“Womanhood Experiences” As A Form Of Resistance Within The Theatre Action Practices

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 77 - 96, 30.05.2018

Benan Havva Baran , Gülhan Demiriz

Öz

This paper is based on the role of
the usage of womanhood experiences as a form of resistance within theatre
action practices in terms of women’s construction of awareness and
consciousness related to the self, body and identity as well as in terms of the
re-production of the ‘meaning’ related to women’s identity by women themselves.
Relatedly, the main objective of this research is to investigate and discuss
womanhood experiences (which were transmitted into the theatre action
practices) both as a form of resistance and as a realm of freedom for women in
breaking down patriarchal-based relationships, masculine domination and
oppression mechanisms within patriarchal social life. Research questions will
be discussed in consideration of data collected from the field research by
using in-depth interviews and focus group discussions with the participants of
Ankara Theatre Oteyuz which has been surviving since 2001. In addition, this
information is gathered together with an analysis of Oteyuz whose theatre
action practices were coincided with feminism and those practices were based on
‘womanhood experiences’ of its participants. 

Anahtar Kelimeler

‘Theatre Action Practices’, ‘Womanhood Experiences’, Feminist Art, Feminist Theatre, Woman’s Liberation Movement

Tiyatro Eylem Pratiğinde Bir Direnme Biçimi Olarak “Kadınlık Deneyimleri” - “Womanhood Experiences” As A Form Of Resistance Within The Theatre Action Practices

Öz

Bu çalışma, tiyatro eylem pratiği
içerisinde bir direnme biçimi olarak kadınlık deneyimlerinin kullanılmasının
hem kadınların kendi beden, benlik ve kimlik algılarında farkındalık ve bilinç
oluşturmasında hem de kadın kimliğine ilişkin anlamın kadınlar tarafından
yeniden üretilmesindeki rolü üzerinden hareket etmektedir. Buna bağlı olarak bu
çalışmanın temel amacı, tiyatro eylem pratiği içerisine aktarılan kadınlık
deneyimlerinin; ataerkil toplumsal yaşamda erk merkezli ilişkilerin, eril
tahakkümlerin ve baskı mekanizmalarının bozulabilmesinde hem bir direnme biçimi
hem de kadınlara sağlayabileceği bir özgürlük alanı olarak nasıl
okunulabileceğini incelemek ve tartışmaktır. Araştırma problemi, 2001 yılından
bu tarafa varlığını sürdüren Ankara Tiyatro Öteyüz topluluğunun feminizmle
buluşan ve kadınlık deneyimlerinden oluşan tiyatro eylem pratiği üzerinden ve
topluluk üyeleriyle yürütülen derinlemesine mülakat ile odak grup
görüşmelerinden elde edilen bulgular ışığında tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tiyatro Eylem Pratiği, Kadınlık Deneyimleri, Feminist Sanat, Feminist Tiyatro, Kadın Özgürleşmesi Hareketi

Kaynakça

• Antmen, A. (2010). 20. Yüzyıl Batı sanatında akımlar. (3. Baskı). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Belkıs, Ö. (2015). Feminist tiyatro. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları.
• Baran, H. B. ve Demiriz, G. (2017). Bilinç yükseltme niteliği olarak tiyatro eylem pratiği ve kadınlara yansımaları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(19), 314-346. doi: 10.20875/makusobed.311065
• Boal, A. (2014). Ezilenlerin tiyatrosu. (N. Hasgül, Çev.) (4. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Connell, R. W. (2016). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. (C. Soydemir, Çev.) (2. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Demiriz, G. (2018). Feminist yöntem tartışmaları, D. Şenol ve H. E. Kaya (Ed.), Toplumsal cinsiyet sosyolojisi, (ss. 108-138). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Harding, S. ve Hintikka, M. B. (1983). Introduction. S. Harding ve M. B. Hintikka (Ed.), Discovering reality: feminist perspectives on epistemology, metaphysics, methodology and philosophy (ss. ix-xix). Dordrecht: D. Reidel Publishing.
• Harding, S. (1995). Feminist yöntem diye bir şey var mı?. S. Çakır ve N. Akgökçe (Der.), Kadın araştırmalarında yöntem (ss. 34-47). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Karabekir, J. (2015). Türkiye’de kadınlarla ezilenlerin tiyatrosu: feminist bir metodolojiye doğru. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Kaygusuz, S. (2014). Vuruş. Tutkulu perçem (ss. 7-14). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Laslett, B. (1999). Personal narratives as sociology. Contemporary Sociology, 28(4), 391-401. doi: 10.2307/2655287
• Mies, M. (1995). Feminist araştırmalar için bir metodolojiye doğru. S. Çakır ve N. Akgökçe (Der.), Kadın araştırmalarında yöntem (ss. 48-64). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Mohanty, C. T. (1992). Feminist encounters: locating the politics of experience. M. Barett ve A. Phillips (Ed.), Destabilizing theory: contemporary feminist debates (ss. 74-92). Cambridge: Polity Press.
• Mulinari, D. ve Sandell, K. (1999). Exploring the notion of experience in feminist thought. Acta Sociologica, 42(4), 287-297. http://www.jstor.org/stable/4201163
• Özsoysal, F. (2014). Ataerkil söylemin maskesini düşüren feminist oyunlarımız ve İstanbul’da feminist tiyatrolar. K. Karaboğa ve O. Arıcı (Ed.), Maske kitabı (ss. 274-285). İstanbul: Habitus Yayıncılık.
• Soysal, S. (2015). Tante Rosa. (17. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Stanley, L. ve Wise, S. (1995). Feminist araştırma sürecinde metot, metodoloji ve epistemoloji. S. Çakır ve N. Akgökçe (Der.), Kadın araştırmalarında yöntem (ss. 67-98). İstanbul: Sel Yayıncılık.