Tangible and Intangible Cultural Property in The Emblems-Logos of Football Clubs

Yıl 2023, Sayı: 6, 150 - 166, 29.12.2023

Mustafa Kınık , Muzaffer Yılmaz

https://doi.org/10.51118/konsan.2023.30

Öz

In the article titled Tangible and Intangible Cultural Assets in the Emblems-Logos of Football Clubs; As of the 2020-2021 season, the tangible and intangible cultural assets in the emblems and logos of the teams in the men's Super, 1st, 2nd and 3rd leagues of the Turkish Football Federation (TFF) are discussed. Accordingly, all of the teams competing in the relevant leagues were examined and the emblem-logos of a total of thirty-one sports clubs were included in the article. Both graphic design and art history disciplines were used in the determinations and evaluations made on the emblem-logos of sports clubs. After the emblem-logos were defined in terms of design, information was given about the cultural assets and mythological elements in the emblem-logos, and in the evaluation part, all studies were handled from a holistic perspective and subjected to a comparison within themselvesOne of the most important outputs of this study is to show that the phenomena of culture and history are determinant in the shaping of the emblems-logos of sports clubs and to emphasise that they have a sociological background. Considering that sports clubs also have the mission of a commercial organisation, it is seen that cultural assets not only serve as symbols of cities, but also serve the brand value of sports clubs. Considering that the study is an interdisciplinary research focused on graphic art and art history, it should also be noted that this article is intended as a resource for those who will work on a similar subject.

Anahtar Kelimeler

Cultural Heritage, Graphics, Art History, Football.

Futbol Kulüplerinin Amblem-Logolarında Yer Alan Somut ve Somut Olmayan Kültür Varlıkları

Öz

Futbol Kulüplerinin Amblem-Logolarında Yer Alan Somut ve Somut Olmayan Kültü Varlıkları adlı makalede; 2020-2021 sezonu itibariyle, Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) erkekler Süper, 1. 2. ve 3. liglerinde yer alan takımların amblem ve logolarında yer alan somut ve somut olmayan kültür varlıkları ele alınmıştır. Buna göre ilgili liglerde mücadele eden takımların tamamı incelenmiş ve toplam otuz bir adet spor kulübünün amblem-logolarına makalede yer verilmiştir. Spor kulüplerinin amblem-logoları üzerine yapılan tespit ve değerlendirmelerde hem grafik tasarım hem de sanat tarihi disiplinlerinden istifade edilmiştir. Amblem-logolar tasarım açısından tanımlandıktan sonra, amblem-logolarda yer alan kültür varlıkları ve mitolojik unsurlar hakkında ayrıca bilgi verilmiş, değerlendirme kısmında ise tüm çalışmalar bütüncül bir bakış açısıyla ele alınarak kendi içerisinde bir karşılaştırılmaya tabi tutulmuştur. Yaklaşık bir yıllık bir araştırmanın ürünü olan bu çalışmada deskriptif bir metodoloji tercih edilmiştir. Bu araştırma ile spor kulüplerinin amblem-logolarının biçimlenmesinde kültür ve tarih olgularının belirleyici olduğunun gösterilmesi ve sosyolojik bir arka plana sahip olduğunun bu vesileyle vurgulanması, çalışmanın en önemli çıktılarından birini oluşturmaktadır. Çalışmanın bir diğer önemli çıktısı ise ticari bir kaygı merkezli tanınırlık özelinde, kültür varlıklarının spor kulüpleri tarafından tercih edildiğinin gösterilmesidir. Spor kulüplerinin aynı zamanda birer ticari kuruluş misyonları da olduğu düşünüldüğünde, kültür varlıklarının kentlerin simgeleri olmalarının yanında, spor kulüplerinin marka değerini de hizmet ettikleri de görülmektedir. Çalışmanın grafik sanatı ve sanat tarihi odaklı disiplinlerarası bir araştırma olduğu düşünüldüğünde, makalenin benzer konuda çalışma yapacaklara bir kaynak teşkil etmesinin bir temel hedef olarak amaçlandığını da ayrıca belirtmek gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültür Varlığı, Grafik, Sanat Tarihi, Futbol.

Kaynakça

• Akpınar, E. (1992). Türk Futbol Tarihi, (Cilt 1). İstanbul: Türkiye Futbol Federasyonu Yay.
• Akşit, İ. (1996). Halikarnassos ve Bodrum Kalesi, İzmir: Doğruluk Matbaacılık.
• Ambrose, G., Harris, P. (2010). Görsel Grafik Tasarım Sözlüğü. İstanbul: Literatür Yayınları Anonim (1996). Van Gölü Çevresi Kültür Varlıkları Sempozyumu Bildirileri, (22-25 Mayıs 1995), Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayınları.
• Anonim, TDK Büyük Sözlük, C:1,2, Ankara: TDK Yayınları.
• Anonim (2006). Bergama Müzesi, (Bergama Kültür ve Sanat Vakfı Belleten Dizisi:15), (Ed. Adnan Sarıoğlu), İzmir: Bergama Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları.
• Anonim (2010). Uluslararası Deniz Fenerleri Sempozyumu Şile Feneri'nin 150. Yılı Kutlamaları, (12-13 Haziran 2010), (Der. Hacer Arısal), İstanbul: Işık Üniversitesi Yayınları.
• Anonim (2014). Rize Kültür Varlıkları Envanteri, (Yay. Haz. Zafer Sençoruh), Rize Valiliği.
• Bahattin, Y., ve Gündüz, K., (2021). "19. Yüzyıl Osmanlı Dergilerinde Sayfa Tasarımları", İSTEM, S: 38, s.247-272.
• Bozkurt, N. (2011). "Tersane", TDV İslam Ansiklopedisi, 40, s. 511-513;
• Buyruk, H. (2011). Sis'i (Kozan) Akdeniz'den Kapadokya'ya Bağlayan Kervan Yolu Kaleleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Can, Ş. (2011). Klasik Yunan Mitolojisi, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Coşkun, Ş. (1991). Cumhuriyet Sonrası Heykel Sanatının Düşünsel Gelişimi, MSGÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Coşkun, E. (2010). Cumhuriyet Dönemi Heykel Etkinlikleri, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Çam, A. T. (2006). Türk Grafik Tasarımcıları, LOGO, “Grafik Tasarımcının Not Defterinden”. İstanbul: Alternatif Yayıncılık.
• Çamdereli, M., ve Gürer, M. (2008). “Futbolda Görsel Kimlik Öğesi Olarak Kulüp Armaları”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (26), s. 135-168
• Ertuğrul, Ö. (1993). "Çifte Minareli Medrese", TDV İslam Ansiklopedisi, 8, s. 312-313.
• Eskici, B. (2013). Malatya Türk-İslam Dönemi Mimari Eserleri I Battalgazi, İstanbul: Malatya Valiliği Yayınları. Eyice, S. (1992). “Büyük Çekmece Köprüsü”, TDV İslam Ansiklopedisi, 6, s.520-521.
• Göksu, E. (2016). “Çift Başlı Kartal ve Selçuklular”, USAD, 5, s. 117-141.
• Güler, O. (1995). Antik Çağ İkonografisinde Erciyes, İstanbul: Arkeoloji-Sanat Yayınları. Holt, D. B. (2006). İkon Markalar. İstanbul: Media Cat Yayınları.
• Küçüköner, M. (2018). “Ani’deki Selçuklu Yapılarının Gravür Resimleri”, Konya Sanat Dergisi, S:1, 66-79.
• Mülayim, S. (1991). “Arma” TDV İslam Ansiklopedisi, 3, Ankara: TDV Yayınları, s. 382-383.
• Ocak, M. T. (2016). Anadolu Selçuklu Savunma Yapıları Bağlamında Alanya Kızıl Kule, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Osma, K. (2003). Cumhuriyet Dönemi Anıt Heykelleri (1923-1946), İstanbul: Atatürk Dönemi Araştırma Merkezi.
• Öney, G. (1969). “Anadolu Selçuklu Mimarisinde Aslan Figürü”, Ankara Üniversitesi Anadolu Dergisi, 13, s. 1-41.
• Selvi, Z., H, ve Keskin, B., G., (2017). “Matrakçı Nasuh’un Galata ve İstanbul Minyatürlerinin Harita Tekniği Açısından İncelenmesi”, İSTEM, S:29, 25-39.
• Temel, S. (2016). “Tiyatro Mimarisinin Tiyatro Anlayışıyla Birlikte Gelişimi”, Akademik Bakış Dergisi, 55, s. 532-559. Tepecik, A. (2002). Grafik Sanatlar, Tarih, Tasarım, Teknoloji. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Tunçer, O. C. (1981). "Cizre Ulu Camii ve Medresesi", Yıllık Araş. Dergisi, 3, Ankara, s. 95-136.
• Ünsal, V. (2014). "Bayburt Kaleleri", Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C:1, S:1, s. 88-102.
• Yaşar, M. (2018). “Nemrut Dağı Kutsal Alanı: I. Antiochus'un Dehası”, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 9(19), s. 19-27.
• Yılmaz, L. (2002). Antalya 16. Yüzyılın Sonuna Kadar, Ankara: TTK Yayınları.
• http 1. Μichailidisa, I., Vambakidoub, I., Kyridisa, A., ve Christodoulouc, A. (2014). “The Logotypes of Football Clubs as Expressions of Collective İdentities: A Socio-Semiotic Approach”, Article in Soccer and Society, p. 1-16. (Erişim:https://www.researchgate.net/publication/264557078) (Erişim Tarihi: 28.Ocak.2022)
• http 2. Şekil 1. https://www.cekulvakfi.org.tr/haber/ipek-yolu-kultur-yolu-haritasi-yayimlandi (Erişim Tarihi: 25.Ocak.2022)
• http 3. Tablo 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. https://www.tff.org/ (Erişim Tarihi: 30.Ocak.2022).