Öğretmenlerin Psikolojik Sermayeleri ve Yenilikçi İş Davranışları Arasındaki İlişki

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 28, 227 - 247, 28.06.2023

Ramazan Ertürk

https://doi.org/10.38155/ksbd.1144127

Cited By: 2

Öz

Öğretmenlerin psikolojik sermayeleri ve yenilikçi iş davranışları arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmayı amaçlayan bu araştırma ilişkisel tarama modelinde kurgulanmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini Bolu il merkezinde bulunan ortaokullarda görev yapan toplam 450 öğretmen oluşturmuş olup 306 öğretmenden geçerli veri elde edilmiştir. Araştırmanın verileri "Psikolojik Sermaye Ölçeği" ve "Yenilikçi İş Davranışı Ölçeği" ile toplanmıştır. Normal dağılım gösteren veriler parametrik testler kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucuna göre, öğretmenlerin psikolojik sermayeleri ölçek geneli ile iyimserlik ve psikolojik dayanıklılık boyutlarında orta düzeyde; umut ve öz yeterlik boyutlarında yüksek düzeydedir. Öğretmenlerin yenilikçi iş davranışları ölçek bütünü ile fikre destekçiler bulma boyutunda yüksek düzeyde; fikir üretme ve uygulama boyutunda orta düzeydedir. Psikolojik sermaye ölçeği toplam puanı ve boyutları ile yenilikçi iş davranışı ölçeği toplam puanı ve boyutları arasında psikolojik sermaye ölçeği psikolojik dayanıklılık boyutu ve yenilikçi iş davranışı ölçeği fikre destekçiler bulma boyutu arasındaki pozitif yönlü düşük düzeyde ilişki dışında, tümünde pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı bir ilişki vardır. Psikolojik sermaye yenilikçi iş davranışını anlamlı bir şekilde yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Pozitif Psikoloji, Psikolojik Sermaye, Yenilikçi İş Davranışı, Öğretmen

Kaynakça

• Ağ, C., & Balcı, O. (2018). Psikolojik örgütsel sermayenin merak ve keşfetme ile ilişkisi: Bir bilişim sektörü örneği. International Social Sciences Studies Journal, 4 (24), 5173-5180.
• Altınkurt, Y., Ertürk, A., ve Yılmaz, İ. (2015). Öğretmenlerin psikolojik sermayeleri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Journal of Teacher Education and Educators, 4 (2) 166-187.
• Aslan, İ. (2017). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Avey, J. B., Luthans, F., & Jensen, S. M. (2009). Psychological capital: a positive resource for combating employee stress and turnover. Human Resource Management, 48 (5), 677- 693.
• Avey, J. B., Luthans, F., & Youssef C. M. (2010). The additive value of positive psychological capital in predicting work attitudes and behaviors. Journal of Management, 36, 430- 452.
• Avey, J. B., Patera, J. L., & West, B. J. (2006). The implications of positive psychological capital on employee absenteeism. Journal of Leadership & Organizational Studi, 13, 42-60.
• Avey, J. B., Reichard, R. J., Luthans, F., & Mhatre, K. H. (2011). Meta analysis of the ımpact of positive psychological capital on employee attitudes, behaviors, and performance. Human Resource Development Quarterly, 22 (2), 127-152.
• Avey, J. B., Wernsing, T. S., & Luthans, F. (2008). Can positive employees help positive organizational change? Impact of psychological capital and emotions on relevant attitudes and behaviors. The Journal of Applied Behavioral Science. 44 (1), 48-70.
• Barut, A. (2017). Öğretmenlerin işyeri ruhsallığı ile pozitif psikolojik sermaye algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Begenirbaş, M., ve Turgut, E. (2016). Psikolojik sermayenin çalışanların yenilikçi davranışlarına ve performanslarına etkileri: Savunma sektöründe bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31 (1), 57-93. https://doi.org/10.24988/deuiibf.2016311485
• Bozgeyikli, H., Avcı, A., ve Navruz, B. (2017). Öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (6), 103-122.
• Brandt, T., Gomes, J. F. S., & Boyanova, D. (2011). Personality and psychological capital as indicators of future job success?. LTA, 3 (11), 263-289.
• Büyükgöze, H. (2014). Lise öğretmenlerinin görüşlerine göre algılanan örgütsel destek ve psikolojik sermaye ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Caprara, G. V. & Cervone, D. (2003). A Conception of Personality for a Psychology of Human Strengths: Personality as an Agentic, Self Regulating System, in: L. G. Aspinwall & U. M. Staudinger, (Ed), A Psychology of Human Strenghts: Fundamental Questions and Future Directions for a Positive Psychology. Washington: DC American Psychological Association, pp. 61-74.
• Cho, K.-H. & Lee, S.-H. (2007). Commitment to gender policy, commitment to organization and innovative behavior: Some unexpected linkages in Korea. International Journal of Public Administration, 30 (12), 1485-1502.
• Çalışkan, A. (2013). İç odaklı örgüt kültürünün yenilikçi davranışa etkisinde personel güçlendirmenin aracılık rolü. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 15 (1), 95.
• Çiftçi, K. (2019). Pozitif psikoloji bağlamında sınıf öğretmenlerinin psikolojik iyi oluş düzeyleri ile özyeterlik inançları ve örgütsel bağlılık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Çınar, E. 2011. Pozitif psikolojik sermaye’nin örgütsel bağlılıkla ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Çimen, İ., ve Yücel, C. (2017). Innovative behavior scale (IWB): Adaptation to Turkish culture. Cumhuriyet International Journal of Education, 6 (3), 365-381.
• De Jong, J. P., & Den Hartog, D. N. (2008). Innovative work behavior: Measurement and validation. Scales-initiative Scientific Analysis of Entrepreneurship and Smes, 5- 27.
• De Jong, J. P., & Den Hartog, D. N. (2010). Measuring innovative work behaviour. Creativity and Innovation Management, 19 (1), 23-36. https://doi.org/10.1111/j.1467- 8691.2010.00547.x Demirtaş, H., Cömert, M., ve Özer, N. (2014). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36 (159), 96-110.
• Ekin, S. (2019). Anadolu lisesi öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyleri ile pozitif psikolojik sermaye düzeyleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Erkuş, A., ve Fındıklı, M. A. (2012). İş yaşamında mutluluk: psikolojik sermaye ve iş çevresinin etkileri üzerine bir araştırma. 20. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (ss. 420-422). 20. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi. İzmir.
• Gerhard, M., & Mulder, R. H. (2012). Development of a measurement instrument for innovative work behaviour as a dynamic and context-bound construct. Human Resource Development International, 15 (1), 43-59.
• Hasiao, H. C., Chang, J. C. , Tu, Y. L., & Chen, S. C. (2011) The influence of teacher self efficacy on innovative work behavior. International Conference on Social Science and Humanity, 5, 233-237.
• Ismail, A., & Mydin, A. (2019). The impact of transformational leadership and commitment on teachers’ innovative behaviour. In 4th ASEAN Conference on Psychology, Counselling, and Humanities (ACPCH 2018). Atlantis Press.
• Janssen, O. (2000). Job demands, perception of effort-reward fairness and innovative work behaviour. Journal of Occupational And Organizational Psychology, 73, 287-302. Jong, J., & Hartog, D. D. (2008). Innovative work behaviour: measurement and validation. EIM Research Reports, 19(1), 3-27.
• Kelekçi, H., ve Yılmaz, K. (2015). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayeleri ile yeterlik inançları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (3), 992- 1007. https://doi.org/10.17860/efd.96988
• Kersting, K. (2003). Turning happiness into economic power. American Psychological Association. 34 (11), 26. http://www.apa.org/monitor/dec03/power.aspx.
• Kheng, Y. K., Mahmood, R., & Hamy Beris, S. J. (2013). A conceptual review of ınnovative work behavior in knowledge ıntensive business services among knowledge workers in Malaysia. International Journal of Business, Humanities and Technology, 3 (2), 93.
• Kılıç, H. (2015). İlköğretim branş öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri ve yaşam boyu öğrenme eğilimleri (Denizli ili örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Knight-Turvey, N. (2006). Influencing employee innovation through structural empowerment initiatives: The need to feel empowered. Entrepreneurship Theory and Practice, 313-324.
• Köroğlu, A. Y. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının bilişim teknolojileri özyeterlik algıları, teknolojik araç-gereç kullanım tutumları ve bireysel yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kwasniewska, J. & Necka, E. (2004). Perception of the climate for creativity in the workplace: The role of the level in the organization and gender. Creativity and Innovation Management, 13 (3), 187-196.
• Luthans F. (2002). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior, 23, 695-706.
• Luthans, F., Avey, J. B., Avolio, B. J., & Peterson, S. J. (2010). The development and resulting performance ımpact of positive psychological capital. Human Resource Development Quarterly, 21 (1), 41-67.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60 (3), 541-572.
• Luthans, F., Avey, J. B., Clapp-Smith, R., & Li, W. (2008). More evidence on the value of Chinese workers’ psychological capital: A potentially unlimited competitive resource? International Journal of Human Resource Management, 19, 818-827.
• Luthans F., Avolio B. J., Walumbwa F. O., & Li W. (2005). The psychological capital of chinese workers: exploring the relationship with performance. Management and Organization Review, 1 (2), 249-271.
• Luthans, F., Luthans, K., & Luthans, B. C. (2004). Positive psychological capital: Going beyond human and social capital. Business Horizons, 47 (1), 45-50. Luthans F., & Youssef C. M. (2004). Human, social and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33 (2),143-160.
• Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford, United Kingdom: Oxford University Press.
• Luthans, K., & Jensen, S. M.(2005). The linkage between psychological capital and commitment to organizational mission: A study of nurses, Jona. 35 (6), 304-310.
• Mertens, D. M. (2010). Research and evaluation in education and psychology. Los Angeles: Sage Publications.
• Mura, M., Lettieri, E., Spiller, N., & Radaelli, G. (2012). Intellectual capital and innovative work behaviour: Openning the black box. International Journal Of Engineering Business Management, 4 (39), 1-10.
• Norman, S. M., Avey, J. B., Nimnicht, J. L., & Pigeon, N. G. (2010). The interactive effects of psychological capital and organizational identity on employee organizational citizenship and deviance behaviors. Journal of Leadership & Organizational Studies, 17, 380-391.
• Ocak, M., Güler, M., ve Basım, H. N. (2016). Psikolojik sermayenin örgütsel bağlılık ve iş tatmini tutumları üzerine etkisi: Bosnalı öğretmenler üzerine bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6 (1), 113-130.
• Oukes, T. (2010). Innovative work behavior a case study at a tire manufacturer (Bachelor Thesis). University of Twente, Netherlands.
• Özbek, A. (2014). Öğretmenlerin yenilikçilik düzeylerinin TPAB yeterlikleri üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Özgür, H. (2013). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile bireysel yenilikçilik özellikleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (2), 409-420.
• Pradhan R. K., Jena L. K., & Bhattacharya P. (2016). Impact of psychological capital on organizational citizenship behavior: Moderating role of emotional intelligence. Cogent Business & Management, 3(1), 1-16. doi:10.1080/23311975.2016.1194174.
• Prieto, I. M., & Perez, Santana, M. P. (2014). Managing innovative work behavior: The role of human resource practices. Personnel Review. 43 (2), 184-208.
• Roberts, S. J., Scherer, L. L., & Bowyer, C. J. (2011). Job stress and incivility: What role does psychological capital play. Journal of Leadership & Organizational Studies, 18, 449- 458. Scott, S. G., & Bruce, R. A. (1994). Determinants of innovative behavior: A path model of individual innovation in the workplace. The Academy of Management Journal, 37 (3), 580-607.
• Stajkovic, A. D., & Luthans, F. (1998). Self-efficacy and workrelated performance: A meta- analysis. Psychological Bulletin, 124, 240-261.
• Sutcliffe, K. M., & Vogus, T. J., (2003). Organizing for resilience. K. Cameron, Dutton, J. Quinn, Robert E. (Ed.), Positive organizational scholarship in (pp. 94-110). San Francisco: Berrett-Koehler.
• Şimşek, H. A. (2018). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye düzeyleri ile okul müdürlerine yönelik öğretimsel liderlik algıları arasındaki ilişki (Çanakkale örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale
• Thurlings, M., Evers, A. T., & Vermeulen, M. (2015). Toward a model of explaining teachers’ innovative behavior: A literature review. Review of Educational Research, 85 (3), 430- 471. https://doi.org/10.3102/00346543145579.
• Tierney, P., & Graen, G. B. (1999). An examination of leadership and employee creativity: The relevance of traits and relationships. Personnel Psychology, 52 (3), 591-620.
• Töre, E. (2019). Öğretmenlerin yenilikçi iş davranışı düzeylerinin belirlenmesi ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies Educational Sciences, 14 (4), 1761- 1773.
• Tösten, R., ve Özgan, H. (2014). Pozitif psikolojik sermaye ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ekev Akademi Dergisi, 18 (59), 429-442.
• Tura, B., ve Akbaşlı, S. (2022). Örgütsel zekâ perspektifinden öğretmenlerin yenilikçi çalışma davranışlarını etkileyen faktörler. Journal of Qualitative Research in Education, 29, 203-234. https://doi.org/10.14689/enad.29.8
• Whelan, E., Parise, S., De Valk J., & Aalbers, R. (2011). Creating employee networks that deliver open innovation. MIT Sloane Management Review, 53, 36-45.
• Yazkan, Ö., ve Ordu, A. (2021). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye ve örgütsel özdeşleşmeleri arasındaki ilişki. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi [MSKU Journal of Education], 8 (1), 274-288. https://doi.org/10.21666/muefd.832221
• Yıldız, H. (2015). Pozitif psikolojik sermaye, örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi: bir alan araştırması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Yorulmaz, F., ve Yavan, Ö. (2018). Pozitif psikolojik sermayenin işveren marka oluşumu üzerindeki etkisi: Turizm sektörü örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (2), 1007-1027.
• Yuan, F., & Woodman, R. (2010). Innovative behavior in the workplace: The role of performance and image outcome expectations. Academy of Management Journal, 53 (2), 323.
• Zhong, L. (2007). Effects of psychological capital on employees’ job performance, organizational commitment and organizational citizenship behaviour. Acta Psychologica Sinica, 39, 328-334.