Atasözlerinin Öğretimine İlişkin Bir Öneri: Atasözlerinin Anlamlarına Göre Derecelendirilmesi

Yıl 2015, Cilt: 7 Sayı: 12, 32 - 48, 01.08.2015

Saadettin Keklik

Öz

Araştırmalarda atasözlerinin öğrencilere doğru bir şekilde ve yerinde kullanımının öğretilmesi gerektiği ifade edilmiş; ancak hangi atasözlerinin önce öğretilmesiyle ilgili bir seviyelendirme yapılmamıştır. Bu yüzden araştırmanın amacı, anlamlarına göre derecelendirilmiş atasözlerinin ortaokul öğrencileri tarafından bilinmesi...

Anahtar Kelimeler

Atasözleri, Mecaz Anlamlı Atasözü, Gerçek Anlamlı Atasözü ve

Kaynakça

• Açık, F. ve Akpınar, M. (2010). Avrupa Dil Gelişim Dosyası Bağlamında Yabancılara Türkçe Öğretiminde Deyim ve Atasözlerinin Öğrenme - Öğretme Sürecine Aktarımı. III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu (16-18 Aralık 2010, Dokuz Eylül Üniversitesi - İzmir), (ss. 61-69). İzmir.
• Akdoğan Mindivanlı, E; Boztaş, M. Ve Koç, Y. (2014). T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük DersindeYer Alan Bazı Değerlerin Atasözleri, Deyimler ve Görsel Öğeler İle Öğretimi.KKEFD, 29, 159-176.
• Akpınar, M. ve Açık, F. (2010). Avrupa Dil Gelişim Dosyası Bağlamında, Yabancılara Türkçe Ö ğ r e t i m i n d e D e y i m v e A t a s ö z l e r i n i n Ö ğ r e n m e – Ö ğ r e t m e S ü r e c i n e Aktarımı.III.Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu. (Dokuz Eylül Üniversitesi. 1 - 3 Te m m u z 2 0 1 0 ) . İ z m i r. h t t p / / : t u r k o l o j i . c u . e d u . t r / Y E N I T U R K DILI/meric_akpinar(11.06.2013)
• Akpınar, M. (2010). Deyim ve Atasözlerinin Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanımı Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Ankara:
• Aksan, D. (2009). Her Yönüyle Dil - Ana Çizgileriyle Dilbilim. 1, 2 ve 3. Cilt (5. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aksoy, Ö. A. (1988a). Atasözleri, Deyimler.Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1962, (s. 131-166), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları,
• Aksoy A. Ö. (1988b). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü1. İstanbul: İnkılâp Kitabevi
• Akün, Ö. F. (2006). Atalar Sözüne Dair.Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 117-119
• Akyol, H. (2005). Türkçe İlkokuma Yazma Öğretimi. Ankara PegemA Yayıncılık
• Alizade, S. (1992).Oğuzname (Emsal-i Mehmedalî) XVI. yüzyılda yazılmış türk atasözleri kitabı,Prof. Dr. Ali Haydar Bayat (Hazırlayan). İstanbul:Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları
• Arıer Karaöz, N. (2009). Türk Atasözlerinin Kimya Eğitimindeki Rolü.Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Gazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Enstitüsü,Ankara.
• Ateş, M. (2008). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Düzeyleri ile Türkçe Dersine Karşı Tutumları ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış doktora tezi, Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Bacanlı, H. (1984).Çocukta Göreli Kavramların Kazanılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bağcı, Hasan (2010). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Atasözleri ve Deyimleri Algılama Düzeyi.Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 91-110
• Bahadınlı, Y. Z. (1998). Deyimler Atasözleri ve Özdeyişler. İstanbul: Yuva Yayınları
• B a ş , B . ( 2 0 0 2 ) . T ü r k ç e Te m e l D i l B e c e r i l e r i n i n Ö ğ r e t i m i n d e A t a s ö z l e r i n i n Kullanılması.Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2), 60-68.
• Bokhorst-Heng, W. andPereira, D. (2008). Non-At-Risk Adolescents' AttitudesToward Reading in A SingaporeSecondary School.Journal of Research in Reading, 31 (3), 285-301.
• Bulut, S. (2011). Atasözlerinin Değerler Eğitimindeki Yeri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Bulut, M. (2013). Türkçe Eğitimi ve Öğretiminde Dil ve Kültür Aktarımı Aracı Olarak Atasözleri ve Deyimlerin Önemi.Turkish Studies,8 (13), 559-575.
• Büyüköztürk, Ş.; Kılıç Çakmak, E.; Akgün, Ö.E.; Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: PegemA Yayınları.
• Cerrahoğlu, M. (2013). Destanların Eğitimdeki İşlevi/ Atasözlerinin Destan Metinleri İle Öğretilmesi.Turkish Studies,8 (13), 633-644.
• Çakmakçı, C. C. (2009). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Öğretiminde Kavram Geliştirme Açısından Atasözü ve Deyimler.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Zonguldak.
• Çebi, H. ve Çarhoğlu, H. (1998). Atasözlerimiz ve Açıklamaları. Ankara: Dörtrel Yayıncılık.
• Çelik, A. (2011).6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabında Yer Alan İpek Yolu'nda Türkler Ünitesinde Atasözleri ve Deyimlerin Kullanılması. Yayımlanmamış yüksek lisan tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Ankara.
• Çetin, N. (2009). Şiir Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Kitap
• Çobanoğlu, Ö. (2004). Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Çotuksöken, Y. (1988). Atasözlerimiz (4. Baskı). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Çotuksöken, Y. (2004). Türkçe Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü (1. Baskı). İstanbul: Toroslu Kitaplığı
• Demirel, Ö. (2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri Öğretme Sanatı(12. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık
• Doğanay, A. (1973). Türk Atasözleri Sözlüğü. Yeni Büyük Dağıtım.
• Duru, H. (2009). Atasözleri ve Deyimlerin Yabancılara Öğretilmesinde Yöntem ve Teknikler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,İstanbul.
• Duruhan, K., İlhan, B. (2004). Eğitim-Öğretimle İlgili Bazı Atasözü ve Deyimlerimizin Öğrenme-Öğretme Süreci Bakımından İrdelenmesi.Milli Eğitim Üç Aylık Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 164, 119-125.
• Elçin, Ş. (1992). Atalar Sözü, Türk Dünyası El Kitabı Üçüncü Cilt Edebiyat (2. Baskı), (s. 343- 354),Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları,
• Emir, S. (1976). Atasözleri ve Vecizlerin Açıklamaları. İstanbul: Emir Yayınları.
• Erginer, G. (2010). Atasözlerinde Sosyal Hayat.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Hatay.
• Gibbs, R. W. (2001).ProverbialThemesWe Live By.Poetics, 29, 167-188.
• Gülensoy, T. (1975). Türk Dünyası atasözlerinin anlam yönünden benzerlikleri üzerine notlar. Türk Folkloru Araştırmaları YıllığıBelleten 1974.(s. 93-101),Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi,
• Gülüm, K. (2009). Coğrafya öğretiminde kullanılabilecek doğa için söylenmiş türk ve türkmen (türkmenistan) atasözleri üzerine bir araştırma.Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 51-58
• Günçe, G. (1973). Çocukta Zihin Gelişimi Piaget'in Kuramına Toplu Bakış. Ankara: Baylan Matbaası.
• Güven, A. Z. ve Halat, Sercan (2015).IdiomsAndProverbsInTeaching Turkish As A Foreign Language; 'Istanbul, Turkish TeachingBooksForForeigners'Sample.Procedia - SocialandBehavioralSciences, 191, 1240-1246.
• Honeck, R. P. (1997). A Proverbs in Mind: TheCognitiveScience of ProverbialWitandWisdom. Mahwah: Lawrence ErlbaumAssociates.
• Karakuş, I. Ş. (2006). Çocuk Edebiyatı Ürünlerinin Okuma Gelişimine Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kayhan, G. Ç. (2009). Hakkâri /Yüksekova 75.Yıl Yatılı İlköğretim Bölge Okulu İlköğretim 7. Sınıf Düzeyinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Deyim, Atasözü Ve Bilmece Dağarcıklarının Belirlenmesi ve Bunların Öğretilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Konya.
• Kazıcı, E. (2008). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Derslerinde Deyim ve Atasözlerinin Öğretiminde Dramatizasyon Yönteminin Etkililik Düzeyi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Konya.
• Keklik, S. (2010). 1–8. Sınıf Türkçe Ders ve Öğrenci Çalışma Kitaplarının Atasözleri ve Özdeyişler Açısından İncelenmesi.Türkçe Öğretiminde Güncel Tartışmalar, (ss. 95- 112), Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Keklik, S. (2013). Atasözleri Sadece Gerçek ve Mecaz Anlamlı Mıdır?.Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (23), 239-250.
• Köklügiller, A. (1989). Açıklamalı Atasözleri ve Özdeyişler(4. Baskı).İstanbul: Kaya Yayınları
• Kurt, İ. (1991). Türk Atasözlerine Psikolojik Bir Yaklaşım.Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Küçükahmet, L. (1998). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Alkım Yayınları
• Logan, S. andJohnston, R. (2009). GenderDifferences in Reading AbilityandAttitudes: ExaminingWhereTheseDifferencesLie.Journal of Researchin Reading, 32 (2), 199-214.
• Mieder, W. (2004). Proverbs: A Handbook. London: GreenwoodPress.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıar) Öğretim Programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Mindivanlı, E; Küçük, B. ve Aktaş, E. (2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Değerlerin Aktarımında Atasözleri ve Deyimlerin Kullanımı.Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (3), 86- 94.
• Molfese, V. J.,Modglin , A. andMolfese, D. L. (2003). The Role of Environment in the Development of Reading Skills: A LongitudinalStudy of Preschool and School-Age Measures.Journal of Learning Disabilities,36 (1), 59–67.
• Nippold, M. A., Allen, M. M. and Kirsch, D. I. (2001).Proverb Comprehension as a Function of Reading Prociency in Preadolescents.Language, Speech, and Hearing Services in Schools. 32, 90-100.
• Nippold, M. A., Hegel, S. L., Uhden, L. D., and Bustamante, S.(1998). Development of Proverb Comprehension in Adolescents: Implications for Instruction.Journal of Children's Communication Development, 19, 49-55.
• Nippold, M. A., Allen, M. M., & Kirsch, D. I.(2000). How Adolescents Comprehend Unfamiliar Proverbs: The Role of Top-Down and Bottom-Up Processes.Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 43, 621-630.
• Norrick, N. R. (1985). How ProverbsMean: Semantic Studies in English Proverbs. Amsterdam: Mouton.
• Oy, A. (1972). Tarih Boyunca Türk Atasözleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Önel, G. (2008). İlköğretim 6, 7, 8. Sınıf Öğrencilerinin Atasözlerini Algılama Düzeyleri.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi,Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.İstanbul.
• Özbay, M. ve Melanlıoğlu, D. (2008). Türkçe Eğitiminde Kelime Hazinesinin Önemi.Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 30-45.
• Özkan, İ. (2011). Türk Atasözlerinde Yinelemeler. Turkish Studies, 6 (1), 1595-1603.
• Özön, M. N. (1956). Türk Atasözleri. İstanbul: İnkılâp Kitabevi
• Paczolay, G. (1998). SomeNotes On TheTheory Of Proverbs. (Ed. Peter Durco) Europhras '97: PhraseologyAndParemiology”,(p. 261-266), Bratislava: Akademia PZ.
• Pala, İ. (2010). Sözün Özünden Dünden Bugüne Atasözleri (2. Baskı). İstanbul: Kapı Yayınları.
• Par, A. H. (1982). Örnekli Açıklamalı Atasözleri(4. Baskı). İstanbul: Serhat Dağıtım Yayınevi.
• Parlatır, İ. (2008). Atasözleri.Ankara: Yargı Yayınları.
• Phakiti, A. (2003). A Closer at GenderandStrategyUse in L2 Reading.Language Learning, 53(4), 649-703.
• Piaget, J. (1969). The Language andThought of the Child. New York: The World Publishing Company.
• Püsküllüoğlu, A. (1995). Türk Atasözleri Sözlüğü.Arkadaş Yayınları
• Sağlam, M. Y. (2001). Atasözleri ve Deyimlerde İmgelem.Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 18 (1), 45-51
• Sallabaş, M. E. (2008). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Okumaya Yönelik Tutumları ve Okuduğunu Anlama Becerileri Arasındaki İlişki.İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (16), 141–155.
• Saraçbaşı, M. Ertuğrul ve Minnetoğlu, İ. (1978). Türk Atasözleri Sözlüğü.Minnetoğlu Yayınları
• Secord, W. A., and Wiig, E. H. (1993).Interpreting Figurative Language Expressions.Folia Phoniatrica, 45, 1-9.
• Sidekli, S. (2005). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Öğretici ve Öyküleyici Metinlere Göre Okuduğunu Anlama Becerilerinin Sınanması.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Soykut, İ. H. (1974). Türk Atalar Sözü Hazinesi. İstanbul: Ülker Yayınları.
• Su, Aydın (1994). Ata Sözleri Sözlüğü (12. Baskı). İstanbul: Yuva Yayınları.
• Şenel, M. (2008). Şarkı ve Türkülerdeki Atasözü ve Deyimlerin Çocukların Dil Gelişimine Katkısı.Türk Halkları Edebiyatı (II), Uluslararası Çocuk Edebiyatı Kongresi, Kafkas Üniversitesi (13-15 Kasım 2008, Bakü-Azerbaycan), (s. 352-364).
• Tekşan, K. (2012). Atasözlerinin Dil Bilgisi Öğretiminde Kullanılabilirliği.Türlük Bilimi Araştırmaları, 31, 301-322.
• Tekşan, K. ve Yiğit, M. S. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Atasözleri Kullanımına İlişkin Tutum ve Görüşleri.GEFAD, 32 (2), 311-329
• Tepeli, Y. ve Arıcı, A. F. (2012). Lise Öğrencilerinin Atasözlerini Kavrama Düzeyleri Üzerine Nitel Bir Araştırma.Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 223-236 http://ebad- jesr.com/(10.12.2013)
• Tuna Turhan, S. (2014). Yabancı Öğrencilere Türkçe Öğretiminde Türk Kültür Elçisi Olan 'Atasözleri'nin Kullanımı.Muğla Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 10 s.
• Tüm,G. (2010). Atasözlerinin Değişik Kültür ve Dilleri Anlamadaki Rolü.Turkish Studies, 5 (4), 663-678
• Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, (1976). Atasözü.1. Cilt (s. 214-218), Dergâh Yayınları.
• Uçar, A. ve Aygün, A. (2005). Anket: Üniversite Öğrencileri ve Atasözleri.Millî Folklor, 9 (67), 63-73.
• Üstüner, A. (2002). Olumsuz Yargılı Atasözleri.Türk Dili Dergisi, 601, 35-42.
• Varışoğlu, B.; Şeref İ ; Yılmaz, İ. ve Gedik, M. (2014).Deyim ve Atasözlerinin Öğretilmesinde Görsel Bir Araç Olarak Karikatürlerin Başarıya Etkisi.Karadeniz Araştırmaları, 41, 226- 242.
• Wilson, F. C. (2009). A Model ForTranslatingMetaphors in Proverbs (French To English): A CognitiveDescriptiveApproach. Unpublished Master of Art Thesis, Kanada: T h e U n i v e r s i t y https://circle.ubc.ca/handle/2429/12923?show=full (17.05.2013). O f B r i t i s h C o l u m b i a .
• Yetiş, K. (1993). Türkçenin Nakışları: Atasözleri-Deyimler-Tekerlemeler-Bilmeceler. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat
• Yılar, Ö. (2007). Halk Bilimi ve Egitim(2. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Yurtbaşı, M. (2012). Sınıandırılmış Türk Atasözleri (10. Baskı). İstanbul: Excellence Yayıncılık.