Textual criticism of the Maghāzī Narrations and Reconcilia-tion of Conflicting Information in Fatḥ al-Bārī

Yıl 2020, Sayı: 35, 105 - 135, 30.06.2020

Mehmet Ali Çalgan

https://doi.org/10.35209/ksuifd.676300

Cited By: 1

Öz

It is important to subject the information about the life of the Prophet (peace be upon him) contained in sources of the ḥadīth and Siyar to textual criticism and criticism from the point of view of the isnād. Although isnad criticism seemed on the fo-refront, hadith scholars also took into consideration the text sin-ce the time of companions. In this study, the text criticism of the maghāzī narrations of Ibn Ḥajar al-Asqalānī (d. 852/1449) who is a ḥadīth scholar and the author of Fath al-Bari is examined. As a result of the analysis of the selected examples, in addition to the isnād, the implications of the relevant verses, the basic teac-hings of Islam, logical evaluations, and analysis of all the perti-nent information play a determining role in Ibn Ḥajar’s conclusi-ons. Our study aims to show Ibn Ḥajar’s commentary method re-garding maghāzī reports and is a contribution to the studies about textual criticism efforts made by ḥadīth scholars

Anahtar Kelimeler

Ḥadīth, maghāzī, textual criticism, Fatḥ al-Bārī, Ibn Ḥajar

Fethu’l-bârî’de Meğâzî Rivayetlerinin Metin Tenkidi ve Teâruz Çözümleri

Öz

Hz. Peygamber’in (s) hayatı ile ilgili hadis ve siyer kaynakla-rında yer alan bilgilerin isnad tenkidinin yanı sıra metin tenki-dine de tabi tutulması önem taşımaktadır. Erken dönemlerden beri muhaddisler değerlendirmelerinde, isnad tenkidi ön planda görülse de, metni de göz önünde bulundurmuşlardır. Bu çalışma-da, Sahîh-i Buhârî’nin en meşhur şerhi olan Fethu’l-bârî’nin müel-lifi, hadis âlimi İbn Hacer el-Askalânî’nin (ö. 852/1449) bu ese-rinde meğâzî rivayetlerini metin yönünden tenkidi ve birbirleriyle teâruz halindeki haberleri cem veya tercih yoluyla çözüme kavuş-turması incelenmiştir. Bu bağlamda, İbn Hacer’in yaklaşımı hak-kında fikir verecek bazı örnekler seçilip mercek altına alınmış ve İbn Hacer’in konuyu tahkiki sırasında dikkate aldığı hususlar aydınlatılmaya çalışılmıştır. Makalede incelenen örneklerden an-laşıldığı üzere, isnadın sıhhati yanında ilgili âyetlerin delâleti, dinimizin temel öğretileri, mantıkî değerlendirmeler ve konu ile ilgili toplanan her türlü verinin tahlili İbn Hacer’in yaptığı tercih-lerde belirleyici rol oynamıştır. Çalışmamızın İbn Hacer’in megâzî rivayetlerini şerh metodunu ortaya koyması yanında hadisçilerin metin tenkidi gayretlerine dikkat çeken araştırmalara da bir kat-kı niteliğinde olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, meğâzî, metin tenkidi, Fethu’l-bârî, İbn Hacer

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. el-Müsned. thk. Şuayb el-Arnaût vd.. 45 Cilt. Beyrût: Müessesetü'r-Risâle, 2001.
• Arslan, Ali. “Hadis Kaynaklarındaki Tarihe/ Vâkıaya Aykırı Riva-yetlerin Değerlendirilmesi”. Hitit Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi. 8/16 (2009), 135-158.
• Arslan, Ali. Hadiste Metin Tenkidi Prensibi Olarak Tarihe/ Vakıaya Aykırılık. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bi-limler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2007.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin. Delâilü'n-nübüvve ve ma’rifetu ahvâli sâhibi'ş-şerîa. thk. Abdülmu’tî Kal’acî. Bey-rut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1408/1988.
• Bezzâr, Ebû Bekir Ahmed b. Amr b. Abdülhâlık b. Hallâd b. Ubeydullah el-Bezzâr. el-Müsned (el-Müsnedü’l-kebîr, el-Baḥrü’z-zeḫḫâr). thk. Mahfuzurrahman Zeynullah vd.. 18 Cilt. Medine: Mektebetü'l-Ulûm ve'l-Hikem, 1988-2009.
• Bilen, Mehmet. İbn Hacer’in Buhari Savunusu. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2013.
• Buhârî, Ebû ʿAbdillâh Muhammed b. İsmâʿîl. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır. 9 Cilt. b.y.: Dârü Tavki'n-Necât, 1422.
• Coşkun, Selçuk. “Hadislerin Tarihe Arzı’nın Uygulamadaki Bazı Problemleri (Hz. Âişe’nin Evlilik Yaşı Örnekleminde Bir İnce-leme)”. EKEV Akademi Dergisi - Sosyal Bilimler. 8/20 (2004), 177-196.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. es-Sünen. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamîd. 4 Cilt. Beyrût: el-Mektebetü'l-Asriyye, ts.
• İbn Ḥacer el-ʿAsḳalânî, Aḥmed b. ʿAli. Fetḥu’l-bârî bi şerḥi Saḥîḥi’l-Buḫârî. thk. Abdulaziz b. Abdullah b. Bâz. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Mâʿrife, 1379.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemaleddin. es-Siretü'n-nebeviyye. thk. Mustafa es-Sekka vd.. Kahire: Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1375/1955.
• İbn Kesîr, Ebü'l-Fida İmâdüddin. el-Bidâye ve’n-nihâye. thk. Ab-dullah b. Abdülmuhsin et-Türki. Cîze: Dâru Hicr, 1417/1997.
• İbn Sa‘d, Ebû Abdullah Muhammed. et-Tabakâtü'l-kübra. thk. Muhammed Abdulkadir Atâ. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1410/1990.
• Karabelli, Muhammed Kamil. “Siyer ve Megazi Rivayetleri ile Sahih Hadis Rivayetleri Arasındaki Teâruz Meselesine Alimlerin Yaklaşımları”. çev. Koray Karakaya. Hadis Tartışmalarına Yeni Yaklaşımlar. ed. Enbiya Yıldırım. 153-192. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2020.
• Köktaş, Yavuz. Metin Tahlili Açısından Fethu'l-bari ve Umdetu'l-kari'nin Mukayesesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1999.
• Köktaş, Yavuz. Günümüz Hadis Problemleri. İstanbul: İnsan Yayınları, 2014.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn b. el-Haccâc. el-Câmi‘u's-sahîh. thk. Mu-hammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi't-Türasi'l-Arabî, ts.
• Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb. es-Sunen. thk. Abdul-fettâh Ebû Gudde. 9 Cilt. Halep: Mektebu’l-Matbuâti’l-İslâmiyye, 1406/1986.
• Özdemir, Veysel. “Buhârî’nin Meğâzî Rivâyetlerinde Tesâhülünün Olup Olmadığı ile İlgili Değerlendirmeler”. EKEV Akademi Dergisi - Sosyal Bilimler 18/58 (2014), 395-453.
• Önkal, Ahmet. “Bir Siyer Kaynağı Olarak Buhârî: Kitâbü’l-Meğâzî Örneği”. Orta Doğu Araştırmaları Dergisi. 11/1-2 (2016), 73-80.
• Polat, Salahattin. Hadis Araştırmaları. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2017.
• Taberânî, Ebü’l-Kāsım Süleymân b. Ahmed et-Taberânî. el-Mu‘cemü'l-kebîr. thk. Hamdî b. Abdülmecid es-Selefî. 25 Cilt. Kahire: Mektebü İbn Teymiyye, 1994.
• Taberânî, Ebü’l-Kāsım Süleymân b. Ahmed et-Taberânî. el-Mu‘cemü'l-evsat. thk. Târık b. Ivedullah. 10 Cilt. Kahire: Dâru’l-Haremeyn, 1415.
• Tehânevî, Zafer Ahmed. Kavâid fî ulûmi'l-hadîs. thk. Abdülfettah Ebû Gudde. Kâhire: Dâru’s-Selâm, 1431/2010.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre b. Musa b. Dahhâk et-Tirmizî. Sünenü't-Tirmizî. thk. Beşşâr Avvâd Mârûf. 6 Cilt. Beyrût: Dârü'l-Garbi'l-İslâmî, 1998.
• Yıldırım, Enbiya. Hadis Problemleri. Ankara: Otto Yayınları, 2015.
• Yıldırım, Enbiya. Geleneksel Hadis Yorumculuğu. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2007.
• Vâkıdî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer, el-Megâzî. thk. Mars-den Jones. Beyrut: Âlemü'l-Kütüb, 1984.