Siyasetin Güvenlikleştirilmesine Bir Örnek: 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 3, 1513 - 1522, 31.12.2022

Zehra Doğan

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1159149

Öz

Bu çalışmada Türk siyasasal hayatının demokratik işleyişini sekteye uğratan ve Türkiye’de siyasetin bizatihi kendisinin bir “iç tehdit” olarak görülmesini tetikleyen Cumhuriyet tarihinin ilk askeri darbesi olarak bilinen 27 Mayıs 1960 askeri darbesi uluslararası güvenlik çalışmaları alanının önemli ekollerden biri olan Kopenhag Okulu’nun güvenlikleştirme (securitisation) yaklaşımı çerçevesinde ele alınmıştır. Çalışmada 27 Mayıs 1960 darbesiyle gerçekleştirilen güvenlikleştirmenin güvenlikleştirici aktörünün ordu olduğu, ordunun tehdit edilen referans nesnesi olarak “cumhuriyetin ve rejimin güvenliğini” gösterdiği ve tehdit olarak da Demokrat Parti özelinde siyasetin bizatihi kendisini sunduğu ve son tahlilde 27 Mayıs 1960 darbesinin başarılı bir güvenlikleştirme olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu doğrultuda öncelikle güvenlikleştirme teorisi kısaca ele alınmıştır. Türkiye’de ordunun siyaset ve güvenlikle ilgili hususlarda seçilmiş iktidarlardan daha ayrıcalıklı bir konuma nasıl geldiği sorgulanmıştır. Ardından Demokrat Parti’nin kuruluşu ve Türkiye’nin çok partili hayata geçiş süreci incelenerek 27 Mayıs’a giden süreç ve darbenin sonuçları ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

güvenlikleştirme teorisi, 27 Mayıs 1960 Darbesi, Demokrat Parti

An Case of the Securitization of Politics: The Military Coup of May 27, 1960

Öz

In this study, the military coup of 27 May 1960 is examined within the framework of the securitization approach of the Copenhagen School. The May 27 coup is an event that disrupted the democratic functioning of Turkish political life and triggered the perception of politics itself as an "internal threat" in Turkey. The securitizing actor of the May 27, 1960 coup is the army. The army claimed that the threatened reference object was “the security of the republic and the regime” and perceived the Democratic Party and politics as a threat. In the final analysis, it was concluded that the 27 May 1960 coup is a successful securitization. In this direction, first of all, the theory of securitization is briefly discussed. It has been questioned how the army in Turkey has come to a more privileged position than the elected governments in matters related to politics and security. Then, the establishment of the Democrat Party and Turkey's transition to a multi-party system have examined and the process leading to May 27 and the results of the coup have revealed.

Anahtar Kelimeler

securitisation theory, 27 May 1960 Coup, Democratic Party

Kaynakça

• Ahmad, F. (2006). Bir kimlik peşinde Türkiye, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Akgül-Açıkmeşe, S. (2011). Algı mı, Söylem mi? Kopenhag Okulu ve Yeni Klasik Gerçekçilikte Güvenlik Tehditleri, Uluslararası İlişkiler, Cilt 8, Sayı 30, 43-73.
• Balzacq, T. (2005). The Three Faces of Securitization: PoliticalAgency, Audience and Context, European Journal of InternationalRelations, Cilt: 11, No: 2, Haziran 2005, 171-201.
• Balzacq, T. (2008). The Policy Tools of Securitization:Information Exchange, EU Foreign and Interior Policies, Journal ofCommon Market Studies, Cilt 46, No 1 ,Ocak, 75-100.
• Belge, M. (2014). Militarist modernleşme Almanya, Japonya ve Türkiye, İletişim Yayınları.
• Bilgin, P. (2007). Making Turkey's Transformation Possible: Claiming'Security- speak' – not Desecuritization!. Southeast European and Black Sea Studies, 7:4, 555-571, DOI: 10.1080/14683850701726039
• Birand, M.A., Dündar C., Çaplı, B. (2007). Demir Kırat Bir Demokrasinin Doğuşu, Doğan Kitap, 16. Baskı, İstanbul.
• Buzan, B. Waever, O. ve Wilde, J. (1998). Security: A New Framework for Anaysis, Boulder, Londra: Lynne Rienner Publishers.
• Buzan, B. (2015). İnsanlar, devletler ve korku, (Çev. Ed. Emre Çıtak), Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi, 2. Basımdan Çeviri.
• Cizre, Ü. (2014). Muktedirlerin siyaseti, İletişim Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, s. 63-64.
• Demirel, T. (2015). “Demokrat Parti İktidarı ve Ordu,” Türkiye'nin 1950'li Yılları, der, Mete Kaan Kaynar, İstanbul, İletişim Yayınları, 267-284
• Demirel, T. (2010). 27 Mayıs Kasketler, Şapkalar ve Üniformalar, NTV Tarih, Mayıs.
• Doğan, Z. (2019). Kopenhag Okulu’nun Güvenlikleştirme Teorisi Bağlamında Güvenlik-Medya İlişkisi, İletişim, Kuram ve Araştırma Dergisi, Sayı 49, 170- 186, 20.12.2019
• Dursun, D. (2018). Türkiye’nin siyasal hayatı, Beta Yayınları.
• Elbe, S. (2006). Should HIV/AIDS be Securitized? The Ethical Dilemmas of Linking HIV/AIDS and Security, International Studies Quarterly, Cilt:50, Sayı:1, 119–144.
• Emmers, R. (2003). Asean and Securitization of Transnational Crime in Southeast Asia, The Pacific Review, Cilt: 16, Sayı: 3, 419–438
• Floyd, R. (2010). Security and the Enviroment Securitization Theory and US Enviroment Security Policy, Cambridge University Press.
• Frank, T. ve Metin, H. (1983). The State, Politics, and the Military in Turkey, Comparative Politics, Oct., Vol. 16, No. 1, 17-33.
• İnan, S. (2014). Demokrat parti dönemi (1950-1960) siyasal kültür, Muhafazakâr Düşünce, Yıl:11, Sayı 41-42, ss.277-288.
• Karpat, K. (2010). Türk demokrasi tarihi, Timaş Yayınları.
• Kaliber, A. (2005). Securing the Ground Through Securitized Foreign Policy: The Cyprus Case, Security Dialogue, Cilt: 36, No: 3, Eylül, ss. 319-337.
• Mcdonald, M. (2008). Securitization and the construction of security, European Journal of International Relations, Cilt: 14, No:4. 563- 587
• Miş, N. (2011). Güvenlikleştirme Teorisi ve Siyasal Olanın Güvenlikleştirilmesi, Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, 345-381.
• Özkaya, Ö. (2021). Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde idarenin bütünlüğü ilkesi, Adalet Yayınevi.
• Roe, P. (2004). Securitization and Mınority Rights: Conditions of Desecuritization, Security Dialogue, Cilt: 35, Sayı: 3, 279–294.
• Waever, O. (1995). Securitization and Desecuritization, On Security,(ed.) Ronnie D. Lipschutz New York: Columbia University Press, ss. 46.86
• Waever, O. (2003). Securitisation: Taking stock of a research programme in Security Studies, Chicago: PIPES, Basılmamış Konferans Tebliği,
• William, H. (2014). Türkiye’de ordu ve siyaset, Alfa Yayınları.
• Williams, M. C. (2003). Words, Images, Enemies: Securitization and International Politics, Inernational Studies Quarterly, Cilt: 47 (4), 511-531