Türkiye'de KOBİ’lere Yapılan Destekler ve İstihdam Üzerindeki Etkileri

Yıl 2012, Sayı: 23, 105 - 126, 01.06.2012

Recep Ulusoy Reyhan Akarsu

Öz

Bazı tanımları olmakla birlikte Türkiye'de genellikle çalışan sayısı 250 den az olan ya da yıllık net hâsılatı 25 milyon TL'yi geçmeyen işletmeler KOBİ kapsamı içine girmektedir. Gelişmiş ve gelişmekte olan hemen bütün ülkelerde işletmelerin yaklaşık %99'u küçük ve orta boy (KOBİ) işletmelerden oluşmaktadır. Bunun yanında istihdam, ihracat, katma değer ve yatırım alanlarındaki payları ise nispeten düşüktür. Buna rağmen KOBİ'ler ekonomilerin temel taşı olarak görülmektedir. Ekonomi için bu kadar önemli olan bu kesimin sorunları da vardır. Bu sorunlar arasında en önemli olanı kuşkusuz sermaye sıkıntısıdır. Bu yüzden KOBİ destekleri arasında kredi ve finansman desteği %52 ile ilk sırada yer alır. Günümüzde devlet organları, KOBİ'lerin bu sıkıntılarıyla çok yakından ilgilenmekte ve gerekli desteği yapmakta ve böylece istihdam artışı da sağlanmış olmaktadır. Türkiye'de başta KOSGEB olmak üzere çeşitli kurum ve kuruluşlar aracılığıyla KOBİ'lere değişik yollarla destek sağlanmaktadır. Mevcut verilere göre Türkiye'de 3.222.133 küçük ve orta boy işletme faaliyet halindedir. Bu işletmeler istihdama % 81, katma değere de %59 oranında katkı sağlamaktadırlar

Anahtar Kelimeler

KOBİ, istihdam, devlet destekleri, KOSGEB, nüfus, işsizlik

Support for SME’s in Turkey and Its Influence on Employment

Öz

There are various definitions of the term, small and medium size enterprises SME's
(KOBI’s). Generally enterprises which have up to 250 employees or whose net
income per year is up to 25 million TL. are regarded as SME's. In almost all the
developed and developing countries around 99% of the business enterprises are
made up of SME’s. Apart from this, their shares in the fields of employment, exports,
added value and investments are relatively low. In spite of this, SME’s are regarded
as the pillar of economies. On the other hand, this sector, which is so crucial for the
economy, has problems, too. The biggest of the problems is lack of capital. For this
reason, the support of loans and finance for SME’s ranks first with 52%. As a matter
of fact, the State organs are closely interested in such problems of SME’s in our time
and give them due support, thus ensuring an increase in employment as well. In
truth, SME’s are given support in Turkey in several ways by means of various
institutions, particularly KOSGEB. In light of the current data, 3.222.133 SME’s
operate in Turkey, which contribute to employment by 81% and to added value by
59%.

Anahtar Kelimeler

SME's, employment, supports, KOSGEB, population, unemployment

Kaynakça

• Akgemci, Tahir (2001), KOBİ’lerin Temel Sorunları ve Sağlanan Destekler, Ankara, KOSGEB Yay.
• Akkurt, Ziya, KOBİ’ler ve Finansal Hizmetler, Akbank, (Çevrimiçi): www. finanskulup.org.tr/assets/sunum/Ziya Akkurt, kobiler finansal hizmetler.pdf, (15.04.2011)
• Alkin, Kerem ve Esin Okay (2008), Türkiye’de KOBİ’lerin Basel 2’ye Uyum Süreci ve Öneriler, İTO Yayın no: 2008-4, İstanbul
• Aykaç, Mustafa, Zeki Parlak ve Süleyman Özdemir (2008), Küreselleşme Sürecinde Rekabet Gücünün Arttırılması ve Türkiye’de KOBİ’ler, İTO Yayın no: 2008-24, İstanbul
• Başol, K. (1995), Türkiye Ekonomisi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir
• Boşgelmez, Alpaslan, (2003), Küreselleşme Sürecinde KOBİ’lerin Türkiye Ekonomisindeki Yeri, Yapısal Analizleri Ve Isparta Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Cansız, Mehmet (2008), Türkiye’de KOBİ’ler ve KOSGEB, DPT Uzmanlık Tezi, Ankara
• Çelik, Adnan ve Nusret Göksu “Türkiye’de Girişimcilik Kültürünün Teorik Temelleri ve KOBİ’lerin Yeri”, (Çevrimiçi): http://www.tdcif.org/ subpg.phppg=2004_tebligler/2004.pdf, 08/04/2011
• Çolakoğlu H. Mustafa (2002), KOBİ Rehberi, KOSGEB Yayını, Ankara
• Demirci, R., A. Akpınar ve İ. Çevik, (2001) “Avrupa Birliği ve Türkiye’de Esnaf-Sanatkar Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler”, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği, Ankara.
• DİE (2005), Hane halkı İşgücü Veri Tabanı
• Dış Ticaret Müsteşarlığı, www.dtm.gov.tr
• Dış Ticaret Müsteşarlığı, Türkiye Ekonomisi İstatistik ve Yorumlar 2002
• DPT (2000), “Sanayi Politikaları Özel İhtisas Komisyonu Raporu”, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara
• DPT (2004), KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı 2004, Ankara
• DPT (2007), “Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007–2013)”, İşgücü Piyasası Özel İhtisas Raporu, Ankara
• Ekonomik Forum (2002), “KOBİ Gelişim Projesi”, TOBB Yayınları, Yıl: 9, Sayı: 3, Ankara
• Ercan, Metin Kamil (2005), KOBİ Politikaları, (Çevrimiçi): http://www.w3. gazi.edu.tr/~mkercan/kobiborsalari.pdf, 30/04/2011
• Hazine Müsteşarlığı (2007), KOBİ Kredileri İzleme Raporu 1999-2005
• Hazine Müsteşarlığı (2008), KOBİ Kredileri İzleme Raporu 2006
• Hazine Müsteşarlığı (2009), KOBİ Kredileri İzleme Raporu 2007
• Hazine Müsteşarlığı (2010), KOBİ Kredileri İzleme Raporu 2008
• İŞKUR (2005), 2004 Yılı Faaliyet Raporu, Ankara
• Kazgan, Gülten (2002), 1990 sonrası yıllarda Türkiye’de Krizler ve İşsizlik; Çalışanlar ve Sosyal Güvenlikleri için Çözümler Açısından bir İrdeleme, Galatasaray Üniversitesi, İstanbul
• Kılıçbay Ahmet (1992), Türk Ekonomisi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1992
• KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı 2004
• KOSGEB (1990), Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun, kanun no: 3624 http://www. kosgeb.gov.tr/, (30.06.2011) KOSGEB (2008), KOSGEB 2008-2012 Stratejik Planı KOSGEB(2008) 2008 Yılı Faaliyet Raporu KOSGEB(2009) 2009 Yılı Faaliyet Raporu KOSGEB(2010) 2010 Yılı Faaliyet Raporu KOSGEB(2010) www.kutso.org.tr/kosgeb-destek-2010(23.07.2011)
• KSEP, KOBİ Stratejik Eylem Planı, Mayıs 2011
• Müftüoğlu, Tamer (1989), İşletme İktisadı, Turhan Kitabevi, Ankara
• OECD (2004), Türkiye’deki Küçük Ve Orta Ölçekli İşletmeler; Mevcut Durum Ve Politikalar, http://www.oecd.org/dataoecd/37/37/ 33705673. pdf, 02/05/2011
• Özdemir, Süleyman, Halis Yunus Ersöz ve İbrahim Sarıoğlu (2006), İşsizlik Sorununun Çözümünde KOBİ’lerin Desteklenmesi, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
• Özdemir, Süleyman, Halis Yunus Ersöz ve İbrahim Sarıoğlu (2007), “Küçük Girişimciliğin Artan Önemi ve KOBİ’lerin Türkiye Ekonomisindeki Yeri”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, http://www.iudergi.com/tr/index.php/sosyalsiyaset/article/view/ 1710 , 30/04/2011 Sayı: 53
• Öztürk, Özkan (2007), İstihdam Konusunda KOBİ’lerin Önemi ve KOBİ Alanında Eğitim İstihdam İlişkisi Açısından Kamu İstihdam Kurumunun Rolü, İŞKUR Yayını, Ankara
• RESMİ GAZETE (18.11.2005), “2005/9617 sayılı “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik” Resmi Gazete, Sayı: 25997 http:// www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete .gov.tr/eskiler/2005/11/20051118.htm&main=http://www.resmigaz ete.gov.tr/eskiler/2005/11/20051118.htm, 12/06/2011
• Sarıaslan, H. (1994), Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Finansal Sorunları: Çözüm İçin Bir Finansal Paket Önerisi, TOBB Yayını, Ankara
• Şahin, H. (2002), Türkiye Ekonomisi, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa,
• Tatar, Mehmet (2006), Türkiye’de İstihdam – İşsizlik ve Çözüm Önerileri: Adıyaman İli Örneği, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş
• TÜGİAD (1995), 2000’li Yıllara Doğru Türkiye’nin Önde Gelen Sorunlarına Yaklaşımlar, XII-Küçük ve Orta Boy İşletmeler (KOBİ), Eylül .
• TÜİK (2005), Hanehalkı İşgücü Anketi 2005 Yılı Sonuçları, Haber Bülteni, www.tuik.gov.tr
• TÜİK (2010), Hanehalkı İşgücü İstatistikleri, İnternet Veri Tabanı, www.tuik.gov.tr, 15/06/2011
• TÜİK (2011), İşgücü istatistikleri veri tabanı, www.tuik.gov.tr, 03/07/2011
• Türkoğlu, M. (2002), “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Bölgesel Kalkınmaya Etkileri ve Bölgesel Kalkınmada KOBİ Temelli Stratejiler”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7: 1, Isparta
• Türkiye Ekonomisi İstatistik ve Yorumlar (2002)
• TÜSİAD (2004), Türkiye’de İşgücü Piyasasının Kurumsal Yapısı ve İşsizlik, Yayın No. T/2004/11-381, İstanbul
• Uludağ İlhan ve Vildan Serin (1992), Türkiye' de KOBİ’ler: Yapısal ve Finansal Sorunlar, Çözümler, Renk Basım Yayın, İstanbul
• Varlı, Bahar (2010), Avrupa Birliği’nde ve Türkiye’de Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler; Yeniliğin Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler İçin Önemi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Yıldırım, Kemal ve Mustafa Özer (2006), İktisat Teorisi, Anadolu Üniversitesi Yayını, No: 1456, Eskişehir
• Yılmaz, B. (2004), Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Toplumda Üstlendikleri Roller Bakımından Analizi, (Çevrimiçi): www.dtm. gov.tr/ead/DTDERGI/ocak%202004/kucuk.htm, 05/06/2011
• Zaim, Sabahattin (1997), Çalışma Ekonomisi, Filiz Kitabevi, 10. Baskı, İstanbul