Kaguyahime No Monogatari Anime Filmi Üzerinden Japon Heian Dönemi Toplumsal Cinsiyete Bakış

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 774 - 799, 30.11.2024

Yaren Sarıkaya , Gökhan Evecen

https://doi.org/10.33708/ktc.1517817

Öz

Ataerkil toplumsal sistemin dayattığı cinsiyet rolleri, geçmişten bugüne dönüşüm geçirmiştir. Bu dönüşüm, Japon tarihsel süreci içerisinde, özellikle Heian Dönemi’nde kadının aleyhine ilişkin bir şekilde konumlanmıştır. Bu çalışmada, Japon animasyon film yönetmeni Isao Takahata’nın 10. yüzyıla ait bir masal uyarlaması olan Kaguyahime No Monogatari adlı animasyon filmi üzerinden Heian Dönemi’nde kadının toplumsal açıdan nasıl temsil edildiği araştırılmaktadır. Tarihsel ve kültürel boyutlarıyla birlikte dönemin toplumunda eşitsiz bir şekilde konumlanmış kadın ve erkek rolleri üzerine bir değerlendirme yapmak amacıyla Kaguyahime No Monogatari adlı animasyon filmi örneklem olarak seçilmiştir. Söz konusu film, nitel veri analiz türü olan eleştirel söylem çözümlemesi yoluyla, ideolojik söylemler açığa çıkartılarak tartışılmaya çalışılmıştır. Çalışmada, filmin toplumsal cinsiyet pratiklerinin ideolojik dayanakları anlamında pek çok veri sunduğu, kültürel biçimlenmelerle birlikte bu pratiklerin daha katı bir hal aldığı, kadının o dönemde toplumsal kıskaç altına alındığı ve nesneleştirildiği, filmin bu tabloya eleştirel yaklaştığı sonuçlarıyla karşılaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, Stüdyo Ghibli, animasyon, Kaguyahime No Monogatari, Japon kültürü

A Look At Gender In The Japanese Heiyan Period Through The Anime Film Kaguyahı̇me No Monogatari

Öz

The gender roles that have been imposed by the patriarchal social system have undergone a transformation from the past to the present. This transformation has been perceived as detrimental to women in the context of Japanese historical processes, particularly during the Heian Period. This study examines the portrayal of women in Japanese animation film director Isao Takahata's adaptation of the 10th-century fairy tale Kaguyahime no Monogatari. The animated film Kaguyahime No Monogatari has been selected as a case study to assess the unequal positioning of women and men in society during the period in question, taking into account its historical and cultural context. The film has been subjected to a critical discourse analysis in order to elucidate the ideological discourses embedded within it. The analysis yields several conclusions. Firstly, the film provides a wealth of data regarding the ideological foundations of gender practices. Secondly, these practices have become increasingly rigidified with the advent of cultural formations. Thirdly, women were subjected to significant social constraints and objectification during this period. Finally, the film approaches these issues in a critical manner.

Anahtar Kelimeler

Gender, Studio Ghibli, Animation, Kaguyahime No Monogatari

Kaynakça

• Akbay, O. (2015). Japon Mitolojisinde Kadın İmgesi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (32), 79-88.
• Akyürek, Ö., Yahya ve Çiğdem T. Alicenap, (2020) “Öznel Karşıtlık Formülasyonu ve Animasyon Sinemasında Uyarlama”, Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi: SDÜ ART-E., 13(25), 1-32.
• Taş Alicenap, Ç. (2014). Yerelden Evrensele Japon Anime ve Manga Sanatı. Sanat ve Tasarım Dergisi, 7(7), 31-60.
• Arslan, E. (2018). Kaneto Shindo sinemasında kadın temsili üzerine bir değerlendirme: Onibaba ve Kuroneko. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(6), 13-23.
• Arslan, E. (2019). Animelerde Japon Gelenekselliği Ve Kadın Temsili: Naruto Örneği. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. T. C. İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Arslan, E. (2020). Animelerde Japon Gelenekselliği ve Kadın Temsili. Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık, İstanbul
• Baudrillard, Jean. (2013). Tüketim Toplumu. (Çev. Deliçaylı, H. ve Keskin, F.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Bayburtlu, Ç. (2018). "Kimono ve Batı Modasına Etkisi". Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat, 3 (5), 0-0.
• Cançat, A. (2023). Asya resim sanatında mürekkep tekniklerine dair bir seçki. Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 1-14.
• Challaye, F. (1997). Japon Efsaneleri. (Çev. Canberk E.)., Okyanus Yayınları, İstanbul
• Connell, R.W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. (Çev. Cem Soydemir), Ayrıntı Yayınları, İstanbul
• Çelik, H. ve Ekşi, H. (2013). "Söylem Analizi". Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27 (27), 99-117
• Çetinkaya, H. (2023). Miyazaki Animasyonlarında Kadın Karakterlerin Yeri Ve Önemi. International Social Sciences Studies Journal, (9), 111
• Çomu, T. ve Halaiqa, İslam (2014). “Web İçeriklerinin Metin Temelli Çözümlenmesi”, Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri (Der. Mutlu Binark). İstanbul: Ayrıntı Yayınları Doyuran, L. (2018). Medyatik Bir Çalışma Alanı Olarak Eleştirel Söylem Çözümlemesi (Televizyon Dizileri Örneğinde). Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 301-323
• Erus, Z. ve Gürkan, H. (2013). "Toplumsal Cinsiyet ve Sinema Yansıması: Yeniden Çekimler Aracılığıyla Japon ve Amerikan Sinemalarında Kadının Temsiline Bir Bakış". Selçuk İletişim, 7 (3), 206-217.
• Garcia, H. ve Mıralles, F. (2017). IKIGAI. (Çev. Uzun, M.)., İndigo Kitap Yayın, İstanbul
• Guler, D. (1989). Çocuk, Televizyon ve Çizgi Film. Kurgu, 5(1), 144-158.
• Kabadayı, L. (2014). Film Eleştirisi: Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Karaman, D. (2019). Animede Zaman- Mekan Anlatımı Ve Histografik Temelleri: Miyazaki Animeleri Öğeleri. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. T.C Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kıran, H. (2008). Tarihsel Süreçte Japon Baskı Sanatına Bir Bakış. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(2).
• Kurtköylü, N. (2019). Hayao Miyazaki Ve Eserlerinin Semiyolojik Olarak İncelenmesi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
• Kutlu, M. (2019). ‘Hz. Muhammed: Allah’ın Elçisi’ Filminin Söylem Çözümlemesi. Medya Ve Din Araştırmaları Dergisi, 2(2), 287-305.
• Odell, C. ve Blanc, M. (2011). Stüdyo Ghibli: Hayao Miyazaki ve Isao Takahata Filmleri. (Çev. B. Baysal), Kalkedon Yayınları, İstanbul.
• Pehlivan, B. M. (2017). Kültür, Kolektif Bilinçdışı ve Semboller: Miyazaki ve "Ruhların Kaçışı" Üzerine Bir İnceleme. Erciyes İletişim Dergisi, 5(1), 362-378.
• Shikibu, M. (2009). Murasaki Shikibu'nun Günlüğü. (Çev. Esen, E.)., İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Şahin, S. (2019). Japon Canlandırma Sanatı Animelerde İnsan- Doğa İlişkisi: Rüzgarlı Vadi Ve Pom Poko Örneği. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Turanalp, S. (2019). Animasyon Sinemasında Dinî Ve Ahlakî Değerlerin Sunumu: Hayao Miyazaki Örneği. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
• Ulaş, S. (2023). Manga Sanatının Japon Animelerine Etkileri: Stüdyo Ghibli Örneği. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Altınbaş Üniversitesi Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Üner, S. (2008). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği. Ankara: Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Yayınları.