The Imagination of Intelligence in the Philosophy of Aristotle and Kindî

Yıl 2023, Sayı: 42, 156 - 180, 31.12.2023

Cihan Nur Ardıç

https://doi.org/10.35209/ksuifd.1352816

Öz

Mind is the most important faculty that determines man’s position in the world of beings, makes him the highest being and distinguishes him from other creatures. Intellectual faculty of man; ıt provides the opportunity to think, understand, comprehend and have knowledge about entitles. Power and function of the mind continues to be one of the fundamental problems of philosophical thought from ancient times to the present. The name that influenced and pioneered the shaping of the theories of mind put forward in both Islamic and Medieval Western thought was Aristotle (d. BC. 322). In Islamic thought, al-Kindî (d. AD. 873), one of the representatives of the Peripatetic tradition and also the first Arab Islamic philosopher, put forward original thoughts on the mind and made explanations about Aristotle’s theory of mind. In this study, we will try to present a comparative examination of Aristotle’s and Kindî’s conception of mind

Anahtar Kelimeler

Aristotle, Kindi, Mind, Spirit, Acitve Mind

Aristoteles ve Kindî Felsefesinde Akıl Tasavvuru

Öz

Akıl, insanın varlıklar alemindeki konumunu belirleyen, onu en yüce varlık haline getiren ve diğer mahlukattan ayıran en önemli melekedir. Aklî meleke insana düşünme, anlama, idrak etme, varlıklar hakkında bilgi sahibi olma imkânı sağlar. Akıl gücü ve fonksiyonu, antik dönemden günümüze kadar felsefî düşüncenin temel problemlerinden biri olmaya devam etmektedir. Gerek İslam düşünce geleneklerinde gerekse Ortaçağ Batı düşüncesinde ortaya konan akıl kuramlarına etki edip onların şekillenmesinde öncülük eden isim ise Aristoteles’tir (ö. MÖ. 322). İslam düşüncesinde ise Meşşâi geleneğin temsilcilerinden olan ilk Arap İslam filozofu el-Kindî (ö. MS. 873) akıl üzerine özgün düşünceler ortaya koyarak Aristoteles’in akıl kuramına dair açıklamalarda bulunmuştur. Ele aldığımız bu çalışmada, Aristoteles ile Kindî’ye ait akıl tasavvurunun mukayeseli bir incelemesi sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Aristoteles, Kindî, Akıl, Nefs, Faal Akıl.

Kaynakça

• Aristoteles. De Anima, çev. Zeki Özcan. Bursa: Sentez Yayınları, 2018.
• Aristoteles. Metafizik, çev. Ahmet Arslan. İstanbul: Sosyal Yayınlar, 1996.
• Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi 3: Aristoteles. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2007.
• Bolay, Hayri. ‘‘Akıl’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 2/238-240. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• Büyüközkara, Ender. ‘’Aristoteles ve Kindî’de Akletmeyi Sağlayan Bir Unsur Olarak Faal Akıl’’. Beytulhikme An International Journal Of Philosophy 9/3 (Temmuz 2019), 673-692.
• Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 3. Basım, 1999.
• Çankaya, Aylin. Aristoteles’te Nous (Akıl) Kavramı. Muğla: Muğla Üniversitesi, Doktora Tezi, 2012.
• Kavşut, Muhammet Sait. “İslam Felsefesinde Aklın Mahiyeti ve Sınıflandurmasına Genel Bir Bakış”, International Journal of Economics Politics Humanities and Social Sciences 1/3 (Ekim 2018), 163-170.
• Kaya, Mahmut. İslam Kaynakları Işığında Aristoteles ve Felsefesi. İstanbul: Ekin Yayınları, 1983.
• Kaya, Mahmut.‘’Aristoteles’in Ruh Anlayışı’’. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 18 (Mayıs 2014), 91-98.
• Kindî, Felsefî Risaleler. İstanbul: Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Kindî, ‘’Risâletün Fi’l-Akl’’ içinde Resâilu’l-Kindî el-Felsefiyye, thk. M. A. Ebu Rîde. Mısır: Dâru’l Fikri’i Arabî, 1950/1369.
• Kindî, ‘’Risâletün Fi Mahiyeti’n-Nevmi ve’r-Rü’yâ’’ içinde Resâilu’l-Kindî el-Felsefiyye, thk. M. A. Ebu Rîde. Mısır: Dâru’l Fikri’i Arabî, 1950/1369.
• Kindî, Felsefî Risaleler. İstanbul: Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Kindî, ‘’Tarifler Üzerine’’ Felsefî Risaleler. İstanbul: Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Korkut, Şenol. ‘’Kindî Epistemolojisinde Faal Aklın Konumu’’, Felsefe Dünyası Dergisi 70 (Aralık 2019), 176-201.
• Ross, W. David. Aristoteles. İstanbul:Kabalcı Yayınevi, 1999.
• Sarıtaş, Kamil. ‘’Kindi’nin Akıl Teorisinin Kaynağı Sorunu Üzerine’’. Dini Araştırmalar Dergisi 15/40 (Haziran 2012), 90-111.
• Şulul, Cevher. Kindî Metafiziği. İstanbul: İnsan Yayınları, 2003.
• Türker, Ömer. İslam’da Metafizik Düşünce Kindî ve Farabi. İstanbul: Klasik Yayınları, 2020.
• Uysal, Enver. ‘’Kindî ve Fârâbî’de Akıl Ve Nefs Kavramlarının Ahlâkî İçeriği’’. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/2 (Haziran 2014), 141-156.
• Yılmaz, Sadi. Molla Sadra Felsefesinde İdrak. Ankara: Fecr Yayınevi, 2022.