Kadına Yönelik Aile İçi Fiziksel Şiddet: Cinsiyet Bağlamında Nicel Bir Analiz (Bingöl Üniversitesi Örneği)

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 431 - 455, 30.11.2024

Kenan Tazefidan , Galip Bayezit

https://doi.org/10.33708/ktc.1360565

Öz

Tarih boyunca hemen her toplumda kadına yönelik şiddetin çeşitli biçimlerde ortaya çıktığı görülmüştür. Fakat bu durumun bir sorun olarak ele alınması ve yasalar tarafından suç sayılması, 19. yüzyılın sonlarına dayanmaktadır. Kadına karşı aile içi şiddet, cinsiyetler arasındaki güç dengesizliğinden kaynaklanan ve temelinde hak ihlalleriyle sonuçlanan bir süreçtir. Kadına yönelik şiddet ve kadın cinayetlerinin yaygınlığı, bu tür olayların toplum tarafından normalleştirilmesinin bir sonucudur. Kadınların yaşam deneyimlerinden yola çıkarak sorunların ve ihtiyaçların farkına varılması, cinsiyet temelli ortak bir dayanışma ile çözüm odaklı bir bilince ulaşmaları gerekmektedir. Bu sayede kadınlar bilgi, beceri ve değerler temelinde ilerleme kaydedebilir ve bu zorlukların üstesinden gelebilirler. Bu çalışmada, yükseköğretim öğrencilerinin cinsiyetlerine göre kadına yönelik aile içi şiddetle ilgili tutumlarının nicel araştırma teknikleriyle incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada “Evlilikte Kadına Yönelik Fiziksel Şiddete İlişkin Tutumlar Ölçeği” kullanılarak elde edilen veriler, SPSS programı vasıtasıyla analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda örneklem grubunun genel olarak evlilikte kadına yönelik şiddet ile ilgili olumlu tutumları benimsedikleri, fakat kız öğrencilerin erkek öğrencilerden daha fazla aile içi şiddete karşı tutum sergiledikleri görülmüştür.Bu çalışmada yükseköğretim öğrencilerinin sosyal ve kültürel özelliklerine göre kadına karşı aile içi şiddet yaklaşımları ölçülmüştür. Kadına-erkeğe verilen rollerin, toplumda yükseköğretim öğrencileri açısından nasıl bir manaya geldiğinin incelenmesi, öğrencilerin kadına yönelik şiddet konusundaki fikirlerinin gün yüzüne çıkarılması, sonraki nesillerin kadına yönelik şiddet hakkında bir nebze de olsa farkındalık kazanmalarında etkili olacaktır. Bu çalışmanın temel amacı, Bingöl Üniversitesi gençliği perspektifinde üniversite gençliğinin sosyo-kültürel özelliklerine göre kadına yönelik şiddet ve şiddetle mücadele hakkında oluşturulabilecek farkındalık ve bilinç yükseltme gayretinin yanında, kadına yönelik şiddete ilişkin farkındalığı da kazandırmaktır.

Anahtar Kelimeler

Güç, kadın, şiddet, kültür, gençlik ve farkındalık.

Domestic Physical Violence against Women: A Quantitative Analysis in the Context of Gender (Bingol University Sample)

Öz

Throughout history, violence against women has been observed in various forms in almost every society. However, the fact that this situation has been considered a problem and a crime by law dates back to the end of the 19th century. Domestic violence against women is a process that results from the power imbalance between genders and fundamentally results in rights violations. The prevalence of violence against women and femicide is a result of the normalization of such events by society. Women need to be aware of their problems and needs based on their life experiences, and they need to reach a solution-oriented consciousness with a common solidarity based on gender. In this way, women can progress on the basis of knowledge, skills and values and overcome these difficulties. This study aims to examine the attitudes of higher education students towards domestic violence against women according to their gender using quantitative research techniques. The data obtained using the “Attitudes Towards Physical Violence Against Women in Marriage Scale” in the study are analyzed using the SPSS program. As a result of the research, it is observed that the sample group generally adopt positive attitudes towards violence against women in marriage, but female students exhibit attitudes towards domestic violence more than male students.In this study, approaches to domestic violence against women were measured according to the social and cultural characteristics of higher education students. Examination of what the roles attributed to women and men mean for higher education students in society, revealing the ideas of students on violence against women, will be effective in raising awareness of the next generations about violence against women. The main purpose of this study is to raise awareness of violence against women, as well as to raise awareness and consciousness about violence against women and the fight against violence, according to the socio-cultural characteristics of university youth, from the perspective of the youth.

Anahtar Kelimeler

Power, women, violence, culture, youth and awareness.

Kaynakça

• Akkaş, İ., & Uyanık, Z. (2016). Kadına yönelik şiddet. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 6 (1), 32-42.
• Aksoy, E. vd. (1993). Aile içi şiddet. Türk Tabipler Birliği Dergisi, https://www.ttb.org.tr/eweb/adli/6.
• Alkan, T. (1981). Kadın-erkek eşitsizliği sorunu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Sayı: 475. Altınay, A. G., & Arat, Y. (2008). Türkiye'de kadına yönelik şiddet, Metis Yayınları.
• Arıkan, Ç. (1987). Sosyal hizmetler açısından şiddet ve bir türü olarak evlilikte kadına yönelik şiddet. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, 5 (1), 75-97.
• Başbakanlık. (2008). Kadına yönelik aile içi şiddetle mücadele projesi, Ankara.
• Bayezit, G. (2023a). Sustalıdan klâvyeye kavgaların değişen yüzünün sosyolojik izahı. Nobel Bilimsel.
• Bayezit, G. (2023b). Fiziksel şiddetin yeni mekânı: Sanal âlem. Ed. B. Özüdoğru, B. N. Duran, Şiddet döngüsü ve çözüm önerileri sempozyumu özet kitapçığı içinde (s. 98-99), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınları.
• Bayezit, G. (2023c). Sanal gerçeklikten fiziksel gerçekliğe yeni ilişki tarzları. Sosyolojik Bağlam Dergisi, 4(3), 326-340. 10.52108/2757-5942.4.3.7.
• Bayezit, G., & Korkmaz, A. (2023). Kavga olaylarını etkileyen sosyokültürel faktörler: Bingöl Örneği. Sosyolojik Düşün, 8(2), 192-222. https://doi.org/10.37991/sosdus.1318896.
• Bayhan, V. (2012). Sosyolojik açıdan kadına yönelik şiddetin nedenleri (Malatya örneği). Uluslararası katılımlı kadına ve çocuğa karşı şiddet sempozyumu bildiri kitabı cilt I içinde (s. 895-906). Mutlu Çocuklar Derneği (MÇD).
• Bükecik, E., & Özkan, B. (2018). Kadına yönelik şiddet: Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin kadın sağlığına etkisi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(2), 33-37.
• Çötok-Akıncı, N. (2015). Women’s perspective on the fact of violence to women in terms of the gender role. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(3), 778-790. https://doi.org/10.24289/ijsser.279156.
• Demir, Ü. (2000). Kadına yönelik aile içi şiddet. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 3(1), 57-61.
• Ercan, N. (2009). Evlilikte kadına yönelik fiziksel şiddete ilişkin tutumların yordayıcıları: çelişik duygulu cinsiyetçilik, sistemi meşrulaştırma ve dini yönelim [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2014). Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması. Elma Teknik Basım Matbaacılık.
• Hanmer, J., & Sheila S. (1984). Well-founded fear: A community study of violonce to women, Explorations in Feminism Collective; Women's Research and Resources Centre.
• Hatipoğlu-Eren, B., & Özateş-Gelemez, Ö. (2013). Kadına yönelik şiddetle mücadele kadınlarla bilinç yükseltme çalışmaları. Aile ve Kadın Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (s. 110-116), Kırıkkale Üniversitesi Kadın Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi.
• İlkkaracan, P., Gülçür, L., & Arın, C. (1996). Sıcak yuva masalı. Metis Yayınları.
• Jordan, C. E., & Walker, R. (1994). Guidelines for handling domestic violence cases in community mental health centers. Hospital & Community Psychiatry, 45(2), 147-151.
• Kalkan, M. (2012). Aile içi şiddet sosyal öğrenme kuramı açısından bir bakış. Uluslararası Katılımlı Kadına ve Çocuğa Karşı Şiddet Sempozyumu Bildiri Kitabı Cilt: 1 içinde (s. 384-388), Mutlu Çocuklar Derneği Yayınları.
• Karal, D., & Aydemir, E. (2012). Türkiye’de kadına yönelik şiddet, Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu Sosyal Araştırmalar Merkezi.
• Kocacık, F., & Çağlayandereli, M. (2009). Ailede kadına yönelik şiddet: Denizli ili örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 6(2), 24-43. http://www.insanbilimleri.com.
• Köknel, Ö. (1996). Bireysel ve toplumsal şiddet, Altın Kitaplar Yayınevi.
• Köse, A., & Beşer, A., (2010). Kadının değiştirilebilir yazgısı: “şiddet”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(4), 114-121.
• Köşgeroğlu, N., Çulha, İ., & Öz, Z. (2015). Şiddet karşısında kadınların davranışlarının incelenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(9), 342-350.
• Macionis, J. J. (2013). Sosyoloji (13. Baskı) (Çev. V. Akan). Nobel Yayınları.
• Oral, Z. (2008). Kadın olmak. Kurtiş Cumhuriyet Kitapları.
• Özerkmen, N. (2012). Toplumsal bir olgu olarak şiddet. Akademik Bakış Dergisi, (28), 1-19.
• Özkan, A., & Demir, Ü. (2002). Kadın istismarı. Atatürk Üniversitesi Yüksekokulu Dergisi, 5(1), 87-92.
• Öztürk, E. (2010). Türkiye'de aile, şiddet ve kadın sığınma evleri, Birey Yayınları.
• Polat, M. (2024). Kadına yönelik cinsiyetçi saldırılar ve kadınların refleksleri konusunda osmanlı arşivi’nde gezinti (16-20. yüzyıllar), (Ed: Zhuldyz Skhi and Aslı Balcı), 3rd Internatıonal Turkıc and word women congress, October 4-6, ss. 151- 161.
• Rowbotham, S. (1998). Kadın bilinci erkek dünyası (Çev. Ş. Alpagut). Payel Yayınevi.
• Sağır, A., & İnci, Ü. H. (2012). Bir facebook grubunda kadına şiddet haberlerinin değerlendirilme biçimleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(3), 200-239.
• Schaefer, R. T. (2013). Sosyoloji (12. Baskı) (Çev. S. Coşar). Palme Yayıncılık.
• Şenol, D., & Mazman, İ. (2013). Tarihi bir bakışla çalışma hayatında kadın. Aile ve Kadın Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (1-7), Kırıkkale Üniversitesi Kadın Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi.
• Tazefidan, K. (2021). Sosyolojik açıdan güvenlik kavramını yeniden okumak: Küreselleşme, göç, Covid-19 ve farklılaşan güvenlik algısı. Şehir ve İrfan Araştırmaları Dergisi, (6), 73-98.
• TBMM. (2011). Kadına ve aile bireylerine yönelik şiddet inceleme raporu. Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu. https://studylibtr.com/doc/1311733/kad%C4%B1na-ve-aile-bireylerine-y%C3%B6nelik-%C5%9Fiddet-i%CC%87nceleme-raporu
• TBMM. (2012). Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun. Kanun No. 6284, Kabul Tarihi: 8.3.2012.
• Tekin, Ü. (2011). Şiddet, Orient Yayınları.
• Ünal, G. (2005). Aile içi şiddet. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 8(8), 85-93. https://doi.org/10.21560/spcd.24524
• World Health Organization (WHO). (1996). Violence against women. WHO Consultatiton. https://iris.who.int/handle/10665/63277
• World Health Organization (WHO). (2016). Violence against women: Intimate partner and sexual violence against women. Publications of the World Health Organization. https://www.who.int/health-topics/violence-against-women#tab=tab_1
• Yalom, M. (2002). Antik çağlardan günümüze evli kadının tarihi (Çev. Z. Yelçe & N. Domaniç). Çitlembik Yayınları.