Maastricht Kriterleri Doğrultusunda Türkiye’de Mali Disiplinin Sürdürülebilirliği Açısından Mali Kuralın Değerlendirilmesi

Yıl 2013, Cilt: 10 Sayı: 2, 261 - 274, 01.06.2013

Hayrettin Kesgingöz

Öz

Türkiye’de yıllardır büyük çaplı bütçe açıklarıyla, sürdürülemeyen borçlanma politikası ve mali disiplinsizlik, özellikle 2000’li yıllarda mali kuralların gerekliliğini ortaya koymuştur. Bu çalışmada amaç, Türkiye’nin ekonomik genişleme döneminden (2002–2012) günümüze kadar Maastricht kriterleri çerçevesinde mali kuralın başarısını ortaya koymaktır. Mali kural değişkenleri olarak bütçe açığı’nın GSYH’ya oranı ve kamu borç stokunun GSYH’ya oranı alınmıştır. Bu oranlar Maastricht kriterlerine göre yıllar itibariyle başarılı bir seyir izlemiştir. Ayrıca başarılı mali yapı ülke ekonomisinin performansını ölçmekte kullanılan GSYH reel büyüme oranı, enflasyon oranı, işsizlik oranı ve cari işlemler açığının GSYH’ya oranını da olumlu etkilemiştir.

Anahtar Kelimeler

Mali Kural, Mali Disiplin, Maastricht Kriterleri

According to Maastricht Criteria Sustainability of Fiscal Discipline Terms of Fiscal Rules Evaluation in Turkey

Öz

Turkey’s ongoing extreme budget deficits, unsustainable borrowing policies and lack of fiscal dicipline in 2000s, emphasize the necessity of fiscal rules. In this study, the main aim is to examine the succes of the fiscal rules in terms of Maastricht criteria. It is assumed that the variables of fiscal rules are the ratio of budget deficit to GDP and the ratio of public borrowing stock to GDP. According to Maastricht Criteria these ratios follow a successful path during the years. In addition, this successful fiscal structure has affected the reel growth ratio, inflation ratio, unemployment ratio and current account deficit to GDP ratio of Turkey’s economy in a positive way.

Anahtar Kelimeler

Fiscal Rules, Fiscal Discipline, Maastricht Criteria

Kaynakça

• AKTAN Coşkun Can,(2002), “Devlette Mali Disiplinsizlik Sorunu ve Ekonomik Anayasa”, Anayasal İktisat, Ankara, Siyasal Kitapevi
• BEKAR Ayşe Günay, (2009), Kamu Mali Dengesinin Sağlanmasında Mali Kurallar ve Önemi‟, Küreselleşme ve Kamu Maliyesinde Yaşanan Dönüşüm, Aytaç Eker-Hayal Ayça Şimşek (Ed), Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayını, Ankara, ss.65–90, BÜYÜKKAYA Alaattin, Mali Kural Ne Getirecek? Mali Kural Gelmeli mi ?‟,Capital Dergisi, Geniş Açı Eki, Ekim 2010.
• CURA Serkan, Türkiye‟de Mali Şeffaflığı Sağlamaya Yönelik Bir Uygulama: Analitik Bütçe Sınıflandırması‟, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, C.XVIII, S.1, ,ss.139-154. 2003.
• DEDE Melek Ercan, “ Anayasal İktisat Perspektifinden Maliye Politikası Kuralları Ve Avrupa Birliği Ülkelerinde Uygulamanın incelenmesi”, Mesleki Yeterlilik Tezi, T.C.Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara, 2010.
• DİLEKLİ, Selin, YEŞİLKAYA Kadriye; “Maastricht Kriterleri”, Ankara, DPT, 200 EKİNCİ, İlknur, “Kurallara Dayalı Maliye Politikası Yaklaşımı ve Türkiye‟de Mali Kural Benzeri Uygulamalar”, 2009.
• HEMMING Richard, “Policies to promote Fiscal Discipline” , Fiscal Affairs Department International Monetary Fund, 24 March 2003.
• HÜRCAN Yasemin Gürsoy, Mali Disiplinin Sağlanmasında Yasal Düzenlemelerin Yeri, Önemi, Dünya Uygulamaları ve Türkiye Örneğinin İncelenmesi, Hazine Müsteşarlığı Ekonomik araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara, Ağustos 1999. IŞIK Abdulkadır, Metin Meriç,''AB’de Kamu Yatırımlarının Finansmanında “Altın Kural”, Ege Akademik Bakış/ Ege Academic Review 9 (4), ss. 1591160 2009.
• KARAKURT Birol, AKDEMİR Tekin (2010), “Türkiye‟de Mali Kural Uygulamaları: Sayısal Olmayan Kurallardan Sayısal Kurallara Geçiş”, Mali Kural, Ankara, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, ed. Coşkun Can AKTAN, Ahmet KESİK, Fatih KAYA, 1. Baskı.
• KAYA, F. Mali Kural Uygulamaları Ve Türkiye İncelemesi, DPT Planlama Uzmanlığı Tezi, Ankara, 2009.
• Kesik ve Bayar (2010), “Uluslar arası Uygulamalar Işığında Mali Kurallar ve Mali Disiplin”, Mali Kurallar, Ankara, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, ed. Coşkun Can AKTAN, Ahmet KESİK, Fatih KAYA, Baskı.
• KOPITS, G. ve S. SYMANSKY, “Fiscal Policy Rules”, IMF Occasionel Paper, Sayı:162. 1998.