İ
slam Hukuku Açısından Menfaatlerin Tazmini

Yıl 2006, Sayı: 8, 41 - 63, 01.12.2006

Nuri Kahveci

Öz

Bu çalısmada menfaatlerin hukuki konumları belirlenmeye

çalısılmıs, bu itibarla menfaatlerin aynlara baglı arazlar olarak

nitelendirildiklerine vurgu yapılmıstır. Ayrıca menfaatlerin

maddi mallar gibi degerlendirilerek akitlere konu olup olamayacagı

hususuna deginilmistir. Geçmis dönem slam hukukçularının

menfaatlerin zarar dogurucu fiiller karsısındaki konumlarıyla

ilgili yaklasımları ortaya konmaya çalısılmıstır. Sözlesmeye

konu olabilecekleri kabul edilen menfaatlerin zarar dogurucu

fiile maruz kalmaları halinde tazmin zorunlulugunun bulunup

bulunmadıgı meselesi de tartısılmıstır.

Anahtar Kelimeler

Menfaat, Zarar, Tazminat, islam hukuku

Kaynakça

• Ahmed Ferec, Seyyid Ahmed, ez-Zevâc ve Ahkâmuhu fi Mezhebi Ehli’s-Sünne, Beyrut, 1989.
• Akıntürk, Turgut, Temel Hukuk, Ankara, 1983l
• Akıntürk, Turgut, Borçlar Hukuku, Ankara, 1991.
• Ali Haydar,Dürerü'l-Hükkâm Şerhu Mecelleti'l-Ahkâm (Şerhu Kavaidi'I-Külliye), İstanbul, r.:1330.
• Aydın, M. Akif, “Gasp” DİA, İstanbul, 1996.
• Bacûrî, İbn İbrahim, Hâşiyetü’l-Bacûrî alâ Şerhi’l-‘Izzî, Beyrut, ts.
• Bardakoğlu, Ali, İslam Hukukunda ve Modern Hukukta İcare Akdi (Yayımlanmamış doktora tezi), Erzurum, 1982.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukukı İslâmiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, İstanbul, ts.
• Buharî, Muhammed b. İsmail, es-Sahih, Fedailü’l-Kur’an 21, Nikah 37, 40 İstanbul, ts.
• Cezîrî, Abdurrahman, Kitâbü’l-Fıkh Ale’l-Mezâhibi’l-Erba’a, Mı- sır, 1969.
• Darimî, Abdullah b. Abdirrahman es-Semerkandî, es-Sünen, Beyrut, 1987.
• De Vuax, B. Cara, “Cevher”, Çev.: Heyet, Milli Eğitim İslam Ansiklopedisi, Eskişehir, 1997.
• Debûsî, Ubeydullah b. Ömer, Te’sisu’n-Nazâr, Kahire, ts.
• Döndüren, Hamdi, Delilleriyle İslam Hukuku, İstanbul, 1983.
• Ebu Davud, Süleyman İbnu'l-Eş'âsi's-Sicistânî, es-Sünen, Bey- rut, 1988.
• Erdoğan, Mehmet, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 1998.
• Feyzullah, Muhammed Fevzi, Nazariyâtü’d-Damân fi’l-Fıkhi’l- İslâmiyyi’l-‘Âmm, Kuveyt, 1986.
• Hacak, Hasan, “Mal”, DİA, İstanbul, 2003, XXVII, 463.
• Hacak, Hasan, “Menfaat”, DİA, İstanbul, 2004, XXIX, 133.
• Hafif, Ali, Ahkâmü’l-Muâmelâti’ş-Şer’iyye, Kuveyt, ts.
• Hısnî, Takıyuddin Ebi Bekir b. Muhammed el-Huseynî eş- Şafi’î, Kifâyetü’l-İhtiyâr fî Halli Ğayeti’l-İhtisâr, Beyrut, 1996.
• İbn Abdilber, Ebu Ömer Yusuf b. Abdillah el-Kurtubî, Kitabü’l- Kâfî fi’l-Fıkhi Ehli’l-Medineti’l-Malikî, Riyad, 1980.
• İbn Abidin, Muhammed Emin, Hâşiyetü Reddi’l-Muhtâr, İstan
• İbn Kudame, Ebu Muhammed Abdullah b. Ahmed b. Mahmud, el-Umde fi’l-Fıkhi’l-Hanbelî, Beyrut, 1991.
• İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezid el-Kazvinî, es- Sünen, Beyrut, 1975.
• İbn Manzûr, Ebî Fadl Cemaluddîn Muhammed, Lisânü’l-Arab, Beyrut, 1994.
• İbn Rüşd, Kadı Ebi’l-Velîd Muhammed b. Ahmed (Marûf İbn Rüşd el-Hafîd), Bidâyetü’l-Müctehid ve Nihâyetü’l- Muktesıd, İstanbul, 1985.
• Kadızâde Şemsüddin Ahmed, Netâicü’l-Efkâr, Beyrut, ts.
• Kâsânî, Alauddin Ebu Bekir b. Mes’ud, Kitabü Bedai’u’s-Senâi’ fî Tertîbi’ş-Şerâi’, Beyrut, 1986.
• Kenânî, Ebu Muhammed Abdullah b. Abdillah, Kitâbü’l-Akdi’l- Muzam li’l-Hükkâm fîmâ Yercî Beyne Eydihim Mine’l- Ukûd ve’l-Ahkâm, Beyrut, ts.
• Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye, Hikmet Yayınları, İstanbul, 1986.
• Merdâvî, Alauddin Ebu’l-Hasan Ali b. Süleyman, el-İnsâf, Bey- rut, 1957.
• Merğinânî, Burhanuddin Ebu’l-Hasan Ali b. Ebi Bekir er- Reşedanî, el-Hidâye Şerhu Bidâyeti’l-Mübtedi, İstanbul, 1986.
• Mevsılî, Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd, el-İhtiyâr li Ta’lili’l- Muhtâr, İstanbul, 1984.
• Meydânî, Abdulgani el-Ğanimî, el-Lübâb fî Şerhi’l-Kitâb, İstan- bul, ts.
• Nevevî, Ebu Zekeriya Yahya b. Şeref, el-Mecmu’ Şerhü’l- Mühezzeb, Beyrut, ts.
• Semerkandî, Alauddin, Tuhfetü’l-Fukaha, Beyrut, 1984.
• Senhurî, Abdurrezzak, Mesâdirü’l-Hak fi’l-Fıkhi’l-İslâmî, Bey- rut, 1984.
• Serahsî, Ebu Bekir Muhammed b.Ahmed b. Ebî Sehl, el- Mebsût, Beyrut, 2001.
• Serahsî, Ebu Bekir Muhammed b.Ahmed b. Ebî Sehl,Usûlü’- Serahsî, Beyrut, ts.
• Seyyid Bey, Fıkıh Usûlü Dersleri, İstanbul, r.: 1328.
• Şafi’î, Muhammed b. İdris, el-Ümm, Beyrut, ts.
• Şirazî, Ebu İshak İbrahim b. Ali el-Firuzabadî, el-Mühezzeb fi’l- Fıkhi’l-İmâmi’ş-Şafi’î, Mısır, ts.
• Şirbinî, Şeyh Muhammed, Muğni’l-Muhtâc ilâ Ma’rifeti Me’âni’ Elfâzi’l-Minhâc, İstanbul, 1959.
• Taberî, Ebu Ca’fer Muhammed b. Cerîr, İhtilâfu’l-Fukaha, Bey- rut, ts.
• Tirmizî, Ebu İsa Muhammed b. İsa b. Sevre, es-Sünen, Nikah 17, Beyrut, ts.
• Yaltkaya, M. Şerafettin, “Araz”, Milli Eğitim İslam Ansiklopedi- si, Eskişehir, 1997.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Araz”, DİA, İstanbul, 1991.
• Yüksel, Emrullah, Kelam Dersleri, Erzurum, 1986.
• Zebîdî, Muhammed Murteza, Kitâbü ‘Ukûdi’l-Cevâhiri’l-Münîfe, Beyrut, 1985.
• Zencânî, Şihabüddin Mahmûd b. Ahmed, Tahrîcü’l-Furû’ ale’l- Usûl, Dımeşk, 1962.
• Zerka, Mustafa Ahmed, el-Fıkhü’l-İslâmî fî Sevbihi’l-Cedîd (el- Medhalü’l-Fıkhıyyü’l-Âmm), Dımeşk, 1963.
• Zeydan, Abdulkerim, el-Medhal li Dirâseti’ş-Şeri’âti’l-İslâmiyye, Bağdad, 1969.
• Zeylâî, Osman b. Ali, Tebyînü’l-Hakâik Şerhu Kenzi’d-Dekâik, Beyrut, ts., V.
• Zuhaylî, Vehbe, İslam Fıkhı Ansiklopedisi (Çev.: Heyet), İstan
• Zuhaylî, Vehbe, Nazariyâtü’d-Damân, Dımeşk, 1982.