Kur’ân-ı Kerim’de Allah’a İzâfe Edilen İrâde ve Meşîet Kavramlarına Yüklenen Geleneksel Anlamlar Hakkında Teolojik Bir Değerlendirme

Yıl 2009, Sayı: 13, 25 - 55, 01.06.2009

Abdulhamit Sinanoğlu

Öz

Bu çalısmada slâm düsüncesinde Kelâm ilminin

kurumsallasmaya basladıgı dönemin önde gelen mütekellimlerinin

irâde ve mesiet konusundaki görüsleri irdelenmektedir.

Bu kavramlar teolojik olarak Allah-insan iliskisinin

keyfiyeti çerçevesinde serbestçe tartısılmıs, fakat daha

sonraki dönemlerde herkes kendi baglı oldugu mezhebin

görüslerini tekrar etmekten öteye geçememistir. slam tarihinin

erken döneminde, her konu her düsünür tarafından

serbestçe tartısılırdı. Dinin temellerini ve arka planını ilgilendiren

konular, hicri dördüncü yüzyıldan sonra daha

sistematik bir tarzda Kelam mezhepleri/ekolleri aracılıgı

ile devam etmistir. Besinci ve altıncı yüzyıllardan sonraki

düsünürlerin çogu ise, bir mezhebe baglanmak geregini

duyarak, tâbi oldukları mezhebin konu ile ilgili görüslerini

kendilerince tekrarlamaya ya da açıklamaya çalısmıslardır.

Anahtar Kelimeler

Mesiet, Sey’, Tekvîn, Sıfat, Mu’tezile, Mâtüridî, Ehl-i Sünnet, irade