Bir Üniversite Hastanesindeki Araştırma Görevlisi Doktorların Mobbinge Maruz Kalma Algıları ve Tükenmişlik Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 1, 77 - 84, 28.03.2024

Özgür Rıza Kayğusuz , Mustafa Demirer

https://doi.org/10.17517/ksutfd.1195269

Öz

Giriş: Bu çalışmayla bir Tıp Fakültesi Hastanesinde araştırma görevlisi olarak çalışan doktorların mobbing algıları, tükenmişlik düzeyleri ölçekler yardımıyla ölçülmüş ve bu konu hakkında daha sonra yapılacak araştırmalara örnek olmak, farkındalığı arttırmak amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Araştırma görevlisi doktorlara sosyodemografik veri formu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Leymann Psikolojik Terör Ölçeği uygulandı. İstatistikler “SPSS for Windows 17.0 istatistik paket programı” kullanılarak yapıldı. Anlamlılık düzeyi p < 0.05 olarak kabul edildi.
Bulgular: Kadınlarda, branşından veya biriminden memnun olmayanlarda, şu anki branşını veya birimini değiştirmeyi düşünmeyenlerde, daha önceden birinci basamakta çalışanlarda, nöbet sayısı fazla olduğu birimlerde çalışanlarda Duygusal Tükenmenin daha yüksek olduğu,
Branşından veya birimlerinden memnun olanlarda, branşını veya birimini değiştirmeyi düşünenlerde mobbing algısının azaldığı saptanmıştır.
Sonuç: Mobbing iddiasının varlığında rutin ruhsal durum muayenelerinin yanı sıra daha profesyonel yaklaşımlar tanılama ve kanıtlama için elzem hale gelmektedir. İş yeri ortam verilerinin değerlendirilmesinin yanında, psikiyatrik değerlendirmede çalışmamızda kullanılan ölçeklerin tanılamada yol gösterici olabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Adli Tıp, Asistan Doktor, Mobbing, Psikolojik Terör, Tükenmişlik

Evaluation of Research Assistant Doctors' Perceptions of Exposure to Mobbing and Burnout Levels at a University Hospital

Öz

Objective: By this study, mobbing perceptions of doctors working as research associates in a Medical School Hospital, their burnout levels have been measured with the help of scales; and it has been aimed to set an example for upcoming studies to be carried out, to raise awareness.
Material and Methods: In the study, the sociodemographic data sheet, Maslach Burnout Inventory, Leymann Inventory of Psychological Terror applied to research associate doctors. Statistics were prepared by using “SPSS for Windows 17.0 software package for statistics”. Level of significance was assumed to be p<0.05.
Results: Emotional Exhaustion was higher among females, among those not satisfied with their branch or unit, among those who do not consider changing their current branch or unit, among those who had previously worked in the primary care and among those working within units where the number of watches were high,
Mobbing perception decrease among those who are satisfied with their branch or unit and among those who consider changing their current branch or unit.
Conclusion: In addition, in the presence of a mobbing claim, more professional approaches, along with routine mental state examinations, are requisite for diagnosis and vindication. Along with the evaluation of work place environment data, it has been found out that the scales utilized in our study for psychiatric evaluation might be a guide in diagnosis.

Anahtar Kelimeler

Forensic Science, Assistant Doctor, Bullying, Psychological Terror, Burnout

Kaynakça

• Dündar T. Sağlık Çalışanlarının Mobbing (psikolojik şiddet)e Maruz Kalmalarında Hastane Etik İklimi ile Sosyodemografik Özelliklerinin Rolü: Bolu İli Hastanelerinde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Hacetepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2010.
• Leymann H. The Content and Development of Mobbing At Work. European Journal of Work And Organizational Psychology 1996;5(2):165–184.
• Tınaz P. İşyerinde psikolojik taciz (Mobbing), 2. Baskı, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım, 2008, p.7.
• Yılmaz T. Kadın Çalışma ve Toplum, Editörler: Yılmaz T. ve Fidan F., ‘Psikolojik ve Fizyolojik Yıkım Nedeni Olarak Mobbing Ve Çalışan Kadın’, Sakarya Yayıncılık, Sakarya, 2008: p: 180.
• Yıldız S. A new problem in the Workplace: Psychological Abuse (Bullying), Akademik Araştırmalar Dergisi, 2007;34:113–128.;34.
• Yıldırım D, Yıldırım A, Timuçin A. ‘Mobbing Behaviours Encountered by Nurse Teaching Staff’, Nursing Ethics 2007;14;447–463.
• Sevda K, Kaya Ş. Sağlık Çalışanlarının Psikolojik Yıldırma ve Algılanan Sosyal Destek Düzeylerinin İncelenmesi: Konya İlinde Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi. 2021;24(2):381-99.
• Davenport N, Schwartz RD, Eliot GP. Mobbing, İşyerinde Duygusal Taciz, (İngilizceden Çeviren: Osman Cem Önertoy), 1. Baskı, İstanbul, Sistem Yayıncılık, 2003. p.4-15.
• Serinken M, Ergör A, Çımrın A, Ersoy G. İzmir ilindeki acil servis hekimlerinin tükenme düzeyleri. Toplum ve Hekim Dergisi, 2003;18(4):293-9.
• Maslach C, Zimbardo PG. Burnout - The Cost Of Caring, 1st ed. New Jersey: Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs. 1982. p.12.
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/02/20110204-1.htm Erişim 02.06.2023.
• http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.657.pdf Erişim: 02.06.2023.
• Sağun A. İşyerinde psikolojik tacizin (mobbing) hukuksal temelleri ve sonuçları, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, İş Ve Sosyal Güvenlik Hukuku Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Haziran 2015.
• http://www.ceza-bb.adalet.gov.tr/mevzuat/5237.htm Erişim 02.06.2023.
• http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/03/20110319-8.htm Erişim: 02.06.2023.
• Ergin C. Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Bayraktar R, Dağ I. (Ed), Ankara, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Derneği Yayını, 1993; 143-160.
• Dikmetaş E, Top M, Ergin G. Asistan Hekimlerin Tükenmişlik ve Mobbing Düzeylerinin İncelenmesi, Türk Psikiyatri Dergisi 2011; 22(3):137-49.
• Tınaz P. İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). Hukuk İşleri Dergisi, İstanbul 2006;1646: 184.
• Yıldırım D, Yıldırım A. Sağlık alanında çalışan akademisyenlerin karşılaştığı psikolojik şiddet davranışları ve bu davranışların etkisi. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(2):559-70.
• Yaman H, Ungan M. Tükenmişlik: Aile hekimliği asistan hekimleri üzerine bir inceleme. Türk Psikoloji Dergisi, 2002; 17(49): 37-44.
• Akyol Aydin F. Ameliyathane hemşirelerinde mobbing ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi: Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2018.
• Karahan H. Acil servislerde çalışan sağlık personellerinde tükenmişlik sendromu görülme sıklığı ve demografik özellikleri. Anatolian J. Emerg. Med. 2020;3(3):81-4.
• Erol A, Sarıçiçek A, Gülseren Ş. Asistan hekimlerde tükenmişlik: İş doyumu ve depresyonla ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2007; 8: 241-247.
• Yıldız MS, Doğan ÖB, Dayan A. Tıp Uzmanlık Öğrencilerinde Ruhsal Liderlik ve Tükenmişlik Sendromu İlişkisi. Türk Aile Hek Derg., 2022;26(2):29-36.
• Yılmaz T. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanelerinde Tıpta Uzmanlık Öğrencilerinin Tükenmişlik Düzeyi ve İlişkili Etmenler. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara 2009.
• Zapf D. "Organisational, work group related and personal causes of mobbing/bullying at work", International Journal of Manpower, 1999;20 (1/2):70 - 85.
• Ayrancı Ü, Yenilmez Ç, Günay Y, Kaptanoğlu C. The frequency of being exposed to violence in the various health institutions and health profession groups. Anatolian Journal of Psychiatry, 2002;3:147-54.
• Çakıl E. Zonguldak Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşire ve Asistanlarda Mobbing’in İşe Gönülden Adanma Üzerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 2011.
• Yayak A, Top Ö. Sağlık Çalışanlarında Mobbing (Psikolojik Terör) ve Motivasyon Algıları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Edirne Örneği. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi, 2020;17(3):264-76.
• Çoban B, Hacıcaferoğlu S. Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü personelinin çalışma ortamında maruz kaldığı yıldırma davranışlarının incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 2011; 2:48.
• Leymann H, Gustafsson A. Mobbing at work and the development of posttraumatic stres disorders. European Journal of Work and Organizational Psychology 1996; 5(2): 251-75.
• Kök BS. İş Yaşamında Psiko-Şiddet Sarmalı Olarak Yıldırma Olgusu ve Nedenleri’. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2006: (16), 433– 448.
• Einarsen S, Skogstad A. Bullying at work: Epidemiological findings in public and private organizations. European Journal of Work and Organisational Psychology, 1996;5(2):185-201.
• Yılmaz S, Köseoğlu D. İl sağlık müdürlüğünde çalışanların mobbing algısı. Turkish Studies - Social Sciences, 2020;15(1):767-87.
• Gökçe AT. İş yerinde yıldırma: Özel ve Resmi İlköğretim Okulu Öğretmen ve Yöneticileri Üzerinde Yapılan Bir Araştırma, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, 2006.
• Ferrinho P, Biscaia A, Fronteira I, Craveiro I, Antunes AR, Conceiçao C, et al. Patterns of perceptions of workplace violence in the Portuguese health care sector, Human Resources for Health, 2003;1, 1-11.
• Dilman T. Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelerin Duygusal Tacize Maruz Kalma Durumlarının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul 2007.