ekonomi, Felsefe, Matematik

Kaynakça

• Abdülhamid, Muhammed Muhyiddin (2017). Ahvalü'ş-Şahsiyyefî'ş-Şerîati'l-İslâmiyye, İstanbul: Yasin Yayınevi.
• Akay, İhsan (2019). İslam Hukukunda Dilencilik, Ankara: Fecr Yayınları.
• Akyol, Esra Demirci (2013). “Sultan II. Abdülhamid Döneminde Sosyal Politika Uygulamaları”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 31, 33-47.
• Altınay, Ahmet Refik (1988). Hicri Onuncu Asırda İstanbul Hayatı. İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Ay, Resul (2008). Anadolu’da Derviş ve Toplum: 13-15. Yüzyıllar, İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Birol, Nurettin (2017). “ΙΙ. Abdülhamid Dönemi Hayır Kurumlarından Darülaceze’nin Yapımı ve Halil Rıfat Paşa’nın Çalışmaları”, Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 5 (13), 33-53.
• Demir, Fahri (2012). İslam Hukukunda Mülkiyet Hakkı ve Servet Dağılımı, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Demirtaş, Mehmet (2006). “Osmanlı Başkentinde Dilenciler ve Dilencilerin Toplum Hayatına Etkileri”, Ankara Üniversitesi, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 20, 81-104.
• Doğan, Cem (2015). “Kırım Harbi’nden I. Dünya Savaşına İstanbul’da Dilencilik Olgusuna Bir Bakış (1853-1914)”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 3 (6), 151-173.
• Düzbakar, Ömer (2008). “Osmanlı Devleti’nin Dilencilere Bakışı (Bursa Örneği)”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 290-312.
• Genç, Mehmet (2009). “Osmanlı Dünyasında Dilencilik”, Bir Kent Sorunu: Dilencilik Sorunlar ve Çözüm Yolları Sempozyumu, Suvat Parin (Ed.), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Zabıta Daire Başkanlığı: İstanbul: 13-16.
• Gress, Daniela (2019). Minderheiten und Arbeit im 19. und 20. Jahrhundert: Aspekte Einer Vielschichtigen Beziehungsgeschichte, Heidelberg: Heibooks.
• Güngör, Servet (2009). “Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne Bir Hayır Örgütü: Darülaceze Müessesesi”, Türk İdare Dergisi, 463-464, 157-180.
• Kappeler, Manfred (2015). “Gefangen im Paradigma der Sesshaftigkeit – zur Geschichte der ordnungspolitischen Funktion der Sozialen Arbeit”, Zeitschrift für sozialistische Politik im Bildungs, Gesundheits und Sozialbereich, 35(138), 65-92.
• Karaoğlu, Ömer (2019). “Osmanlı-Cumhuriyet Kavşağında İktisadi Zihne Bir Bakış: Ahmed Nazmi’ ye Göre İslam’da Zenginlik ve Dilenme” Bilgi Ekonomisi ve Yönetim Dergisi, 14(2), 103-127.
• Karataş, Zeki (2015). “Osmanlı Devleti’nde Korunmaya Muhtaç Çocuklara Yönelik Sosyal Hizmet Uygulamaları”, Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi. 1(1), 16-31.
• Kıranlar, Safiye (2015), “Tanzimat’tan Cumhuriyet'e Sosyal Yardım ve Kurumlar”, Büyük İstanbul Tarihi, İsam Yayınları, 4, 444-467.
• Kızılkan, Ayşe Özdemir (2013). Arşiv Belgelerine Göre II.Abdulhamit Döneminde Osmanlı’da Dilencilik Yapan Yabancılar ve Yurtdışına Dilencilik İçin Giden Osmanlı Vatandaşlar, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (3), 205 - 216.
• Koçu, Reşat Ekrem (1966). “Dilenci”, İstanbul Ansiklopedisi, Koçu Yayınları: İstanbul, 8, 4572-4579.
• Mermutlu, Mehmet Bedri (2009). “XΙX. Yüzyılda İstanbul’da Dilenciler ve Dönem Basınının Soruna Yaklaşımı”, Bir Kent Sorunu: Dilencilik Sorunlar ve Çözüm Yolları Sempozyumu, Suvat Parin (Ed.), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Zabıta Daire Başkanlığı: İstanbul: 425-442.
• Oexle, Otto Gerhard (1981). Armut und Armenfürsorge um 1200. Ein Beitrag zum Verständnis der freiwilligen Armut bei Elisabeth von Thüringen, Marburg: Jan Thorbecke Verlag Sıgmarıngen.
• Özbek, Nadir (1999). “II. Meşrutiyet İstanbul’unda Dilenciler ve Serseriler”, Toplumsal Tarih Dergisi, 11, 64.
• Özgün, Cihan (2016). “Osmanlı Devleti’nin Son Zamanlarında Çocuk Dilenciler Sorunu”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 16 (33), 25-60.
• Öztürk, Sait. (2009). “Osmanlı Devleti’nde Dilenciliğin Önlenmesi”, Bir Kent Sorunu: Dilencilik Sorunlar ve Çözüm Yolları Sempozyumu, Suvat Parin (Ed.), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Zabıta Daire Başkanlığı: İstanbul: 109- 122.
• Parin, Suvat. (2010). “Dilencilik Yoksulluk İlişkisi”, Sosyoloji Dergisi, 3 (20), 23-37.
• Sarıyıldız, Gülden. (1994). “II. Abdülhamid’in Fakir Hacılar İçin Mekke’de İnşa Ettirdiği Misafirhane”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi, 121-145.
• Tabakoğlu, Ahmet (2009), “Çalışma Hayatı ve Dilencilik”, Bir Kent Sorunu: Dilencilik Sorunlar ve Çözüm Yolları Sempozyumu, Suvat Parin (Ed.), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Zabıta Daire Başkanlığı: İstanbul: 545-557.
• Tekin, Zeki (2015). “Osmanlı İstanbul’unda Dilencilik”, Büyük İstanbul Tarihi, İsam Yayınları, 4, 455-461.
• Toksarı, Ali (1994). “Dilencilik”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 9, 299.
• Uludağ, Süleyman (1994). “Tasavvuf”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 9, 300.
• Uygun, Süleyman (2011). “Denizaşırı Dilenciliğe Bir Örnek: Marûni Dilenciler”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 30, 189-212.
• Yıldırım, Nuran (1996). İstanbul Darülaceze Müessesesi Tarihi, İstanbul: Darülaceze Vakfı Yayını.