Mar’aşîzâde Ahmed Kuddûsî’nin Şiirlerinde Derviş Tipi

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 1, 297 - 309, 29.04.2021

Lütfi Alıcı , Gülcan Alıcı

https://doi.org/10.33437/ksusbd.828207

Öz

Ahmed Kuddûsî, aslen Maraşlıdır. XVIII. yüzyılın son yarısı ile XIX. yüzyılın ilk yarısında yaşamıştır. Babası Nakşibendi mürşidi Seyyid İbrahim Efendi, Maraş’tan Bor’a göç etmiştir. Ahmed Kuddûsî, H 1183-M 1769 yılında Niğde’nin Bor ilçesinde dünyaya gelmiştir. İlk tahsilini ve tasavvuf terbiyesini babasından aldıktan sonra Turhallı Mustafa Efendi’ye intisap etmiş ve Nakşibendi icazeti almıştır. Hz. Muhammed’e aşırı sevgisi sebebiyle Hicaz’a gitmiş, on yedi yıl Mekke ve Medine’de mücavir hayatı yaşamıştır. Tekrar Bor’a döndükten sonra evliyaullahtan aldığı manevi izinle Kadiri tarikatına geçmiştir. H 1265-M 1849 tarihinde Niğde’nin Bor ilçesinde vefat etmiştir. Ahmed Kuddûsî, şiirlerini Kuddûsî mahlası ile yazmıştır. Eserleri içerisinde en tanınanı divanıdır. Divanı, tasavvufi hayatın evvelinden ahirine kadar hâl ve adabını ihtiva etmektedir. Muhtevası yönüyle bütün tasavvufi mahfillerde rağbet gören eser, özellikle Kadiri dervişleri için vazgeçilmez bir kılavuz eserdir.

Anahtar Kelimeler

Maraş, Ahmed Kuddûsî, tasavvuf, şiir, derviş, Kadiriye

The Dervish Types in The Poetry of Mar’aşizade Ahmed Kuddusi

Öz

Ahmed Kuddûsî is originally from Marash. XVIII. XIX with the last half of the century. He lived in the first half of the century. His father, Naqshbandi mentor Seyyid İbrahim Efendi, migrated from Maraş to Bor. Ahmed Kuddûsî was born in H 1183-M 1769 in Bor district of Niğde. After receiving his first education and mysticism education from his father, he became affiliated with Turhallı Mustafa Efendi and received the Naqshbandi license. He went to Hijaz because of his extreme love for Hz. Muhammad and lived a neighbor life in Mecca and Medina for seventeen years. After returning to Bor again, he passed to the Kadiri sect with the moral permission he received from saints. He died in H 1265-M 1849 in Bor district of Niğde. Ahmed Kuddûsî wrote his poems with the pseudonym Kuddûsî. The most famous of his works is his divan. His divan includes the manners and manners of the Sufi life from before to the end. The work, which is popular in all Sufism circles in terms of its content, is an indispensable guide work especially for Kadiri dervishes. Dervish means a person who is a member of a sect. Mar'aşîzâde Ahmed Kuddûsî also expressed the characteristics of the dervish type in the context of Kadiriye and the adaptation and manners of dervishness in his poems about dervish in his divan.

Anahtar Kelimeler

Maraş, Ahmed Kuddusi, Mysticism, Poetry, Dervish, Qadiriyya

Kaynakça

• Alıcı, Lütfi (2010), Halîlî-i Mar’aşî Divançe ve Etvâr-ı Seb’a Tenkitli Metin-Tıpkıbasım, Ukde Yay., Kahramanmaraş.
• Alıcı, Lütfi (2017), Mar’aşî-zâde Ahmed Kuddûsî Risâleler (Pendnâme-Vasiyyetnâme-İcâzetnâme-Nasâih ve Mektuplar) Çeviri Yazı-Tıpkıbasım, Noya Medya Yay., Kahramanmaraş.
• Alıcı, Lütfi; Alıcı Gülcan (2018), “Halîlî-i Mar’aşî Dîvânı’nda Model İnsan Olarak Derviş Tipi”, Uluslararası İslam ve Model İnsan Sempozyumu Bildiri Kitabı, C 1, Kahramanmaraş.
• Alıcı, Lütfi; Gedik, Sadi (2018), Mar’aşîzâde Ahmed Kuddûsî ve İcâzetnâme-i Kuddûsî Adlı Eseri, International Journal of Language Academy, Volume 6/1 March 2018 p. 220/235.
• Can, Şefik (2001), Hz. Mevlânâ’nın Rubaileri, KB Yay., Ankara.
• Cebecioğlu, Ethem (1997), Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Rehber Yay., Ankara.
• Doğan, Ahmet (2013), Kuddûsî Divanı Tenkitli Metin, Akçağ Yay., Ankara.
• Eren, Kuddusioğlu Ali (2017), İlahi Aşkla Yoğrulmuş Bir Ömür Ahmed Kuddusi Hz., Borlu Ahmed Kuddûsî Vakfı Yay., İstanbul.
• http://www.ehlisunnetbuyukleri.com (25.06.2018).
• http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com (24.03.2018).
• https://semazen.net/mevlevi-terimleri (25.09.2020).
• Kara, Mustafa (2004), Metinlerle Osmanlılarda Tasavvuf ve Tarikatlar, Sır Yay., İstanbul.
• Kırkıl, Harun (2006), “Dînî-Tasavvufî Türk Edebiyatı’nda Derviş-nâmeler ve Konyalı Mustafa B. Yûsuf’a (Halîl) Ait Bir Derviş-nâme” Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 16.
• Kuddûsî, Külliyât-ı Kuddûsî, Konya Mevlânâ Müzesi Kütüphanesi (KMMK), TY.: Nu.: 2444.
• Kuyumcu, Fehmi (1982), Kuddûsî Dîvânı, Gaye Matbaacılık Sanayi Yayınları, Ankara.
• Öngören, Reşat (2000), “İbrâhim b. Edhem”, TDVİA, C 21, TDV Yay., İstanbul.
• Tatçı, Mustafa (2009), Dervîşler Hümâ Kuşu Yûnus Emre Yorumları, H Yay., İstanbul.
• Tenik, Ali (2011), Ahmed Kuddûsî (İbnü’l-Meraşî), Ukde Yay., Kahramanmaraş.
• Uludağ, Süleyman (2006), “Murakabe”, TDVİA, C 31, TDV Yay., İstanbul.