Adıyaman’da Bir Kültür Unsuru Olarak Çiğköfte

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 2, 824 - 841, 20.10.2020

M. Fatih Alkayış Serdal Yerli

https://doi.org/10.33437/ksusbd.784527

Cited By: 1

Öz

Adıyaman ilinin kültürünü yansıtan belli başlı unsurlar vardır. Bunlardan önde geleni çiğköftedir. Adıyaman’da çiğköfte için aslında “etliköfte” tabiri kullanılmaktadır. Bunun yanında “çiküfţe” şeklinde ağız söyleyişi de mevcuttur. Günümüzde etsiz olarak yapılan ve ticari amaçla satılan çiğköfte türü sonradan ortaya çıkmış olup, gerçek Adıyaman çiğköftesinin tadını vermemektedir. Bu çalışmada, çiğköftenin Adıyaman toplumu nezdindeki yerini, önemini, köklü mazisini ve tüketim sıklığını görsellerle birlikte ortaya koyarken, aynı zamanda bunun yöre için ne denli önemli bir kültür unsuru hâline geldiğini de gözler önüne sermiş olacağız. Çalışmada kullandığımız görseller, Adıyaman’da öteden beri oluşmuş olan çiğköfte kültürünün sarsılmaz önemini tasvir etmesi açısından büyük değer taşımaktadır. Çalışmamızın kapsamı Adıyaman il merkezi ile sınırlıdır. Adıyaman’da çiğköftenin yoğrulması, yenmesi ve arta kalanının değerlendirilmesi birer geleneğe tabi olup, bu durumlarla ilgili özel kavramlar ve ritüeller geliştirilmiştir. Adıyaman’da hemen her önemli gün ve olayda çiğköfteye yer verilmesi, çiğköftenin önemli bir kültür unsuru hâlini aldığını, insanların bu kültürden vazgeçemediklerini ve çiğköftenin Adıyaman insanının yaşantısına yön verdiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Adıyaman ağzı ve kültürü, çiğköfte, usuller, görsel sanatlar

Çiğ Köfte as a Cultural Element in Adıyaman

Öz

There are certain elements that reflect the culture of Adıyaman province. The leading one is çiğ köfte. In Adıyaman, the term “etliköfte” is the basic concept used for çiğ köfte. In addition to this, there is a dialect saying such as “çiküfţe”. Today, the type of çiğ köfte that is made without meat and sold for commercial purposes has emerged later and does not give the taste of the real Adıyaman çiğ köfte. In this study, we will reveal the place, importance, deep-rooted history and the frequency of consumption of çiğ köfte in Adıyaman society together with the visuals, but also how important this has become a cultural element for the region. The images we use in the study are of great importance in terms of depicting the unwavering value of the çiğ köfte culture that has been formed in Adıyaman for a long time. The scope of our study is limited to the city center of Adıyaman. In Adıyaman, kneading, eating, and evaluating the çiğ köfte are subject to tradition and special concepts and rituals have been developed. The fact that çiğ köfte is included in nearly every important day and event in Adıyaman shows that çiğ köfte has become an important cultural element, that people cannot give up this culture and that çiğ köfte is leading the life of Adıyaman.

Anahtar Kelimeler

Adıyaman Dialect And Culture, Çiğ Köfte, Procedures, Visual Arts

Kaynakça

• Alkayış M. F. (2012). Adıyaman Ağzında Atasözleri ve Deyimler, Ankara: Öncü Kitap.
• Öncü M. (2016). Cemile – Adıyaman Mutfak Kültürü, 2. Baskı, Bornova/İzmir: Gülermat Matbaa ve Yay. San. Ltd. Şti. (Adıyaman Tanıtma Vakfı ATAV).
• https://www.milliyet.com.tr/pembenar/cig-koftenin-4000-yillik-tarihi-2446542, Çiğ Köftenin 4000 Yıllık Tarihi (Erişim Tarihi: 26-28 Mayıs 2020).
• www.google.com / Google translate (Erişim Tarihi: 26-28 Mayıs ve 03,04,19 Haziran 2020).
• YouTube, “Yolcu Yollarda / Adıyaman – Yusuf Özpolat” Adıyaman Kültürü (Çaresizlik Hiç Bu Kadar Güzel Anlatılmamıştı), (Erişim Tarihi: 26-28 Mayıs 2020).