Souls Shining in the Darkness: The Quest for Freedom in Russian Literature Through Master and Margarita

Yıl 2025, Sayı: 5, 22 - 38, 18.09.2025

Hüsnü Gerelegiz

Öz

This study examines Mikhail Bulgakov’s novel The Master and Margarita through the themes of the quest for freedom and individual resistance. Written in the oppressive political and cultural climate of the Soviet Union, the novel reflects not only the authoritarian regime of its time but also the inner conflicts of the individual, the search for faith, and the struggle for creative expression in a multifaceted manner. Bulgakov skillfully blends reality and fantasy in a narrative that explores fundamental human themes such as love, art, conscience, and truth in depth. The novel’s multilayered structure is built upon narrative strategies, symbolic language, ironic tone, and fantastic elements. Through these devices, both the individual’s demand for freedom and their conflicted relationship with authority are presented on an aesthetic level. The boundaries between reality and fantasy, the earthly and the metaphysical, the personal and the societal are deliberately blurred. The narrative is enriched with references ranging from classical Russian literature and the Bible to Goethe’s Faust and Western philosophical thought. Bulgakov’s linguistic mastery and irony-based style enhance the thematic depth of the novel, adding complexity to the inner worlds and contradictions of the characters. The Master and Margarita not only offers a critique of the Soviet regime but also questions the limits of individual freedom, conscience, and creative thought on a literary level, independent of time and place. This study analyzes the novel’s literary structure in formal, thematic, and narrative dimensions, demonstrating that the work represents a symbolic portrayal of the idea of freedom within both its historical context and the broader scope of world literature. In this respect, The Master and Margarita stands as a timeless literary work and a powerful text that artistically articulates the tension between the individual and authority.

Anahtar Kelimeler

The Master and Margarita , Russian Literature , Freedom , Allegory , Grotesque

Karanlıkta Parlayan Ruhlar: Usta ve Margarita’da Özgürlük Arayışı

Öz

Bu çalışma, Mihail Bulgakov’un Usta ile Margarita adlı romanını özgürlük arayışı ve bireysel direniş temaları çerçevesinde ele almaktadır. Sovyetler Birliği’nin baskıcı siyasal ve kültürel atmosferinde kaleme alınan eser, yalnızca dönemin otoriter rejimini değil, aynı zamanda bireyin ruhsal dünyasındaki çatışmaları, inanç arayışını ve yaratıcı ifade mücadelesini de çok boyutlu biçimde yansıtır. Bulgakov’un gerçek ile hayali ustaca iç içe geçirdiği bu anlatı, aşk, sanat, vicdan ve hakikat gibi insana dair temel temaları derinlemesine işler. Romanın çok katmanlı yapısı, anlatı stratejileri, sembolik dil kullanımı, ironik üslubu ve fantastik öğeleriyle örülmüştür. Bu yapılar aracılığıyla hem bireyin özgürlük talebi hem de otoriteyle kurduğu çatışmalı ilişki estetik bir düzlemde sunulur. Gerçek ile hayal, dünyevi ile metafizik, bireysel ile toplumsal olan arasındaki sınırlar bilinçli olarak bulanıklaştırılmış; klasik Rus edebiyatından İncil’e, Goethe’nin Faust’undan Batı düşüncesine kadar uzanan göndermelerle anlatı zenginleştirilmiştir. Bulgakov’un dildeki ustalığı ve ironiye dayalı anlatım tarzı, romanın tematik derinliğini artırırken, karakterlerin iç dünyalarına ve yaşadıkları çelişkilere daha güçlü bir boyut kazandırır. Usta ile Margarita, yalnızca Sovyet rejimine yönelik bir eleştiri sunmakla kalmaz; aynı zamanda zamandan ve mekândan bağımsız olarak bireysel özgürlüğün, vicdanın ve yaratıcı düşüncenin sınırlarını edebi düzlemde sorgular. Romanın edebi yapısını biçimsel, tematik ve anlatı düzeyinde çok katmanlı olarak ele almış; eserin yalnızca tarihsel bağlamda değil, evrensel edebiyat içerisinde de özgürlük düşüncesinin simgesel bir temsili olduğunu ortaya koymuştur. Usta ile Margarita, bu yönüyle hem çağını aşan bir eser olarak kalıcı bir değer kazanmakta hem de birey ile otorite arasındaki gerilimi sanatsal bir biçimde dile getiren güçlü bir metin olarak değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Usta ve Margarita , Rus Edebiyatı , Özgürlük , Alegori , Grotesk

Kaynakça

• Alekseeva, M. A. “Obraz Pontiya Pilata v romane M. A. Bulgakova ‘Master i Margarita’ (Urok-masterskaya).” Filologicheskii klass, no. 2 (44) (2016): 57–59.
• Bahtin, Mihail. Rabelais and His World, çev. H. Iswolsky, Bloomington: Indiana University Press, 1984.
• Barratt, Andrew. Between Two Worlds: A Critical Introduction to The Master and Margarita, Oxford: Oxford University Press, 1987, 260–264.
• Bulgakov, Mihail. Usta ve Margarita, çev. Sabri Gürses, İstanbul: İletişim Yayınları, 2020, 492 s.
• Bulgakov, Mihail. Usta ve Margarita, çev. Sabri Gürses. İstanbul: İthaki Yayınları, 2013. 492 s.
• Bulgakov, Mihail. Usta ve Margarita, çev. Mustafa Kemal Yılmaz, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018, 520 s.
• Bulgakov, Mihail. Master i Margarita. Moskova: AST, 2014. 415 s.