Türkiye’de Çalışan Annenin Sosyal Medyadaki Temsili

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 21, 401 - 421, 19.12.2019

Gizem Koç Tuğçe Bakır-demir Bengi Öner-özkan

Öz

İş gücüne katılan kadın sayısının
artmasına karşın toplumsal cinsiyet rolleriyle ilgili beklentiler geçerliliğini
koruyabilmektedir. Mevcut çalışma, Türkiye'deki sosyal medya kullanıcılarının
çalışan annelere ilişkin sosyal temsillerini incelemeyi hedeflemiştir. Çalışan
annelere ilişkin 60 sözlük girdisi iki araştırmacı tarafından anlamlı söz öbekleri
tek tek değerlendirilerek kodlanmıştır. Söz öbeklerindeki ortak örüntülerin bir araya getirilmesi
sonucunda 6 adet üst tematik birim ortaya çıkmıştır. Bunlar: i) çalışan anneler
ile ilgili genel bakış açısını, ii) çalışan annenin çocuğun gelişimine etkisini,
iii) çalışan anne ile ilgili çocuğun bakış açısını, iv) çalışan anne olmak ile
ilgili annelerin bakış açılarını, v) çalışan annenin sosyal destek kaynaklarını
ve vi) çalışan annenin meslek tipi ve mesleğinin içeriklerini yansıtmaktadır. Tematik
birimlerin içeriğine bakıldığında toplumsal cinsiyet rollerinin çalışan anne
ile ilgili sosyal temsiller üzerine etkisi görülmektedir. Bulguların, Türkiye
toplumundaki çalışan anne temsiline dair önemli bilgiler verdiği
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çalışan Anne; Sosyal Temsil; Sosyal Medya Kullanıcıları; Toplumsal Cinsiyet Rolleri

Kaynakça

• KAYNAKÇAAile Yapısı Araştırması 2016. (2016). Ankara.
• Aral, N. (1997). Fiziksel İstismar ve Çocuk. Ankara, Türkiye: Tekışık.
• Ataca, B. (2013). Türk Aile Yapısı ve İşleyişi. In S. Bekman ve A. Aksu-Koç (Eds.), İnsan Gelişimi, Aile ve Kültür: Farklı Bakış Açıları (pp. 155–172). İstanbul: Koç Üniversitesi.
• Baumrind, D. (1998). From ought to is: A neo-marxist perspective on the use and misuse of the culture construct. Human Development, 41(3), 145–165.
• Baxter, J. (2009). The sources of time pressure. Family Relationships Quarterly, 13(13), 21–23.
• Bebekoğlu, G., ve Wasti, S. A. (2002). Çalışan kadınlara yönelik cinsiyet temelli düşmanca davranışların sebepleri ve sonuçları üzerine bir araştırma. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 215–238.
• Bernard, J. (1981). The good-provider role. American Psychologist, 36(1), 1–12.
• Berne, E. (1694). Games People Play. New York: Grove Press Inc.
• Boeckmann, I., Misra, J. ve Budig, M. J. (2015). Cultural and institutional factors shaping mothers’ employment and working hours in postindustrial countries. Social Forces, 93(4), 1301–1333.
• Chatzitheochari, S. ve Arber, S. (2009). Lack of sleep, work and the long hours culture: Evidence from the uk time use survey. Work, Employment and Society, 23(1), 30–48.
• Chesley, N. (2017). What does it mean to be a “breadwinner” mother? Journal of Family Issues, 38(18), 2594–2619.
• Christiansen, S. L. ve Palkovitz, R. (2001). 019251301022001004.pdf. Journal of Family Issues, 1, 84–106.
• Çıtak, A. (2008). Kadınların çalışmasına yönelik tutum: Cinsiyet, cinsiyet rolü ve sosyoekonomik düzeye göre bir karşılaştırma. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cranney, S. ve Miles, A. (2017). Desperate housewives? Differences in work satisfaction between stay-at-home and employed Mothers, 1972-2012. Journal of Family Issues, 38(11), 1604–1625.
• Crompton, R. (1999). Restructuring Gender Relations and Employment: The Decline of The Male Breadwinner. Oxford: Oxford University Press.
• Curry, M. A. (1983). Variables related to adaptation to motherhood in “normal” primiparous women. Journal of Obstetric, Gynecologic, ve Neonatal Nursing, 12(2), 115–121.
• Damaske, S. (2013). Work, family, and accounts of mothers’ lives using discourse to navigate intensive mothering ideals. Sociology Compass, 7(6), 436–444.
• Dayıoğlu, M. ve Kırdar, M. (2010). Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımında Belirleyici Etkenler ve Eğilimler. Ankara.
• Demiriz, S. ve Dinçer, Ç. (2000). Okulöncesi dönem çocuklarının öz bakım becerilerinin annelerinin çalışıp çalışmama durumlarına göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 58–65.
• Derman, M. T. ve Başal, H. A. (2010). Cumhuriyetin ilanından günümüze türkiye’de okul öncesi eğitim ve ilköğretimde niceliksel ve niteliksel gelişmeler. Journal of International Social Research, 11(3), 560–569.
• Dillaway, H. E. ve Pare, E. (2008). Locating mothers: How cultural debates about stay-at-home versus working mothers define women and home. Journal of Family Issues, 29(4), 437–464.
• Donnelly, K., Twenge, J. M., Clark, M. A., Shaikh, S. K., Beiler-May, A. ve Carter, N. T. (2016). Attitudes toward women’s work and family roles in the united states, 1976–2013. Psychology of Women Quarterly, 40(1), 41–54.
• Dowie, R. (1989). Junior Doctors’ Hours: Interim Report. London: British Postgraduate Medical Foundation.
• Duchon, J. C., Smith, T. J., Keran, C. M. ve Koehler, E. J. (1997). Psychophysiological manifestations of performance during work on extended workshifts. International Journal of Industrial Ergonomics, 20, 39–49.
• Eğitim Düzeylerine Göre Öğrenci Başına Eğitim Harcaması. (2019). Ankara.
• Ersöz, A. G. (1993). Yönetici kadınların ve eşlerinin ev içi iş bölümü konusundaki tutum ve davranışlarına ilişkin sosyolojik bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 14(1), 1–2.
• Eurostat. (n.d.). Employment Rate by Sex. Eurostat. Retrieved August 17, 2018, from https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-datasets/-/tesem120Giele, J. Z. (2008). Homemaker or career woman: Life course factors and racial influences among middle class americans. Journal of Comparative Family Studies, 39(3), 393–411.
• Goldberg, W. A., Prause, J. A., Lucas-Thompson, R. ve Himsel, A. (2008). Maternal employment and children’s achievement in context: A meta-analysis of four decades of research. Psychological Bulletin, 134(1), 77–108.
• Grogan, M. (1996). Voices of Women Aspiring to the Superintendency. New York: SUNY Press.
• Gümüşoğlu, F. (2013). Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet (1928-2013). İstanbul: Kaynak.
• Gürsoy, F. ve Yıldız Bıçakcı, M. (2007). A comparison of parental attitude perceptions in children of working and nonworking mothers. Social Behavior and Personalityr and Personality, 35(5), 693–706.
• Hays, S. (1996). The Cultural Contradictions of Motherhood. New Haven, CT: Yale University Press.
• Hock, E. ve DeMeis, D. (1990). Depression in mothers of infants: The role of maternal employment. Developmental Psychology, 26(2), 285–296.
• Höijer, B. (2011). Social representations theory: A new theory for media research. Nordicom Review, 32(2), 3–16.
• Hsieh, H. F. ve Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277–1288.
• Hubbs-Tait, L., Culp, A. M., Culp, R. E. ve Miller, C. E. (2002). Relation of maternal cognitive stimulation , emotional support , and intrusive behavior during head start to children ’ s kindergarten cognitive abilities. Child Development, 73(1), 110–131.
• İnan, H. Z. (2010). Babysitters in early childhood : A research on parents ’ experiences and perspectives on babysitters. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 11(2), 1–17.
• İstatistiklerle Kadın 2017. (2018). Ankara.
• Johnston, D. D. ve Swanson, D. H. (2007). Cognitive acrobatics in the construction of worker-mother identity. Sex Roles, 57, 447–459.
• Josselson, R. (1990). Finding Herself: Pathways to Identity Development in Women. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Kandiyoti, D. ve Bora, A. (1997). Cariyeler Bacılar Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kassamali, N. ve Rattani, S. A. (2014). Factors that affect attachment between the employed mother and the child, infancy to two years. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 159, 6–15.
• Kaufman, G. (2013). Superdads: How Fathers Balance Work and Family in The 21st Century. New York: New York University Press.
• Knowles, M., Nieuwenhuis, J., ve Smit, B. (2009). A narrative analysis of educators ’ lived experiences of motherhood and teaching. South African Journal of Education, 29(3), 1–7.
• Kodagoda, T. (2018). Working long hours and its impact on family life: Experiences of women professionals and managers in sri lanka. Indian Journal of Gender Studies, 25(1), 108–126.
• Koren-Karie, N. (2001). Mothers’ Attachment Representations and choice of infant care: Center care vs. home. Infant and Child Development, 10(3), 117–127.
• Lara, M. A. ve diğer. (1994). La conducta de apego en niños de 5 y 6 años: Influencia de la ocupación materna fuera del hogar. Revista Latinoamericana de Psicología, 26(2), 283–313.
• Lewis, J. (2001). The Decline of the Male Breadwinner Model: Implications for Work and Care. Social Politics, 8(2), 152–169.
• Losoncz, I. ve Bortolotto, N. (2009). Work-life balance: The experiences of australian working mothers. Journal of Family Studies, 15, 122–138.
• Meisenbach, R. J. (2010). The female breadwinner: Phenomenological experience and gendered identity in work/family spaces. Sex Roles, 62, 2–19.
• Moen, P. ve Sweet, S. (2003). No Title. In P. Moen (Ed.), It’s about time: Couples and Careers (pp. 17–34). Ithaca: Cornell University Press.
• Morse, D. R. ve Frust, M. (1982). Women Under Stress. New York: Van Nostrand Reinhold Company.
• Moscovici, S. (1984). The Phenomenon of Social Representations. Cambridge: Cambridge Press.
• Myers, K. (2017). “If I’m going to do it, I’m going to do it right”: Intensive mothering ideologies among childless women who elect egg freezing. Gender and Society, 31(6), 777–803.
• Quliyeva, S. (2012). Kadının çalışmasına yönelik tutumlar azerbaycan–türkiye karşılaştırması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Rose, J. (2017). Never enough hours in the day: Employed mothers’ perceptions of time pressure. Australian Journal of Social Issues, 52, 116–130.
• Sayıl, M., Güre, A. ve Uçanok, Z. (2007). First time mothers’ anxiety and depressive symptoms across the transition to motherhood: Associations with maternal and environmental characteristics. Women ve Health, 44(3), 61–77.
• Schueller-Weidekamm, C. ve Kautzky-Willer, A. (2012). Challenges of work-life balance for women physicians/mothers working in leadership positions. Gender Medicine, 9(4), 244–250.
• Shipley, P. ve Coats, M. (1992). A community study of dual-role stress and coping in working mothers. Work ve Stress, 6(1), 49–63.
• Skinner, N. J. (2012). The Big Squeeze: Work, Home and Care in 2012: Australian Work and Life Index (AWALI) 2012. Retrieved September 15, 2018, from Centre for Work and Life, University of South Australia website: http://awra.org.au/knowledge/big-squeeze-work-home-care-2012-australian-work-life-index/
• Sönmez, B. ve Adiller, S. (2015). Kadınların çalışmalarına yönelik tutumlar: Türkiye ve makedonya örnekleminin karşılaştırılması. Nesne Psikoloji Dergisi, 3(6), 1–27.
• Sunar, D. (2013). Kentli Türk Ailelerinin Üç Neslinde Annelerin, Babaların Çocuk Yetiştirme Pratikleri ve Benlik Saygısı. In S. Bekman ve A. Aksu-koç (Eds.), İnsan Gelişimi, Aile ve Kültür: Farklı Bakış Açıları (pp. 173–190). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Toksöz, G. (2007). Women’s Employment Situation in Turkey. Ankara.
• Townsend, N. (2003). The Package Deal: Marriage, Work, and Fatherhood in Men’s Lives. Phiadelphia, PA: Temple University Press.
• Ünaldı, A. ve diğer. (1995). Gündüzlü Bakım Hizmetleri Çalışma Grubu Raporu. Ankara.
• Uyar, V. (2018). 2018’de Kadın İstatistikleri. Retrieved March 7, 2018, from Doğruluk Payı website: https://www.dogrulukpayi.com/bulten/2018-de-kadin-istatistikleri
• Walker, G. (1996). Çocuk yetiştirmede eşlerin görüş ayrılıkları. Yaşadıkça Eğitim, 43(1), 41–46.
• Walzer, S. (1997). Contextualizing the employment decisions of new mothers. Qualitative Sociology, 20(2), 211–227.
• Warren, T. (2007). Conceptualizing breadwinning work. Work, Employment and Society, 21(2), 317–336.
• Williams, J. (2001). Unbending Gender: Why Family and Work Conflict and What To Do About It. New York: Oxford University Press.
• Women in the Labor Force. (2015). Retrieved June 8, 2018, from Bureau of Labor Statistics website: https://www.bls.gov/opub/reports/womens-databook/archive/women-in-the-labor-force-a-databook-2015.pdf
• Woods, M. B. (1972). The unsupervised child of the working mother. Developmental Psychology, 6(1), 14–25.
• Zuo, J. (2004). Shifting the breadwinning boundary: The role of men’s breadwinner status and their gender ideologies. Journal of Family Issues, 25(6), 811–832.