Memleketten Mektebe Yerli Şiir ve Muhit Teşekkülü Çerçevesinde Maraş Örneği

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 857 - 874, 28.08.2021

İlknur Tatar Kırılmış

https://doi.org/10.33437/ksusbd.764781

Öz

Mektepten memlekete düsturuyla Anadolu'ya açılan kültürel hamlenin uzantısı olarak yerli sesin edebiyatta kendisini gösterebilmesi bazı koşulların gerçekleşmesine bağlı kalır. İstanbul'un mevcut edebiyat birikimine Anadolu'nun kendi atmosferiyle katılmasını geciktiren sebeplerden birisi ordunun asker gücünü yetiştirme vazifesiyle yakından ilişkili olmasıdır. Memlekete doğru yola çıkan şiirin dikkatine takılan Maraşlı Satılmış'ın hikâyesi ile bu şehrin gölgesi edebiyatta giderek büyür ve beklenen yerli ses için bir örneğe dönüşür. Sesini kendi kaynaklarına yöneltmiş yeni bir şiir dilinin arayışına düşen Maraş'ın genç kalemlerine hemşehri Necip Fazıl Kısakürek ve aynı bölgeden Sezai Karakoç birer mektep olurlar. Maraş'tan İstanbul'a taşınan fakat Ankara'da filizlenen dergi faaliyetleriyle edebiyat dünyasında yeni bir şiir diliyle katılmak isteyen bu şairlerin yolları geleneksel şekillerden yola çıkar ve giderek serbest üsluba geçişin kanalını kendi renklerinden beslenerek gerçekleştirirler. Bu çalışmada Maraş'ın özgün bir edebiyat numunesi olarak şiirle Türk edebiyatına katılma süreci değerlendirlecektir.

Anahtar Kelimeler

Maraş edebiyatı,, yerli edebiyat, edebî muhit, Necip Fazıl Kısakürek, Sezai Karakoç

Kaynakça

• ADIVAR, Halide Edip(1986) Hikâye Tahlilleri (Mehmet KAPLAN) s.73-76,Dergâh Yayınları, İstanbul.
• ANDI, Mehmet Fâtih (2013) “Beton Duvarlar Arasında Açan Çiçek”: Modern Kente Ve Kentleşmeye Karşı Erdem Bayazıt’ın Şiiri” FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, s.1, Bahar,s.79-92.
• ASLAN, Hanifi(1996) Edebiyat Dergisinin Fihristli Özeti,Kırıkkale: Kırıkkale Sosyal Bilimler Enstitüsü(yayınlanmamış yüksek lisans tezi).
• BAYAZIT,Erdem (2009), Şiirler, İz Yayınları,İstanbul.
• BEYATLI, Yahya Kemal (1992), Aziz İstanbul, Milli Eğitim Yayınevleri, İstanbul.
• ÇALIŞKAN, Adem(2002), Cumhuriyet Devri İslamî Türk Edebiyatı (1960-2002) Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Samsun.
• ÇALIŞKAN, Adem (2016), "Necip Fazıl’ın Çile Adlı Şiiri ve Çözümlemesi", Sosyal Araştırmalar, 9/42, s.68-107.
• DAĞLARCA, Fazıl Hüsnü (2012) , Bütün Şiirler1, İstanbul, Yapı Kredi Yay.
• EKİNCİ,İdris (2015) Necip Fazıl Kitabı, İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• ERSOY, Mehmet Akif (2010) Safahat, Akçağ Yayınları, Ankara.
• KANIK, Orhan Veli (1982) Bütün Şiirleri, Can Yayınları, İstanbul.
• KANT, Immanuel (1999)Pratik Aklın Eleştirisi, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara.
• KARAÇAM, Ferman (1999), "Cahit Zarifoğlu md." TDV İslam Ansiklopedisi,44.c. s.135-137.
• KARAKOÇ, Sezai (2012) Edebiyat Yazıları I, Diriliş Yayınları, İstanbul.
• KARAKOÇ, Sezai (2016), Edebiyat Yazıları II, Diriliş Yayınları, İstanbul.
• KARAKOÇ, Sezai (2012), Hızırla Kırk Saat, Diriliş Yayınları, İstanbul.
• KETENCİ, Taşkıner (2016), "Saf Aklın Eleştirisi’nde Önsözler ve İşlevleri" Beytulhikme An International Journal of Philosophy ISSN: 1303-8303 Volume 6 Issue 1,s.115-139.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl( 2007),Çile, Büyük Doğu Yayınları, İstanbul.
• KOÇAK, Orhan (2012), Kopuk Zincir, Metis Yayınları,İstanbul.
• KUTLUER, İlhan (2004) “Metafizik md.” TDV İslam Ansiklopedisi 29.c.,s.399-402.
• MÜFTÜOĞLU, Ahmet Hikmet (2012), Çağlayanlar, İstanbul, Bilge Yayınları.
• OKAY, Orhan (1987) Necip Fazıl Kısakürek, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• OKAY, Orhan (2002), "Necip Fazıl Kısakürek md."25.c. TDV İslam Ansiklopedisi, s.485-488.
• ÖZDEMİR, Şerife (2014) Alâeddin Özdenören Hayatı-Sanatı-Eserleri, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• ÖZDENÖREN, Alâeddin (1999), Şiirler, İz Yayıncılık, Ankara.
• ŞAHİN, Emir Ali (2018), "Nuri Pakdil’in Şiir Coğrafyasında Kudüs", Akademik Platform, 2/1,s.69-78.
• ŞENGÜL, Abdullah(2014), "Necip Fazıl'ın Hayatında Üç Şehir: Kahramanmaraş, Kayseri, Erzurum", A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 52, Erzurum,s. 153-161 .
• TANPINAR, Ahmet Hamdi (1997), Beş Şehir, Milli Eğitim Yayınevleri, İstanbul.
• TONGA, Necati (2016), Cumhuriyet Döneminde Bir Edebî Muhit Olarak Ankara (1923-1980), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Doktora Tezi), Ankara.
• YARDIMCI, Mehmet (2015) Cahit KÜLEBİ, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• YILDIZ, Yakup(2011), "Bergsonculuğun Türkiye’ye Girişi ve Türk Felsefesine Etkisi",Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi c.9, sayı 17,2011,s.333-356.
• YİĞİTBAŞ, Maksut (2006) Hilmi Yavuz’un Hayatı, Sanatı ve Şiirleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ( Yayınlanmamış Doktora Tezi) , Erzurum.
• ZARİFOĞLU, Cahit (1999), Zengin Hayaller Peşinde, Beyan Yayınları, İstanbul.
• ZARİFOĞLU, Cahit (2013) İşaret Çocukları, Beyan Yayınları, İstanbul.