“Philosophizing” as the Name of Questioning in Ulug Nutku’s Thought

Yıl 2024, Sayı: 44, 1 - 22, 31.12.2024

Mehmet Fatih Kalın

https://doi.org/10.35209/ksuifd.1534611

Öz

Turkish academic and philosopher Ulug Nutku, before attempting to analyze philosophical problems, focuses on what philosophy is and the basic elements of philosophical thought, and argues that the critical character of philosophical thought points to its counterculturalism, another important characteristic. Uluğ Nutku, who says that philosophy is a progressive type of knowledge, has also made some conceptualizations of his own. Doing philosophy or engaging in philosophy means philosophizing in his view. He used this concept in the sense of “the action of the word”, aiming to establish the unity of philosophy in thought and action. According to him, in philosophical inquiry, ideas can be related to each other as well as opposed to each other. Because philosophy is the knowledge of generalities and is different from worldview. According to Nutku, philosophy is not just a mass of knowledge, but a field of interpretation. It is an effort to make the unknown known through the examination of unresolved problems. Philosophy is an endeavor to make the unknown known by examining unsolved problems. The first step to obtaining the truth is to question. In this respect, the indispensable tool of philosophical activity is the “sieve of criticism”. The attempt to solve problems from the past keeps these problems alive. Hence the topicality of philosophical questions. Thus, every time the same question is asked, it becomes a question of the present. According to Nutku, philosophical questions are therefore both general and actual. In this study, we will try to reveal Nutku's definitions of what philosophy is and his views on the relationship between philosophy and science.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Religion, Uluğ Nutku, Philosophizing, Human, Being, Asking Questions

Uluğ Nutku Düşüncesinde Sorgulamanın Adı Olarak “Felsefeylemek”

Öz

Türk akademisyen ve felsefeci Uluğ Nutku, felsefi problemleri çözümleme girişiminden önce felsefenin ne’liği ile felsefi düşüncenin temel unsurları üzerinde yoğunlaşmakta ve felsefi düşüncenin eleştirel niteliğinin onun bir başka önemli niteliği olan karşıt kültürlüğüne işaret etiğini söylemektedir. Felsefenin ilerleyen bir bilgi türü olduğunu söyleyen Uluğ Nutku, kendince bazı kavramlaştırmalar da yapmıştır. Felsefe yapmak ya da felsefeyle uğraşmak onun nazarında felsefeylemek demektir. O, bu kavramı; felsefenin düşünsel ve eylemsel birliğini kurmayı amaçlayarak “sözün eyleyişi” anlamında kullanmıştır. Ona göre felsefi sorgulamada düşünceler birbirleriyle bağıntılı olabildiği gibi birbirlerine karşıt da olabilir. Çünkü felsefe genelliklerin bilgisidir ve dünya görüşünden farklıdır. Nutku’ya göre felsefe sırf bir bilgi yığınından ibaret olmayıp, bir anlamlandırma alanıdır. Çözümlenmemiş problemlerin irdelenmesi yoluyla bilinmeyenlerin bilinir kılınması çabasıdır. Hakikati elde etmenin ilk adımı da, sorgulamaktır. Bu bakımdan felsefe etkinliğinin olmazsa olmaz aracı “eleştiri eleği”dir. Geçmişten gelen problemlerin çözülmesi girişimi bu problemleri diri tutar. Felsefe sorularının güncelliği bundandır. Böylece aynı soru her sorulduğunda, şimdinin sorusu olur. Nutku’ya göre felsefe soruları bu yüzden hem genel hem aktüel sorulardır. Çalışmamızda Nutku’nun felsefenin ne olduğuna dair tanımlamaları ve felsefenin bilim ile olan ilişkisine dair görüşleri ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Din Felsefesi, Uluğ Nutku, Felsefeylemek, İnsan, Varlık, Soru Sormak

Kaynakça

• Akarsu, Bedia. Felsefe Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İnkılap Yayınları, 1998.
• Aristoteles. Metafizik. çev. Ahmet Arslan. İstanbul: Sosyal Yayınları, 1996.
• Arslan, Ahmet. Felsefeye Giriş. Ankara: Serbest Akademi Yayınları, 2020.
• Başçı, Vahdettin vd. Din Felsefesi Dersleri. Erzurum: Eser Matbaacılık, 2015.
• Başerer, Dilek-Duman, Ekrem Ziya. “Felsefi Süreç İçinde Düşünme Olgusu”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 9/2 (2019), 379-395
• Bochenski, Jozef Maria. Felsefece Düşünmenin Yolları. çev. Kurtuluş Dinçer. Ankara: Ark Yayınevi, 1994.
• Bolay, S. Hayri. Felsefeye Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları, 2004.
• Cevizci, Ahmet. Felsefeye Giriş. Ankara: Nobel Yayınları, 2017.
• Cevizci, Ahmet. Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2002.
• Çubukçu, İbrahim Agâh. İslâm ve Yenileşme. Ankara: Keşif, 2006.
• Çubukçu, İbrahim Agâh. Söyleşiler. Ankara: Kültür Bakanlığı, 1998.
• Çüçen, Abdulkadir. Felsefeye Giriş. Bursa: Sentez Yayıncılık, 2012.
• Güçlü, Abdulbaki. Uzun, Erkan. Uzun, Serkan ve Yolsal, Ümit Hüsrev. Felsefe Sözlüğü. Ankara: Bilim Sanat, 2008.
• Gündoğan, Ali Osman. Felsefeye Giriş. İstanbul: Dem Yayınları, (2010).
• Honer, S. M. Hunt, T. C. Okholm, D. L. Safford, J. L. Felsefeye Çağrı. çev. Hasan Ünder. Ankara: İmge Kitabevi, 2020.
• İnam, Ahmet. “Bin Yıllık Hüzün: İnsanlığın Düşünme Serüveni Üstüne Bir Yorum”. Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi 1 (Haziran 2014), 3-23.
• Kaya, Mahmut. “Felsefe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 12/311-319. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1995.
• Keklik, Nihat. Felsefenin İlkeleri. İstanbul: İÜEF Yayınları, 1987.
• Kutluer, İlhan. “Gâiyyet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 13/292-295. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Lewis, Hywel David. Philosophy of Religion. Londra: The English Universities Press Ltd., 1965.
• Nutku, Uluğ. “Bilincin Üç ‘Şimdi’si”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi 5 (2008), 1-5.
• Nutku, Uluğ. “Felsefenin Temel Disiplini: Ontoloji”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi 1 (2006), 79-84.
• Nutku, Uluğ. “Leibniz’in Monadlar Teorisinin Tarihsel Önemi”. Klikya Felsefe Dergisi 1 (2014), 1-14.
• Nutku, Uluğ. Daha Güncel Felsefe. Ankara: Anı Yayıncılık, 2013.
• Nutku, Uluğ. Felsefe ve Güncellik, İstanbul: Bulut Yayınları, 2005.
• Nutku, Uluğ. Gezgin Felsefe. Adana: Baştuğlar Matbaacılık, 2011.
• Nutku, Uluğ. İnsan Felsefesi Çalışmaları. İstanbul: Bulut Yayınları, 1998.
• Taslaman, Caner. Allah’ın Varlığının 12 Delili, İstanbul: İstanbul Yayınevi, 2020.
• Uygur, Nermi. Felsefenin Çağrısı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1995.
• Veysal, Çetin. “Uluğ Nutku’nun Felsefesi”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi 7 (2009), 77-106.
• Yazoğlu, Ruhattin. “Ölümsüzlük Düşüncesinin Gazâlî‟ye Kadarki Seyri”, Felsefe Dünyası 21 (1996), 55-62.
• Yazoğlu, Ruhattin. “Ölümsüzlük İnancının Dayandığı Temeller”, Marife 4/2 (2004), 289-294.
• Yüce, Fatma. “Sophialogos’tan Logosophia’ya Felsefeye Anlam Merkezli Yeni Bir Perspektif”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47 (2019), 321-352.