Güvensiz Bağlanmanın Depresyonu Olan Ergenlerde Anksiyete/Depresyon Seviyeleri ve Demografik Özellikler ile İlişkisi

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 3, 135 - 144, 04.11.2024

Hatice Altun , Asiye Arıcı Gürbüz , Semiha Arslan , Hatice Ataman

https://doi.org/10.17517/ksutfd.1472980

Öz

Amaç: Güvenli bağlanma, psikopatolojinin gelişmesini engelleyen koruyucu bir mekanizmadır; güvensiz bağlanma ise çocuk psikopatolojileri, özellikle de depresyon dahil içselleştirme sorunlarıyla sıklıkla ilişkilidir. Bu çalışmada, depresyon tanısı olan ergenlerde bağlanma stillerinin belirlenmesi, güvensiz bağlanma ile anksiyete/depresyon seviyeleri ve demografik faktörler arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmaya Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi polikliniğine başvuran ve DSM-5-TR’e göre depresyon tanısı saptanan 12-17 yaş arası 119 kız, 33 erkek ergen dahil edilmiştir. Çalışmaya dahil edilen tüm ergenlere demografik özellikleri belirlemek için araştırmacılar tarafından hazırlanan sosyodemografik bilgi formu, bağlanma stillerinin belirlenmesi için İlişki Ölçekleri Anketi, anksiyete ve depresif semptomlar için Revize Edilmiş Çocuk Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (ÇADÖ-Y) doldurtulmuştur.
Bulgular: Olguların çoğunluğunun güvensiz bağlanmaya (%88,.8, n=135; sırasıyla kayıtsız bağlanma %59,2, korkulu bağlanma %17.8, saplantılı bağlanma %11.8), %11,2‘sinin ise güvenli bağlanmaya sahip olduğu saptanmıştır. Kayıtsız bağlanma puanları ve ÇADÖ-Y sosyal anksiyete bozukluğu, panik bozukluk, ayrılık kaygısı bozukluğu alt ölçekleri ile ÇADÖ-Y toplam anksiyete/depresyon puanı kızlarda erkeklere göre anlamlı yüksek bulunmuştur (sırasıyla p=0,004, p=0,002, p=0,017, p=0,001, p=0.005). Kayıtsız ve korkulu bağlanma ile ÇADÖ-Y tüm alt ölçek ve toplam anksiyete/depresyon puanları arasında pozitif korelasyon; güvenli bağlanma puanları ile ÇADÖ-Y depresyon puanı arasında negatif korelasyon; ergenin yaşı ve anne yaşı ile kayıtsız bağlanma puanı arasında pozitif korelasyon saptanmıştır (p<0.05).
Sonuç: Bu çalışmada, depresyonu olan ergenlerin çoğunlukla güvensiz bağlandığı, güvensiz bağlanmanın anksiyete ve depresif semptomlarla ilişkili olduğu, güvenli bağlanmanın depresif semptomlar açısından koruyucu bir faktör olabileceği, kızlarda kayıtsız bağlanma oranının yüksek olduğu, daha ileri yaş ergenler ve anneleri ile kayıtsız bağlanma stilinin ilişkili olduğu bulunmuştur. Bu sonuçlar depresyonu olan ergenlerde bağlanmanın değerlendirilmesinin ve bağlanma stiline göre uygun müdahale yöntemlerinin faydalı olabileceğini düşündürmüştür.

Anahtar Kelimeler

depresyon, anksiyete, ergen, bağlanma, demografik faktörler

The Relationship of Insecure Attachment with Anxiety/Depression Levels and Demographic Characteristics in Adolescents with Depression

Öz

Objective: Secure attachment is a protective mechanism that prevents the development of psychopathology; insecure attachment is frequently associated with child psychopathologies, especially internalizing problems, including depression. This study aimed to determine attachment styles in adolescents with depression and to examine the relationship between insecure attachment, anxiety/depression levels, and demographic factors.
Material and Methods: This study included 119 female and 33 male adolescents (12-17 ages), who were admitted to the child and adolescent psychiatry outpatient clinic and diagnosed with depression according to DSM-5-TR.All adolescents included in the study completed the sociodemographic information form prepared by the researchers to determine demographic characteristics, the Relationship Scales Questionnaire to assess attachment styles, and the Revised Child Anxiety and Depression Scale (R-CADS) for anxiety and depressive symptoms.
Results: It was determined that most cases had insecure attachment (88.8%,n=135; dismissive attachment 59.2%, fearful attachment 17.8%, preoccupied attachment 11.8%), and 11.2% had secure attachment. Dismissive attachment scores, R-CADS social anxiety disorder, panic disorder, separation anxiety disorder subscales, and R-CADS total anxiety/depression scores were found to be significantly higher in girls than in boys (respectively p=0,004, p=0,002, p=0,017, p=0,001, p=0.005). There was a positive correlation between dismissive and fearful attachment and all subscales of RCADS and total anxiety/depression scores; a negative correlation between secure attachment scores and RCADS depression score; a positive correlation was found between the adolescent's age and the mother's age and the dismissive attachment score (p<0.05).
Conclusion: In this study, it was found that adolescents with depression were mostly insecurely attached, insecure attachment was associated with anxiety and depressive symptoms, secure attachment could be a protective factor in terms of depressive symptoms, the rate of dismissive attachment was high in girls, and the dismissing attachment style was associated with older adolescents and their mothers. These findings suggest that assessment of attachment in adolescents with depression and appropriate interventions based on attachment style may be useful.

Anahtar Kelimeler

depression, anxiety, adolescent, attachment, demographic factors

Kaynakça

• Thompson RA. Attachment theory and research. In Child and Adolescent Psychiatry, 3rd Ed. (Ed M Lewis). Philadelphia, Lippincott Williams Wilkins, 2002:164-172.
• Bowlby J. Attachment and loss: Vol. 1 attachment. New York: Basic Books.1969.
• Bowlby J. Clinical applications of attachment: A secure base. London: Routlege. 1988.
• Ainsworth MDS, Blehar M, Waters E, Wall S. Patterns of attachment. Hillsdale, NJ: Erlbaum.1978.
• Bartholomew K, Horowitz LM. Attachment styles among young adults: A test of a four-category model. J. Pers. Soc. Psychol. 1991;61:226–244.
• Kesebir S, Özdoğan Kavzoğlu S, Üstündağ MF. Bağlanma ve Psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2011;3(2):321-342.
• Colonnesi C, Draijer EM, Stams GJJM, Van der Bruggen CO, Bögels SM, Noom MJ. The relation between insecure attachment and child anxiety: A meta-analytic review. J Clin Child Adolesc Psychol. 2011;40:630–645.
• Madigan S, Brumariu LE, Villani V, Atkinson L, Lyons-Ruth K. Representational and questionnaire measures of attachment: A meta-analysis of relations to child internalizing and externalizing problems. Psychol Bull. 2016;142(4):367-399.
• Badovinac SD, Pillai Riddell R, Deneault AA, Martin J, Bureau JF, O’Neill MC. Associations between early childhood parent–child attachment and internalizing/externalizing symptoms: A systematic review and narrative synthesis. Marriage & Family Review. 2021; 57(7):573-620.
• Maughan B, Collishaw S, Stringaris A. Depression in childhood and adolescence. J Can Acad Child Adolesc Psychiatry. 2013;22(1):35–40.
• Spruit A, Goos L, Weenink N, Rodenburg R, Niemeyer H, Stams GJ, Colonnesi C. The relation between attachment and depression in children and adolescents: A multilevel meta-analysis. Clin Child Fam Psychol Rev. 2020;23:54–69.
• Fergusson DM, Woodward L J. Mental health, educational, and social role outcomes of adolescents with depression. Arch Gen Psychiatry. 2002;59:225–231.
• Verhees MW, Finet C, Vandesande S et al. Attachment and the Development of Depressive Symptoms in Adolescence: The Role of Regulating Positive and Negative Affect. J Youth Adolesc 2021;50:1649–1662
• Kosutic Z, Voncina MM, VDukanac V et al. Attachment and emotional regulation in adolescents with depression. Vojnosanit Pregl 2019;76(2):127–135.
• Jinyao Y, Xiongzhao Z, Auerbach RP et al. Insecure attachment as a predictor of depressive and anxious symptomology. Depression and anxiety. 2012;29:789–796.
• Dagan, O., Facompré, C. R., & Bernard, K. (2018). Adult attachment representations and depressive symptoms: A meta-analysis. J Affect Disord. 2018;236:274–290.
• Bosmans G, Van de Walle M, Bijttebier P et al. Children’s attention to mother and adolescent stress moderate the attachment-depressive symptoms link. Psychologica Belgica, 2020;60(1):294–314.
• Sümer N, Güngör D. Yetişkin Bağlanma Stilleri Ölçeklerinin Türk Örneklemi Üzerinde Psikometrik Değerlendirilmesi ve Kültürlerarası Bir Karşılaştırma. Türk Psikoloji Dergisi. 1999;14:71-106.
• Gormez V, Kılınçaslan A, Orengul A C et al. Psychometric Properties of The Turkish Version of The Revised Child Anxiety And Depression Scale – Child Version in A Clinical Sample. Child Psychiatry Hum Dev. 2017;27(1):84-92.
• Tea Agerup, Stian Lydersen, Jan Wallander, Anne Mari Sund. Associations Between Parental Attachment and Course of Depression Between Adolescence and Young Adulthood. Child Psychiatry Hum Dev. 2015;46(4):632–642.
• Çuhadaroğlu F, Tüzün Z, Pehlivantürk B ve ark. Attachment styles and self image development in Turkish adolescents. J Res Adolescence. 2010;20:840- 848
• Brown, G.W. Early loss and depression. In The Place of Attachment in Human Behavior, 1st ed.; Parkes, C.M., Stevenson-Hinde, J., Eds.; Basic Books: New York, NY, USA, 1982; 232–268.
• Yazıcı Çelebi G, Çelebi B. Ergenlerin Bağlanma Stilleri ile İnternet Bağımlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;6(2):37-48.
• Yıldız, C. Üniversite Öğrencilerinin Geçmişte Yaşadıkları Ayrılık Kaygısı ile Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. 2008.
• Onur N. Lise Öğrencilerinin Bağlanma Stilleri ile Atılganlık Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı. 2006.
• Haliloglu, S. Ortaöğretim 9. sınıf Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri, Bağlanma Biçimleri ve İşlevsel Olmayan Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Malatya İli Örneği) (Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. 2008.
• Karakuş, Ö. Ergenlerde Bağlanma Stilleri ve Yalnızlık Arasındaki İlişki. Toplum ve Sosyal Hizmet.2012;23(2):33-46.
• Keler, H. Liseli Ergenlerin Transaksiyonel Analiz Ego Durumları ile Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. 2008.
• Muris P, Meesters C, van Melick M, Zwambag L.. Self-reported attachment style, attachment quality, and symptoms of anxiety and depression in young adolescents. Personality and Individual Differences, 2001;30(5):809-818.
• Düşünceli B, Özbey H, Karakuloğlu M. Ergenlerde Depresyon Düzeyinin Bağlanma Stillerine ve Sosyal Medya Bağımlılığına Göre İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2022;35(1):28-43. |
• Dark-Freudeman A, Pond RS, Paschall RE, Greskovich L. Attachment style in adulthood: Attachment style moderates the impact of social support on depressive symptoms. J Soc Pers Relat. 2020;37(10–11):2871–2889.
• Irons C, Gilbert P. Evolved mechanisms in adolescent anxiety and depression symptoms: The role of the attachment and social rank systems. J Adolesc. 2005;28(3):325-341.
• Jinyao Y, Xiongzhao Z, Auerbach RP et al. Insecure attachment as a predictor of depressive and anxious symptomology. Depression and anxiety. 2012;29:789–796.
• Mofrad S, Abdullah R, Uba I. Attachment patterns and separation anxiety symptom. Asian Social Science 2010;6(11):148.
• Achtergarde S, Müller JM, Postert C, Wessing I, Mayer A, Romer G. Attachment Patterns and their Relation to the Development of Anxiety Symptoms in Childhood and Adolescence. Prax Kinderpsychol Kinderpsychiatr. 2015;64(7):496-526.
• Özyurt G, Öztürk Y, Onat M, Mutlu C, Akay A. Attachment, emotion regulation and anger expression in adolescent depression: Did comorbid anxiety disorder not have a role? Curr Psychol. 2021;40(2):751-760.
• Köse B. Üniversite Öğrencilerinde Anksiyete Düzeyleri İle Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsüne. 2021.
• Aygün I. Panik bozuklukta ayrılık anksiyetesi ve bağlanma biçimlerinin ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Lefkoşa. 2019.
• Alagöz PA. 14-18 yaş arasındaki ergenlerin bağlanma stilleri ile sosyal anksiyete düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. 2019.
• Warren SL, Huston L, Egeland B, Sroufe LA. Child and adolescent anxiety disorders and early attachment. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 1997;36(5):637-644.