Şebinkarahisar Geleneksel Kadın Giysileri ve Şebinkarahisar Geleneksel Kadın Giysi Kültürünü Yaşatan Folklor Elçisi Zeynep Demirbaş

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 15, 137 - 164, 15.12.2016

Mine Ceranoğlu

Öz

Kültür; toplumların yaşadıkları coğrafyalara ve geçrdkler sosyal süreçlere göre oluşturdukları somut ve somut olmayan değerlerdr. Kültürel değerlerden geleneksel gys ve aksesuarlar, at oldukları toplumların kmlğn ve kültürel zengnlğn yansıtmakta, brçok blgy günümüze taşıyarak ulusların geçmşlern geleceklerne bağlamaktadır. Kültürel değerlern korunması ve yaşatılmasında pek çok kurum ve kuruluşun yanında breylere de öneml görevler düşmektedr. Gresun l Şebnkarahsar lçes, tarhte brçok devletn hâkmyetne tanık olmuş, Türk hâkmyetne geçtkten sonra Şebnkarahsar'ın önem artmıştır. Şebnkarahsar, uzun yıllar sancak beylğ ve vlayet olarak br kültür merkez halne gelmştr. Cumhuryet tarhnde Şebnkarahsar, 1933 yılına kadar l statüsünde kalmış; fakat tarhte yaşanan yangın, deprem gb brçok olumsuzluk neden le 1933 yılında Gresun lne lçe olarak bağlanmıştır. Karadenz ve İç Anadolu kültürünün yoğun br şeklde yaşanıldığı lçede geleneksel kadın gysler, dğer yörelerden farklı olarak karakterstk br özellğe sahptr. Günümüzde Şebnkarahsar lçes geleneksel gys kültürünü yaşatmak çn köylern dernek yönetcler ve folklor elçler, farklı platformlarda bu gys kültürünü yaşatmaya devam ettrmektedr.  Çalışmada; Gresun l Şebnkarahsar lçes geleneksel kadın gys ve aksesuarlarını ncelemek ve Şebnkarahsar geleneksel kadın gys kültürünün yaşatılması çn nsan rolünün önemn Zeynep Demrbaş'ın yaptığı çalışmalar le örneklendrmek amaçlanmıştır.  Çalışmada betmsel yöntem kullanılmış ve Şebnkarahsar geleneksel kadın gys kültürünü yaşatmak çn çaba gösteren Zeynep Demrbaş le görüşme yapılmıştır. Ayrıca Şebnkarahsar geleneksel kadın gys ve aksesuarları çn saha araştırması yapılmıştır. Özel koleksyondan temn edlmş gys ve aksesuarların fotoğrafları çeklmş, kalıp çzmler yapılmıştır. Şebnkarahsar geleneksel kadın gys ve aksesuarlarında kullanılan malzemeler, renkler, uygulanan model, kesm ve süsleme teknkler betmlenmştr. Çalışma sonunda, geleneksel gys kültürünün yaşatılması çn çaba gösteren gönüllü breylern desteklenmes, ödüllendrlmes ve lteratüre kazandırılması le lgl önerlere yer vermştr.

Anahtar Kelimeler

folklor, kadın, kültür, insan, geleneksel giyim

Tradtonal Woman Clothes of Sebnkarahsar And Zeynep Demrbaş, Folklore Envoy, Keepng Alve Tradtonal Woman Clothng of Culture

Öz

Culture s tangble and ntangble values formed accordng to the process of the people where they spend and lve. Tradtonal clothng and accessores of cultural values reflect the dentty and cultural wealth of the socety to whch they belong and brngs the hstory of natons to the future by carryng a lot of nformaton today. The ndvduals have many mportant roles n survval and preservaton of cultural hertage n addton to many organzatons and nsttutons. Sebnkarahsar dstrct of Gresun, wtnessed the rule of many states n hstory, after the Turksh domnaton has ncreased n ts mportance after the Turksh domnaton and has become the standard cultural center as prncpalty and provnce for many years. Sebnkarahsar became a provnce untl 1933 durng the hstory of Republc; but t s connected to the town of Gresun provnce n 1933 because of the many adverstes n hstory. Tradtonal women's clothng of Sebnkarahsar beng experenced an ntensve culture of Black Sea and Central Anatola Regons has a characterstc feature dfferent from the cultures of other regons. Today, the presdents of assocatons and the representatve of folklore n the vllages contnue to keep alve the tradtonal clothng culture of Sebnkarahsar dstrct on dfferent platforms. Ths study ams to examne the tradtonal women's clothes and ther accessores of Sebnkarahsar dstrct. Gresun and to llustrate the mportance of the role of human wth the works of Zeynep Demrbas n order to keep the culture of the tradtonal women clothng of Sebnkarahsar dstrct alve. It s used descrptve method n ths study and s personally ntervewed wth Zeynep Demrbas, who makes efforts to keep ths culture alve. It s also conducted feld research for the tradtonal women's clothes and ther accessores. The photographs of the women's clothes and the accessores suppled from the prvate collectons are taken and pattern drawngs are made. The materals, colors, appled patterns, cuttng and fnshng technques used n Sebnkarahsar tradtonal women's clothes and accessores are descrbed. At the end of study, t s gven some proposals on beng supported, rewarded and added to the lterature of the volunteers who makes efforts to keep the tradtonal women clothng culture alve.

Anahtar Kelimeler

Tradtonal clothng, folklore, human, women, culture

Kaynakça

• Bayraktar, Z. (2014). Âşıklık Geleneğnn Yaşatılmasında Kültürel İcra Mekanı Olarak Eğtm Kurumlarının Rolü: İzmr Halk Aşıkları Derneğ Örneklem, Htt Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs, Yıl: 7 Sayı: 1, Hazran, s: 20 - 35.
• Ceranoğlu, M. (2014). Şebnkarahsar Geleneksel Kadın Gysler Konulu Fotoğraf Koleksyonu, Şebnkarahsar.
• Çakın, U. (2016). “Şebnkarahsar Geleneksel Halk Gysler” Konulu Kşsel İletşm, 10.04.2016. Şebnkarahsar.
• Demrbaş, Z. (2014). “Şebnkarahsar Geleneksel Kadın Gysler” Konulu Görüşme, 20.04.2014. İstanbul.
• Demrcoğlu, İ., H. (2014). Tarh Öğretmnde Öğrenc Merkezl Yaklaşımlar, Anı yayıncılık. Ankara.
• Ekici, M. (2010). Halk Blgs Derleme İnceleme Yöntemler, Geleneksel Yayıncılık, Ankara.
• Ekici, M. ve Fedakar, P. (2013). “Ege Ünverstes” Deneymleryle Somut Olmayan Kültürel Mrası “Yaşatarak Koruma”, Mll Folklor, Yıl: 25, Sayı: 100, s. 50 - 60.
• Göklüberk, Ö., P. ve Ceranoğlu, M. (2015). “Geleneksel Kadın Gys Kültürünün Posta Pulları İle Tanıtılması”, Akademk Bakış Dergs, Uluslar arası Hakeml Sosyal Blmler E-Dergs Sayı: 51., Eylül - Ekm, 557 - 572.
• Koç, A. (2006). Kütahya Merkeznde Gym - Kuşam Kültüründek Değşmelern Çözümlenmes, Hacettepe Ünverstes, Sosyal Blmler Ensttüsü, Ankara.
• Oğuz, M. Ö. (2003). “Halkblm Çalışmalarının Yen Dönem: Somut Olmayan Kültürel Mrasın Korunması Sözleşmes”, Mll Folklor, s. 60, s. 247-253.