Dîvânu Lugâti’t Türk’te Yönetime Dair Unsurlar

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: Divanu Lügati't Türk'ün 950. Yıl Dönümü, 219 - 234, 22.12.2024

Beytullah Taş , Ahmet Kaya

Öz

Divanu Lugati’t Türk; 1074 yılında Kaşgarlı Mahmud tarafından tamamlanan, Türk dili ve Türk tarihi açısından büyük bir eserdir. Sözlük olarak kaleme alınan eserdeki kelimeler toplum yaşamı ve siyasi yaşamla ilgili birçok unsur içermektedir. Hayatın her alanını ilgilendiren söz ürünleri barındıran Divanu Lugati’t Türk’ün yönetimle ilgili de fikirler içerdiği açıktır. Divanu Lugati’t Türk isimli eserde yer alan yönetimle ilgili kelime, deyim, atasözü, şiirleri tespit etmeyi amaçlayan bu çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemiyle yapılmıştır. Veriler, kaynak taraması yapılarak elde edilmiştir. Yönetimle ilgili çıkarımlar kaynaklar ışığında yapılmıştır. Bu çalışmada Türk Dil Kurumu Yayınları tarafından 1985 yılında basılan, Besim Atalay’ın yazdığı Divanu Lugati’t Türk isimli dört ciltlik eser temel alınmıştır. Yönetimle ilgili olduğu düşünülen unsurlar doğrudan verilmiş ardından sonuç bölümünde yorumlamalar ile desteklenmiştir. Eserin yönetim kavramı ile ilgili birçok öge barındırdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Divanu Lugati't Türk, Yönetim, Yönetici

Etik Beyan

Etik kurallara uyulmuştur.

Kaynakça

• Akkoyunlu, Z. (2010). Divânu Lugâti ’t-Türk’te evirik (İbrik). Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 3(6), 176-179.
• Aktan, B. (2010). Dîvânu Lügâti’t-Türk’ün söz varlığında yer alan ikilemeler. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (28), 1-12.
• Al, H. (2002). Bilgi toplumu ve kamu yönetiminde paradigma değişimi. Bilimadamı Yayınları
• Arslantaş, H. A. (2008). Örgüt kültürü. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 7(1), 172-176.
• Atalay, B. (1985). Dîvânu Lugâti’t Türk tercümesi I. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Atalay, B. (1985). Dîvânu Lugâti’t Türk tercümesi II. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Atalay, B. (1985). Dîvânu Lugâti’t Türk tercümesi III. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aydoğan, İ. (2021). Örgüt ve yönetim kuramları. İçinde N. Can (Ed.) Eğitim Yönetimi (ss. 2- 36). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Banarlı, N, S. (1971). Resimli Türk edebiyatı tarihi. Milli Eğitim Basımevi.
• Bozkurt, S. (2020). Eğitim örgütlerinde güç kaynakları ve politik dinamikler. İçinde N. Cemaloğlu ve M. Özdemir (Eds.), Eğitim Yönetimi (ss. 369-403). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, H. (1997). Organizasyon ve yönetim Siyasal Kitabevi Yayıncılık.
• Cemaloğlu, N. Yenel, K. (2020). Farklılıkların yönetimi. İçinde N. Cemaloğlu ve M. Özdemir (Eds.), Eğitim Yönetimi (ss. 513-525). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çeçen, H., & Sarıçiçek, R. (2008). Divanü Lügat-it-Türk’te geçen şiirlerde edebi sanatlar. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 53(2005/1), 162-184.
• Demir, K. (2020). Motivasyon. İçinde N. Cemaloğlu ve M. Özdemir (Eds.), Eğitim Yönetimi (ss. 295-314). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ekinci, N. (2019). Klasik, neoklasik teori, sistem ve durumsallık yaklaşımları ile bunların karşılaştırılması ve toplam kalite yönetimi içerisindeki yerlerinin değerlendirilmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(11), 16-38.
• Emre, C. (2003). Yönetim bilimi yazıları. İmaj Yayıncılık.
• Erdoğan, İ.(2016). Divanu Lugati’t-Türk’te kadın ile ilgili kavramlar. Dini Araştırmalar 19/49, 197-207. https://doi.org/10.15745/da.267270.
• Genç, R. (1981). Karahanlı devlet teşkilatı. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Göksoy, S. (2021). Eğitimde değişim ve değişimin yönetimi. İçinde N. Can (Ed.) Eğitim Yönetimi (ss. 259- 307). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Gömeç, S. (2009). Divanü Lûgat-İt-Türk’de geçen yer adları. Tarih Araştırmaları Dergisi, 28(46), 1-34. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000438
• Güncel Türkçe Sözlük. (2024). https://sozluk.gov.tr/
• Hoy, W.K., & Miskel, C.G. (2020). Eğitim yönetimi; Teori, araştırma ve uygulama (S. Turan, Çev Edt.). Nobel Yayınevi.
• Kabaklı, A. (1978). Türk edebiyatı. Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. (2024). https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf? mevzuatNo=8044&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
• Kandemir, A. N. (2017). Divanü Lûgati’t Türk ve halk kültürü. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 867-874.
• Karahan, V. (2016). Dîvânü Lugâti’t-Türk’te alplık ve kahramanlıkla ilgili terimler. Studies of The Ottoman Domain (Osmanlı Hakimiyet Sahası Çalışmaları), 6(11), 27-37.
• Kavalçalan, E. (2022). Dîvânu Lugâti’t-Türk’te mimari ve el sanatları. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD) (37), 111-141. https://doi.org/10.20427/turkiyat.1127432
• Kıral, E. (2020). Çatışma ve kriz yönetimi. İçinde N. Cemaloğlu ve M. Özdemir (Eds.), Eğitim Yönetimi (ss. 451-511). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kırbaşoğlu Kılıç, L., & Yaprakgül, Ç. (2018). Divanu Lügati’t Türk’te eğitsel değerler. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 1(1), 39-58.
• Kırmalı, F. (2023). Dîvânu Lugâti’t-Türk’te. International Journal of Filologia, (9), 58-81. https://doi.org/10.51540/ijof.1277715
• Korkut, G. (2021). Dîvânu Lugâti’t-Türk’te ekmek adları. Dil Araştırmaları, 15(29), 179-195. https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.904102
• Konaklı, T. (2020). Örgüt kültürü ve iklimi. İçinde N. Cemaloğlu ve M. Özdemir (Eds.), Eğitim Yönetimi (ss. 315-353). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kondakçı, Y. & Zayim Kurtay, M. (2020). Yönetim süreçleri. İçinde S. Özdemir, F. Sezgin, S. Koşar (Eds.), Eğitim Yönetiminde Kuram ve Uygulama (ss. 13-66).
• Köse, F., & Koçak, R. (2024). Dîvânu Lugâti’t Türk’te harp tasavvuru. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 23(3), 901-913. https://doi.org/10.21547/jss.1410682
• Küçükali, R. (2015). Yönetim felsefesi. Nobel Yayınları.
• Mengi, M. (2010). Eski Türk edebiyatı tarihi. Akçağ Yayınları.
• Özer, N. (2020). İnsan kaynakları yönetimi. İçinde N. Cemaloğlu ve M. Özdemir (Eds.), Eğitim Yönetimi (ss. 223-239). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özer, M. A. (2015). 21. Yüzyılda yönetim ve yöneticiler. Adalet Yayınları.
• Özer, M. A. & Çiftçi, A. (2022). Klasik yönetim teorisi’nin iki öncü ismi Fayol ve Weber’in yönetime katkısı üzerine bir değerlendirme. Fenerbahçe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 133-152.
• Öztekin, A.(2018). Yönetim bilimi. Siyasal Kitabevi Yayıncılık.
• Recepoğlu, E. (2020). Yönetimde etik. İçinde S. Özdemir, F. Sezgin, S. Koşar (Eds.), Eğitim Yönetiminde Kuram ve Uygulama (ss. 415-448).
• Robbins, Stephen P. ve Judge, Timothy (2012). Örgütsel davranış. Çev: İnci Erdem, Nobel Kitabevi.
• Sağır, M. (2022). Okul yönetiminde yeni paradigma: Kaos teorisi ve unutmayı öğrenmek: Okul yönetimi 4.0. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 6(2), 15-27.
• Saliev, M. (2023). Divanü Lugati’t-Türk”te tasavvufî ve ahlakî unsurlar. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 6(4), 65-72. https://doi.org/10.59182/tudad.1349403
• Serbest, K. (2019). Divânü Lugâti’t-Türk ve uygur türklerinde çocuk oyunları. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi (13), 101-114.
• Şahin, A. (2004). Yönetim kuramları ve motivasyon ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (11), 523-547.
• Şahin, F. (2020). Yönetime ilişkin temel kavramlar ve eğitim yönetimi. İçinde N. Cemaloğlu ve M. Özdemir (Eds.), Eğitim Yönetimi (ss. 1-16). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Teres, E. (2008). Divânu Lugâti’t-Türk’te yağma boyu ve yağma diyalektine ait kayıtlar. Journal of Istanbul University Faculty of Theology (18), 221-233.
• Toytok, E. H. (2020). Bilgi yönetimi. İçinde N. Cemaloğlu ve M. Özdemir (Eds.), Eğitim Yönetimi (ss. 529-552). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Toparlı, R. (2004). İslami-Türk edebi çevresi (XI-XII. Yüzyıl). İçinde Türk Dünyası Edebiyat Tarihi (ss. 136-144). Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Toytok, E. H. (2021). Örgütlerde kaos ve belirsizlik. İçinde N. Can (Ed.) Eğitim Yönetimi (ss. 207- 229). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yıldırım A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, M. (2007). Dîvânü Lügâti’t-Türk’te geçen sanat ve zanaat terimleri. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24(24), 73-83.
• Yıldırım, T. (2011). Dîvânü Lügâti’t-Türk’te geçen mimarlıkla ilgili adlar. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 22-40. https://doi.org/10.12780/UUSBD90