6 Şubat Kahramanmaraş Depremleri Sonrası Ortaya Çıkan İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Geri Kazanımı ve Bertarafının Çevre ve Ekonomi Açısından Önemi

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 656 - 669, 31.08.2024

Hüseyin Çiftçioğlu

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1447961

Öz

Türkiye yirminci yüzyılda başta 1939 Erzincan depremi ve 1999 Marmara Depremleri olmak üzere çok büyük yıkıcı depremler yaşamıştır. Ancak, ifade etmek gerekir ki 6 Şubat 2023 tarihinde saat 04:17’de ve 13:24’te yaşanan ve ilki Pazarcık, ikincisi Elbistan merkezli olan muazzam depremler, tarihsel süreçte Türk milleti olarak karşı karşıya kaldığımız en büyük deprem felaketleri olarak kayıtlara geçmiştir. Bu çalışmanın amacı, başta Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı'nın Mart 2023'te yayınladığı "Deprem Sonrası Değerlendirme Raporu" ve Ocak 2024'te yayınlanan "Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Yeniden İmar ve Gelişme Rapor'larındaki veriler başta olmak üzere konu hakkında depremden sonraki bu bir yıllık kısa süreçte yapılan akademik çalışmalar ve genel anlamda bir literatür taraması yapmak suretiyle, depremler sonrasında ortaya çıkan inşaat enkazlarının başta asbest gibi maddeler olmak üzere, çevreye verebileceği potansiyel zararlar ve enkazlardaki inşaat ve yıkıntı atıklarının geri dönüşümünün ülke ekonomisi açısından önemine dikkat çekmektir. Konu hakkında depremden sonraki kısa sürede çok fazla akademik çalışma yapılmamış olması da göz önünde bulundurulduğunda çalışmanın, konu ile ilgili akademik çevrelere, ilgili kurum ve kuruluşlara faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

6 Şubat, Deprem, Çevre, Geri Kazanım

Kaynakça

• Buzkan, C., & Erman, O. (2020). Yapısal atıkların geri dönüşüm sorunu ve Türkiye’deki durumun mevzuat bakımından değerlendirilmesi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6(1), 76-89. https://doi.org/10.21324/dacd.570141
• Demirel, Y. & Türk, T. (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri (Mw 7.7 ve Mw 7.6) sonrasında türkiye’de meydana gelen depremlerin (Mw≥4) Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Mekânsal Analizi. Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemleri Dergisi, 5(2), 60-69. https://doi.org/10.56130/tucbis.1311693
• Doğdu, G., & Alkan, S. N. (2023). Deprem sonrası oluşan inşaat ve yıkıntı atıklarının değerlendirilmesi: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri. Artvin Çoruh Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 1(1), 38-50.
• Kaplan, E. & Soyluk, A. (2024). Deprem sonrası atık yönetimi: atık betonun geri dönüşümü ve mimaride kullanımı için öneriler. Journal of Architectural Sciences and Applications, 9 (Special Issue), 140-162. https://doi.org/10.30785/mbud.1317425
• Kuloğlu Genç, M. & Mercan, S. (2024). Deprem sebebiyle ortaya çıkan toksik atıkların sınıflandırması, etkileri ve bertaraf yönetmelikleri. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 399-413. https://doi.org/10.47495/okufbed.1294149
• Şenol, C. (2020). Türkiye’de Meydana gelen büyük depremlerin yerleşme ve demografik yapı üzerindeki etkileri (1927-2020). Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (4), 620-644. https://doi.org/10.47994/usbad.808881
• Özbey, Ö., & Bayraktar, B. (2023). 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan depremin Türkiye’deki makroekonomik etkisi. Balıkesir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 121-138., https://dergipark.org.tr/tr/pub/bauniibfd/issue/82295/1371372
• Temelli, U.E., Sezgin, N. ve Özdoğan Cumalı, B. (2023). Afet zamanlarında inşaat yıkıntı atıklarının belirlenmesi ve atıkların değerlendirilmesi: Kahramanmaraş depremi örneği. Anadolu Çevre ve Hayvancılık Bilimleri Dergisi, 8(2), 225-232. https://doi.org/10.35229/jaes.1286631
• Yolcu, M., & Bekler, T. (2020). Deprem kültürü ve farkındalık çalışmaları: Şili ve Elâzığ depremlerinin karşılaştırılması. Lapseki Meslek Yüksekokulu Uygulamalı Araştırmalar Dergisi,1(2), 71-82.
• Güler A.Ü., (2018), Sürdürülebilir afet yönetiminde atık yönetimi, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(2), 236-246.
• https://www.afad.gov.tr/turkiye-deprem-tehlike-haritasi Erişim Tarihi: 19.02.2024
• https://amasya.csb.gov.tr/atiklar-hakkinda-bilinmesi-gerekenler-haber-65188 Erişim Tarihi: 18.02.2024
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). Kahramanmaraş ve Hatay depremleri raporu. https://www.sbb.gov.tr/2023-kahramanmaras-vehatay-depremleri-raporu/. Erişim tarihi: 16.02.2024.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2024). Kahramanmaraş ve Hatay depremleri yeniden imar ve gelişme raporu. https://www.sbb.gov.tr/kahramanmaras-ve-hatay-depremleri-yeniden-imar-ve gelisme-raporu/ . Erişim tarihi 16.02.2024.
• 2872 Sayılı Çevre Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat? MevzuatNo=2872&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5, Erişim Tarihi: 01.03.2024 HİYAKY, (2004), Hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarının kontrolü yönetmeliği, Resmi Gazete Yayın Tarihi: 18.03.2004, Sayı: 25406, https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf? mevzuatNo=5401&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5. Erişim Tarihi: 01.03.2024 Atık Yönetimi Yönetmeliği, Resmî Gazete Tarihi: 02.04.2015 Resmî Gazete Sayısı:29314https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=20644&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5. Erişim Tarihi: 01.03.2024