Yerli Polisiyelerin Yüceltilen Erkekleri ve Bastırılan Kadınları

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 331 - 359, 31.05.2023

Tuğba Açık Gürkaya Ürün Yıldıran Önk

https://doi.org/10.33708/ktc.1189321

Öz

Kitle iletişim araçlarının toplumsal cinsiyet rollerinin öğrenilmesinde ve pekiştirilmesinde önemli bir etkisi olduğu bilinmektedir. Özellikle bireylerin küçük yaşlardan itibaren tanıştığı bir araç olarak televizyon, diziler aracılığıyla yeniden ürettiği temsillerle toplumsal cinsiyet temelinde incelenmesi gereken ürünler ortaya koymaktadır. Toplumsal cinsiyet ayrımına dayalı davranış kalıplarının çok görüldüğü dizi türlerinden biri olarak polisiyeler ise bu anlamda dikkat çekmektedir. Uluslararası alanyazında polisiye dizilerde toplumsal cinsiyete ilişkin pek çok çalışma olmasına karşın Türkiye’de bu alanda yapılmış araştırmalar oldukça sınırlıdır. Bu noktadan hareketle bu çalışmanın amacı, toplumsal cinsiyet kalıplarının yerli polisiye dizilerdeki ana karakterler üzerinden incelenmesidir. Bu bağlamda Türk televizyonlarında yüksek izlenme oranlarıyla uzun soluklu bir yayın sürdürmüş olan altı yerli polisiye dizi amaçlı örneklem yöntemi ile seçilmiş ve betimsel içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. İncelemenin odak noktasının polis karakterler olması nedeniyle dizi içinde karakterlerin tanıtıldığı ilk iki bölüm toplumsal cinsiyet bağlamında karakterlerin fiziksel özellikleri ve giyimleri, karakterlerin aile ilişkileri, karakterlerin kurumsal ilişkileri, fiziksel güç ve silah kullanımı, karakterlerin dil ve konuşma yapıları ile toplumsal cinsiyete ilişkin söylemleri başlıkları altında çözümlenmiştir. Araştırma bulguları yerli polisiyelerin toplumsal cinsiyet ayrımına dayalı davranış kalıplarını normalleştirdiğini göstermektedir. Yerli polisiye diziler, kahraman erkek polislerle karakterize olan ataerkil otoriteye olan güveni perçinlerken, kadınların erkeğin bir iktidar alanı olarak resmedilen polislikte varoluşunu, erkek gibi olmakla mümkün kılmaktadır. Dolayısıyla kadınlığını bastırdığı polisler karşısında erkek polisleri kahramanlaştırarak var olan ataerkil düzeni yeniden üretmektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Televizyon, Polisiye, Dizi, Yerli Polisiye Dizi

Exalted Men and The Suppressed Women of Turkish Police Dramas

Öz

Mass media have a significant impact on learning and reinforcing gender roles. Especially television, a tool that individuals meet at an early age, needs to be examined from gender perspectives due to the TV drama representations. Police dramas, in this sense, draw attention as they portray gender discrimination. Although there are many studies on gender in police drama in the international literature, research in this field in Turkey is quite limited. From this point of view, this study aims to examine gender patterns through the main characters in Turkish police dramas. In this context, six Turkish police dramas with high ratings on Turkish television were selected with the purposive sampling method and examined using descriptive content analysis. Since the focus of the analysis is the police characters, the first two episodes in which the characters are introduced are analyzed under the titles; the characters’ physical characteristics and clothes, family relations of the characters, institutional relations of the characters, the use of physical force and weapons, the language and speech structures of the characters, and their discourse on gender. Research findings show that Turkish police dramas normalize behavior patterns based on gender discrimination. Turkish police dramas reinforce the trust in patriarchal authority, characterized by heroic policemen. Besides, policing, which is portrayed as a field of men’s power, only allows women if they behave like men. Therefore, it reproduces the existing patriarchal order by suppressing the femininity of policewomen and representing policemen as heroes.

Anahtar Kelimeler

Gender, Television, Police Drama, TV Drama, Turkish Police Drama

Kaynakça

• Adler, A. (2017). Cinsiyetler arasında işbirliği. (S. Selvi, Çev.). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Bayar, A. (2020). Woman representation in Turkish detective series: şahsiyet. G. Sarı ve D. Çetin (Ed.) International perspectives on feminism and sexism in the film industry içinde. (s.229-235). IGI Global.
• Bedore, P. (2008). Queer investigations: Foxy ladies and dandy detectives in American dime novels. Studies in Popular Culture, 31 (1), s.19-38.
• Craig, P. ve Cadogan, M. (1986). The lady investigates. Women detectives and spies in fiction. Oxford University Press.
• Çakmak, F. ve Bilişli, Y. (2019). İdeoloji, söylem ve iletişim çalışmalarında Ruth Wodak. Anadolu üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 19(2), s.99-124.
• Çelebi, E. (2022). Medyanın toplumsal cinsiyet rolleri üzerinde etkisi. Elektronik sosyal bilimler dergisi, 21 (82) , s.822-829.
• Çilingir Ük, Z. (2019). Toplumsal cinsiyet stereotiplerinin kadınlar günü reklamları üzerinden değerlendirilmesi. Uluslararası iktisadi ve idari incelemeler dergisi, (24) , s.1-16.
• Dabak Özdemir, B. (2021). Kadın odaklı reklamcılığa feminist bir eleştiri: Dove “benim saçım ezberlerin ötesinde” örneği. Ankara üniversitesi ilef dergisi, 8 (1), s.185-208.
• DeTardo-Bora, K. A. (2009). Criminal justice “Hollywood Style”:how woman in criminal justice professions are depicted in prime-time crime dramas. Women & Criminal Justice, 19 (2), s.153-168.
• Doyuran, L. (2018). Medyatik bir çalışma alanı olarak eleştirel söylem çözümlemesi (televizyon dizileri örneğinde). Erciyes iletişim dergisi, 5(4), s.301-323.
• Dowler, K. (2016). Police dramas on television. Oxford research encyclopedia of criminology, and criminal justice. s.1-27. DOI: 10.1093/acrefore/9780190264079.013.175
• Dökmen, Z. Y. (2015). Toplumsal cinsiyet. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Evans, M. (2009). The imagination of evil. Detective fiction and the modern world. London: Continuum International Publishing Group.
• Fairclough, N. (1995). Media discourse. Londra: Edward Arnold.
• Güran Yiğitbaşı, K. ve Sarıçam, S. (2020). Toplumsal cinsiyet rollerinin temsili ve medya: TRT çocuk dergisi örneği. Türkiye iletişim araştırmaları dergisi, (35) , s.19-45.
• İmançer, D. (2006). Cinsiyet rolü temsili: medya kültürü, feminizm, televizyon ve seriyaller. D. İmançer (Ed.) Medya ve kadın içinde. (s.47-66). Ankara: Ebabil Yayıncılık.
• Jurik, N. C., ve Cavender, G. (2017). Feminist themes in television crime dramas. Oxford research encyclopedias, criminology and criminal justice. s.1-22 doi.org/10.1093/acrefore/9780190264079.013.17
• Kabadayı, L. (2004). Toplumsal cinsiyet ve film. 90’lı yıllarda ABD-İspanya-Hong Kong ve Türk sinemasında üretilen filmlerde toplumsal cinsiyet olgusunun feminist yaklaşımla incelenmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Kesirli Unur, A. (2021). Representing female detectives in turkish police procedurals. Y. Kaptan ve E. Algan (Ed.) Television in Turkey local production, transnational expansion and political aspirations içinde. (s.125-147). Palgrave MacMillan.
• Mandel, E. (1996). Hoş cinayet. Polisiye romanın toplumsal bir tarihi (N. Saraçoğlu, B. Tanatar, Çev.). İstanbul: Yazın Yayıncılık.
• Norden, M. F. (1985). The detective show. B. G. Rose (Ed.), TV genres a handbook and reference guide içinde (s.33-55). Westport: Greenwood Press.
• Özsoy, A. (2011). Televizyon ve izleyici. Türkiye’de dönüşen televizyon kültürü ve izleyici. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Roloff, B., ve Seeβlen, G. (1997). Cinayet sineması. Polisiye sinemasının tarihi ve mitolojisi (Süheyla-Saliha N. Kaya Çev.). İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Signorielli, N., ve Bauce, A. (1999). Recognition and respect: A content analysis of Prime-Time television characters across three decades. Sex roles, 40, s.527- 544
• Söğüt, F. (2019). Yeni medya ve temsil: internet gazeteciliğinde toplumsal cinsiyet kimliklerinin sunumu, Akdeniz üniversitesi iletişim fakültesi dergisi, (AKİL) Haziran (31), s.212-231.
• Şahin, Z. B. ve Birincioğlu, Y. D. (2020). Toplumsal cinsiyet ve medya: Şule Çet’in şüpheli ölümü üzerine haberlerin eleştirel söylem analizi. Erciyes iletişim dergisi, 7 (1) , s.189-216.
• Toker, H. (2021). Toplumsal cinsiyet çalışmaları. Ö. Özer (Ed.) Eleştirel medya kuramları içinde. (s.349-379). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Wiesner-Hanks, M. E. (2020). Tarihte toplumsal cinsiyet. (M. Ç. Şenerdi, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Zor, İ. ve Bulut, S. (2020). Toplumsal cinsiyet kavramına animasyon filmleriyle bakmak: Buz devri, shrek ve winx club: kayıp krallığın sırrı örnekleri. Gümüşhane üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü elektronik dergisi, 11(1), s.58-69.