Deniz ve Kıyı Ekosistemleri Bağlamında Büyükşehir Belediyelerinin Yönetsel Strateji Boşluğu Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 3, 1451 - 1457, 31.12.2024

Ali Erdem

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1221211

Öz

5393 sayılı Belediye Kanunu’na ve Büyükşehir Belediyeleri ile ilgili mevzuata bakıldığında belediyelerin deniz ve kıyı alanlarına ilişkin görev ve sorumluluklarına ilişkin yönetsel düzenlemelerin daha çok konunun mühendislik yönünü referans aldığı, ekolojik bakış açısının yetersiz olduğu görülmektedir. Bir deniz ülkesi olan Türkiye’de 30 büyükşehir belediyesinden 15’inin, 51 il belediyesi içinde de 12’sinin denize kıyısı bulunmaktadır. Deniz ve kıyı ekosistem hizmetleri, bu çok sayıdaki belediyenin tesis ettiği yapılı çevreden ve ürettiği hizmetlerden etkilenmektedir. Ayrıca pek çok alt kademe belediyesinin ve belde belediyesinin ürettiği yapılı çevre ve sadece insana odaklı yerel kamusal hizmetler düşünüldüğünde deniz ve kıyı ekosistemlerinin kapasiteleri daralmakta ve tahrip olmakta, içinde bulunduğumuz iklim değişikliği sorunu bu yolla derinleşmektedir. Bu sorunsal doğrultusunda araştırmanın temel varsayımı, kıyı alanlarının yönetiminde söz sahibi olan belediyelerin deniz ve kıyı ekosistem hizmetlerinin sürdürülebilirliğine katkı sağlayacak, iklim değişikliğinin etkilerine direnç gösterecek bir kamu hizmeti sunumunu ve yönetsel anlayışı yaşama geçirmeleri halinde yerelde sürdürülebilir ve kapsayıcı kalkınmanın sağlanabileceğidir. Çalışmanın amacı, belediyelerin kamusal hizmetlerinin deniz ve kıyı ekosistem hizmetlerine uyumunun sağlanmasındaki zaruretin ortaya konulması, bunun için deniz ve kıyı ekosistemleriyle uyumlu belediyecilik yaklaşımının bu konuya özgü bir yerel yönetim anlayışı olarak önerilmesidir. Araştırmada nitel yöntem benimsenmiş olup doküman incelemesi tekniği uygulanmıştır. Kıyı alanlarında yer alan 28 adet belediyenin 2020-2024 stratejik planları incelenmiştir. Çalışmada yer alan başlıklar sırasıyla (1) Deniz ve Kıyı Ekosistem Hizmetleri, (2) Belediyelerin Kıyı Alanlarındaki Yönetsel Rolü, (3) Yöntem, (4) Bulgular, (5) Sonuç.
Sonuç olarak kıyı belediyelerinin stratejik planlarının deniz ve kıyı ekosistemleri bağlamında değerlendirilen boyutlara çok sınırlı düzeyde uyumlu olduğu, belediye hizmetlerinin ekosistem hizmetleriyle uyumu noktasında yetersizliklerin yaşandığı, kıyı ekosistemlerine uyumlu belediyecilik anlayışının benimsenmesinin bu noktada önemli bir gereksinim olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deniz, Kıyı, Ekosistem Hizmetleri, Deniz ve Kıyı Ekosistemleriyle Uyumlu Belediyecilik

Kaynakça

• Aydın Büyükşehir Belediyesi (2022, 15 Eylül) Stratejik plan 2020-2024, https://aydin.bel.tr/Content/files/Stratejik%20Planlar/20202024_stratejik_plan.pdf
• Betül Uygur Erdoğan (2020), Ekosistem hizmetleri kavramının havza ölçeğinde değerlendirilerek planlamaya entegrasyonu, D.Ü. Ormancılık Dergisi, 16(2): 196-216.
• Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü Kentsel ve Mekansal Gelişme Dairesi, Mekansal planlama sistemine ilişkin değerlendirme raporu, Kalkınma Bakanlığı, Rap., 2018.