Öğretmen Görüşlerine Göre Okul Müdürlerinin Yönetim Tarzları: Yıldırım İlçesi Örneği

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 42 - 59, 27.06.2024

Hayrullah Demiraslan İlknur Akdeniz Taha Karagöz

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin yönetim tarzlarına ait algı düzeylerini belirleyip demografik değişkenlere göre anlamlı farklılıklar gösterip göstermediğini ortaya çıkarmaktır. Nicel bir çalışma olan araştırma tarama ve karşılaştırma modellerinde desenlenmiştir. Araştırmanın evrenini 2023-2024 eğitim öğretim yılının birinci döneminde Bursa ilinin Yıldırım merkez ilçesinde devlete ait okullarda çalışan öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklem ise basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilen 234 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin toplanması amacıyla “Okul Müdürleri Yönetim Tarzları Ölçeği” ve katılımcıların demografik bilgilerinin yer aldığı “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 25.0 analiz programı kullanılarak yüzde, frekans, aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri bulunmuş, iki kategorili değişkenler için T-Testi, ikiden fazla kategorili değişkenler için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) Testi kullanılmıştır. Anlamlı fark olan grupların belirlenmesi için Post-Hoc (Bonferroni) testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürleri en çok iş birlikli yönetim tarzını en az ise ilgisiz yönetim tarzını benimsedikleri tespit edilmiştir. Bunların yanında öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin benimsedikleri yönetim tarzları cinsiyet, medeni, durum, branş ve görev yapılan okul türü değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul Müdürü, Yönetim, Yönetim Tarzı

Kaynakça

• Abdurrezzak, S. & Üstüner, M. (2020). Algılanan müdür yönetim tarzı ve içsel motivasyonun öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi, Trakya Eğitim Dergisi, 10 (1), ss. 151-168. https://doi.org/10.24315/tred.604753
• Akçay, P. & Sevinç, H.H. (2021). Okul yöneticilerinin algılanan yönetim tarzları ve öğretmenlerin özerkliği üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(2), 1173-1201. https://doi.org/10.17152/gefad.906997
• Alanoğlu, M., & Demirtaş, Z. (2020). Bürokratik Okul Yapısı ile Müdür Yönetim Tarzları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 199-213. https://doi.org/10.9779/pauefd.560610
• Argon, T. & Dilekçi, Ü. (2014). Öğretmenlerin okul müdürlerinin yönetim tarzları ve kurumsal itibara yönelik algıları arasındaki ilişki. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 161-181. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6234
• Aytürk, N. (1999). Yönetim sanatı-başarılı yönetim ve yöneticilik teknikleri. Yargı Yayınevi.
• Baki, N. (2022). Okul yöneticilerinin yönetim tarzı ile okulların sosyal sermaye düzeyi arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Başaran, İ. (2004). Yönetimde insan ilişkileri, Nobel Yayın.
• Bursalıoğlu, Z. (2012). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F., (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, N. (2014). Öğretmen liderliği. Pegem Akademi.
• Cemaloğlu, N. & Şahin, F. (2017). Birey, örgüt ve yönetim. Özdemir, S. ve Cemaloğlu, N. (Ed.), Örgütsel davranış ve yönetimi (2. Baskı, s.1-31) içinde. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çevik, M. (2018). Jules Henri Fayol. İçinde, Ömer Livvarçin ve Dilek Kurt (Eds.), Yönetim biliminde 49 insan 49 teori (s. 237-246),Beta Yayıncılık.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş., (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Atıf İndeksi, 001-414.
• Ergin, U. (2008). Yetkenci yönetim tarzının öğretmen performansına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ersoy, E. (2009). Cinsiyet kültürü içerisinde kadın ve erkek kimliği (Malatya örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 209-230. Researchgate https://www.researchgate.net/publication/330384772_CINSIYET_KULTURU_ICERISINDE_KADIN_VE_ERKEK_KIMLIGI_Malatya_Ornegi_Woman_and_Man_Identity_in_Gender_Culture_Example_of_Malatya
• Erten, S., (2022). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Müdür Yönetim Tarzı Algıları İle Örgütsel Sessizlik Davranışları Arasındaki İlişki. (yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Programı.
• Gedik, A. & Üstüner, M. (2019). Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Algıladıkları Müdür Yönetim Tarzının Etkisi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (37), 53-68. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/en/pub/pausbed/issue/49722/403401
• George, D., & Mallery, P., (2003). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 11.0 Update (4th Ed.), Allyn and Bacon.
• Gliner, J. A., Morgan, G. A. & Leech N. L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri: Desen ve analizi bütünleştiren yaklaşım (2. Basımdan Çeviri) (Çeviri Edt. Selahattin TURAN). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Güzelgörür, F., Demirtaş, H. & Balı, O. (2021). Okul Müdürlerinin Yönetim Tarzının Okul İklimi ile İlişkisi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(4), 129-150. Erişim adresi https://doi.org/10.19160/eijer.867845
• Işık, C. (2022). Okul müdürlerinin yönetim tarzı ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İşeri, B. (2019). Okul müdürlerinin yönetim tarzına ilişkin öğretmen görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kahraman, Ü. (2019). Okul yöneticilerinin yönetim tarzı, örgüt dna’sı ve örgütsel değişimin okullardaki korku kültürüne etkisi. (Doktora Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kara, H., Uzgören, N., & Uzgören, E. (2013). Yöneticilerde boyun eğici davranışların kökenleri üzerine bir araştırma. International Journal of Social Science, 6(3), 263-284. Dergipark. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2592465
• Karadağ, E., Baloğlu, N. & Kaya, S. (2009). Okul yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarını benimseme düzeylerine ilişkin ampirik bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (12), 181-200. https://acikerisim.uludag.edu.tr/server/api/core/bitstreams/95546f0d-43ad-4f64-b6ed-8580240614c7/content
• Karataş, H. (2020). Okul müdürü yönetim tarzları ile öğretmenlerin motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kılınç, K. (2009). Dershane ve ilköğretim öğretmenlerinin algılarına göre yöneticilerinin liderlik stilleri: İstanbul ili Anadolu yakası örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kline, R. B.(2011), Principles and practice of structural equation modeling (Third Edition), The Gouilford Press.
• Koçel, T. (2014). İşletme yöneticiliği (15. Baskı), Beta Yayıncılık.
• Özdoğru, M. (2012). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Karara Katılma Durumları ve İstekleri ile Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özgür, B. (2011). Yönetim tarzları ve etkileri. Maliye Dergisi 161, 215-230. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/012.pdf
• Öztabak, M. Ü. (2002). Resmi ve özel liselerdeki öğretmenlerin iş tatminleri ile yönetim tarzı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Peker, S., & İnandı, Y. (2011). Sınıf yönetimi ile ilgili kavramlar ve olgular. İnandı, Y. (Ed.), Sınıf yönetimi (1. Baskı, s. 1-26) içinde. Karahan Kitapevi Yayıncılık. Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2013). Örgütsel davranış (İ. Erdem, Çev. Ed.). Nobel Yayıncılık.
• Sarı, M., Yıldız, E., & Canoğulları, E. (2018).Öğretmenlerin algıladıkları müdür yönetim tarzı ile mesleki motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(10), 188-208. https://doi.org/10.20860/ijoses.467606
• Sevinç, H.H. (2021). Öğretmen Algılarına Göre Okul Yöneticilerinin Yönetim Tarzları İle Öğretmen Özerkliği Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Subaşı, A. (2022). Okul Müdürü Yönetim Tarzları İle Öğretmen Özerkliği Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Sustam, Y. (2018). Yöneticinin yönetim tarzıyla, çalışanlarının kuruma bağlılık arasındaki ilişkinin araştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şahin, R. (2012). Okul yöneticilerinin kişilik özellikleri ve çalışanların davranışlarına bakış açısına göre yönetim stillerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şimşek, M. Ş. (2010). Yönetim ve organizasyon. Eğitim Kitabevi.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S., (2013). Using multivariate statistics (6. Baskı). Pearson Education Limited.
• Taş, A. (2007). Türk yönetim tarzı (örgütlenme, sahiplik, insan kaynakları ve stratejik yönetim boyutlarıyla) (Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Taş, A., Çelik, K. & Tomul, E. (2007). Yenilenen ilköğretim programının uygulandığı ilköğretim okullarındaki yöneticilerin liderlik tarzları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 85-98. Dergipark. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/11121/133009 Terzi, A. R., & Kurt, T. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 33(166), 98-111. Researchgate https://www.researchgate.net/publication/279547219_ilkogretim_okulu_mudurlerinin_yoneticilik_davranislarinin_ogretmenlerin_orgutsel_bagliligina_etkisi
• Turan, S. (2020). Sınıf yönetiminin temelleri. İçinde Şişman, M & Turan, S. (eds). Sınıf Yönetimi (6-7). Pegem Akademi.
• Üstüner, M. (2016). Algılanan müdür yönetim tarzı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22 (3), 429-457. Toad https://toad.halileksi.net/olcek/algilanan-mudur-yonetim-tarzi-olcegi/
• Yağ, T. (2019). Okul yöneticilerinin yönetim tarzları ile hesap verebilirlik yönelimleri arasındaki ilişki, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yavuz, P. (2019). Mesleki ve teknik Anadolu lisesi müdürlerinin yönetim tarzı ile öğretmenlerin mesleki profesyonelliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım, M. (2022). Okul Yöneticilerinin Yönetim Tarzının İncelenmesi: Karma Bir Çalışma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz, N. (2022). Okul Müdürlerinin Yönetim Tarzları ile Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.