Abdal Yâkub/Hekimoğlu Ali Paşa Tekkesi, Şeyh Mehmed Rızâ Efendi ve Kütüphanesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 52 - 91, 15.09.2023

Orhan Murat Çolak

Öz

16. yüzyılın sonlarında İstanbul'un Fatih Davutpaşa semtinde kurulan Abdal Yâkub Tekkesi, 17. yüzyılın son çeyreğinde Şeyh Enfi İbrahim Efendi ile Halvetî, oğlu Şeyh Mehmed Rızâ Efendi ile Kadirî Tarikatı’na geçmiş ve tekke şeyhleri Enfizade ailesinden çıkmıştır. 18. yüzyılın ünlü sadrazamlarından Hekimoğlu Ali Paşa, cami, kütüphane, sebil ve çeşmelerden oluşan külliyesinin bir parçası olarak bu tekkeyi yeniden yaptırmıştır

Hekimoğlu Ali Paşa, İran ve Avusturya'da zaferler kazanmış bir komutan, reformcu ve iyi bir devlet adamı olmasının yanı sıra kültür ve sanat hamisi bir koleksiyoncu idi. Ayrıca Kadirî tarikatı mensubu veya muhibbanı olan bir derviş ve elbette Mehmed Rızâ Efendi de şeyhiydi. Ali Paşa, şeyhi için yaptırdığı hamam, mutfak ve odaların yanı sıra camisinin Cuma vaizliğini de ona ve ailesine tahsis etmiştir.

Paşa gibi iyi bir koleksiyoner olduğu anlaşılan Mehmed Rızâ Efendi, babasından intikal eden kitaplarının da olduğu koleksiyonunu 1740 yılında Hekimoğlu Ali Paşa Camii minberinin arkasında, dervişlerin uzleti için ayrılan hücrede muhafaza ve istifade edilmeleri şartıyla vakfetmiştir. Bu koleksiyonda tefsir, fıkıh, tasavvuf ve edebiyat gibi alanları ihtiva eden 299 kitap yer almaktaydı. Bugün Şeyh'in vakıf mührünü taşıyan bir kitap Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi'nin Esad Efendi bölümünde, beş kitap ise Hekimoğlu Ali Paşa Camii bölümünde yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tasavvuf, Şeyh Mehmed Rızâ Efendi, Hekimoğlu Ali Paşa, Abdal Yâkub Tekkesi

Abdāl Yaʿqūb/ Ḥekīmoğlu Alī Pasha Lodge, Shaykh Meḥmed Rıḍā Efendī

Öz

Abdāl Yaʿqūb Lodgewhich was established in the Fātiḥ, Davutpaşa district of Istanbul in the late16th century. During the last quarter of the 17th century, the lodge came under the administration of the Halvetî order under Shaykh Enfi Ibrahim Efendi and then the Kadirî order under his son Shaykh Meḥmed Rıḍā Efendī; thus, the lodge's later sheikhs came from the Enfizade family. Hekimoğlu Ali Pasha, one of the famous grand viziers of the 18th century Pasha reconstructed this lodge as part of his kulliye (building complex), which comprised a mosque, a library, a sabil (domed public fountain) and fountains.

Ḥekīmoğlu Alī Pasha, a commander with victories in Iran and Austria, a powerful and reformist statesman, was also a patron of culture and art collector. He was also a member of the Kadirî order and therefore Meḥmed Rıḍā Efendī was his shaykh. Alī Pasha not only had a public bath, a public kitchen and rooms built for his shaykh, but also entrusted him and his family with the function of preacher for the Friday sermon in his mosque.

Meḥmed Rıḍā Efendī too, was a collector; he donated his book collection, in part inherited from his father, to the Ḥekīmoğlu Alī Pasha Mosque in 1740 on condition that the books be placed and made accessible in the dervishes' chamber behind the mosque's minbar (pulpit). The collection contained 299 valuable books relating to tafsir - exegesis, Sufism and literature. Currently, one book bearing the Sheikh's bequeathment stamp is preserved in the Esad Efendi section of Süleymaniye Manuscript Works Library and five others are in the Ḥekīmoğlu Alī Pasha Mosque.

Anahtar Kelimeler

Ṣūfism, Shaykh Meḥmed Rıḍā Efendī, Ḥekīmoğlu Alī Pasha, Abdāl Yaʿqūb Lodge, Enfizade.

Kaynakça

• Kaynakça BOA, Osmanlı Arşivi. Ali Emiri Abdülhamid I. [AE.SABH.I.], No. 193, 12914.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Ali Emiri Ahmed III. [AE.SAMD.III.], No. 192, 18577.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Ali Emiri Ahmed III. [AE.SAMD.III.], No. 223, 21517.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Ali Emiri Murad IV [AE.SMRD.IV.], No. 9, 850.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Ali Emiri Mustafa III. [AE.SMST.III.], No. 78, 5796.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Ali Emiri Mustafa III. [AE.SMST.III.], No. 269, 21544.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Ali Emiri Mustafa III. [AE.SMST.III.], No. 290, 23251.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Ali Emiri Selim III. [AE.SSLM.III.], No. 66, 3998.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Ali Emiri Selim III. [AE.SSLM.III.], No. 385, 22233.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Bab-ı Asafi Kalebend Defterleri [A.DVNS.KLB.d.], No. 3, 71.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Bab-ı Asafi Mühimme Defterleri [A.DVNSNMH.d.], No. 7, 40.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Bab-ı Asafi Mühimme Defterleri [A.DVNSNMH.d.], No. 139, 61.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Cevdet Evkaf [C.EV.], No: 229, 11426.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Cevdet Evkaf [C.EV.], No: 3, 115.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Cevdet Evkaf [C.EV.], No. 91, 4526.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Cevdet Evkaf [C.EV.], No: 128, 6351.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Cevdet Evkaf [C.EV.], No: 155, 7714.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Cevdet Evkaf [C.EV.], No. 195, 9739.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Cevdet Evkaf [C.EV.], No: 229, 11426.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Cevdet Evkaf [C.EV.], No. 232, 11588.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Cevdet Evkaf [C.EV.], No: 443, 22416.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Cevdet Evkaf [C.EV.], No. 514, 25998.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Cevdet Evkaf [C.EV.], No: 619, 31220.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Cevdet Evkaf [C.EV.], No: 634, 31951.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Dahiliye Nezareti Sicill-i Ahval Defterleri [DH.SAİD.d], No. 6, 795.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Evkaf Haremeyn Muhasebesi Defterleri [EV.HMH.d.], 746.
• BOA, Osmanlı Arşivi. İbnülemin Evkaf [İE. EV.], No. 12, 437.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Maarif Nezareti Mektubi Kalemi [MF.MKT.], No. 143, 86; 152, 2.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Sadaret Mektubi Kalemi Nezaret ve Devair Evrakı [A.MKT.NZD.], No. 345, 24.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Defterleri [TSMA.d.], No. 2378.
• BOA, Osmanlı Arşivi. Yıldız Perakende Zabtiye [Y.PRK.ZB.], No. 17, 27.
• İSAM Şeriye Sicilleri Arşivi, İstanbul Balat Mahkemesi, No. 28, 83a.
• VGMA, Ankara Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi. Defter No. 629, 37-40.
• Akbulut, Mehmet Yılmaz. Hekimoğlu Ali Paşa. İstanbul: Timaş, 2022.
• Altıkulaç, Tayyar. “İbnü’l-Cezerî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20/551-557. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Aruçi, Muhammed. “Hasan Kâfî Akhisârî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/326-329. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Aşkar, Mustafa. “Niyâzî-i Mısrî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33/166-169. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
• Aydın, İbrahim Hakkı. “Molla Fenârî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/245-247. Ankara: TDV Yayınları, 2020.
• Aydüz, Davut. “Muhammed Fuzûlî Elyazmaları Enstitüsü ve Enstitü’nin Kütüphanesinde Bulunan Tefsir ve Kurân Bilimlerine Dair Elyazmaları”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/3 (Haziran 2001), 89-102.
• Azamat, Nihat. “Nâsır-ı Hüsrev”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/395-397. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Baktır, Mustafa. “İbn Melek”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20/175-176. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Barkan, Ömer Lütfi – Ayverdi, Ekrem Hakkı. İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri 953 Tarihli. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti, 1970.
• Baş, Derya. “Yâfiî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/175-177. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Bedir, Murteza. “Vikāyetü’r-Rivâye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/106-108. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Bilgin, Orhan. “Fahreddîn-i Irâkī”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12/84-86. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• Biltekin, Halit. “Şeyhî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/80-82. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Birışık, Abdülhamit. “İbn Akile”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/304-306. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Canatar, Mehmet. İstanbul Vakıfları Tahrîr Defteri 1009 (1600) Tarihli. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti, 2004.
• Ceyhan, Semih. “Şemsü’l-Maârif”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/531-533. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Cici, Recep. “İmamzâde, Muhammed b. Ebû Bekir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/210-211. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Çağırıcı, Mustafa. “Bistâmî, Abdurrahman b. Muhammed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6/218-219. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Çağrıcı, Mustafa. “Hasan b. Şerefşah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/353-354. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Çakır, Adalet. Mehmed Rif’at Efendi’nin Nefhatü’r-Riyâzi’l-Âliye Adlı Eserinin Işığında Anadolu’da Kâdîrilik. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlâhiyat Anabilim Dalı Tasavvuf Bilim Dalı, Doktora Tezi, 2006.
• Çelebi, İlyas. “Kemalpaşazâde”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/245-247. İstanbul: TDV Yayınları, 2022.
• Çıpan, Mustafa. “Şâhidî, İbrâhim”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/273-274. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Çolak, Orhan M.. Arşiv Belgelerinin Işığı Altında Sadrazam Hekimoğlu Ali Paşa’nın (1100-1171/1689-1758) Hayatı, İcraatı ve Hayratı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Arşivcilik Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, 1998.
• Çögenli, M. Sadi. “Mutarrizî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31/375-377. İstanbul: TDV Yayınları, 2020.
• Demirayak, Kenan. “Merâhu’l-Ervâh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/165-166. İstanbul: TDV Yayınları, 2004.
• Derman, M. Uğur. "Hasan Çelebi". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/312-313. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Durmuş, İsmail. “el-Emsile”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 11/166-167. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• Durmuş, İsmail. “İsferâyînî, İsâmüddin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/516-517. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Durmuş. İsmail. “Sekkâkî, Ebû Ya‘kūb”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/332-334. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Erünsal, İsmail. Türk Kütüphaneler Tarihi II. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 1988.
• Fayda, Mustafa. “Abdullah b. Selâm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1/134-135. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Fayda, Mustafa. “Taberî, Muhammed b. Cerîr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/314-318. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Görgün, Tahsin. “Îcî, Adudüddin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21/410-414. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Görmez, Mehmet. “Sâgānî, Radıyyüddin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 35/487-489. İstanbul: TDV Yayınları, 2008.
• Güleç, İsmail. “Sürûrî, Muslihuddin Mustafa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/170-172. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
• Gümüş, Sadreddin. “Cürcânî, Seyyid Şerîf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8/134-136. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Gündoğdu, Cengiz. “Sivâsî, Abdülmecid”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/286-287. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Gündüz, İrfan. “Sadreddin Konevî’nin eş-Şeceretü'n-Nu’maniyye fi'd-Devleti’l-0smaniyye’ye Yaptığı Şerhin Değerlendirilmesi”. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi 4 (Aralık 1989), 101-111.
• Güney, Adem. “Kemâlüddîn Mes’ûd b. Hüseyin eş-Şirvânî’nin Şerhu Âdâbi’s-Semerkandî Adlı Eseri’nin Tenkitli Neşri”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21 (2010), 85-93.
• Hacımüftüoğlu, Nasrullah. ”Abdülkāhir el-Cürcânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1/247-248. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Has, Şükrü Selim. “Mülteka’l-Ebhur”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31/548-551. İstanbul: TDV Yayınları, 2020.
• İbn Akile-i Mekkî. el-Cevherü’l-manzûm. İstanbul: Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hekimoğlu Ali Paşa, 59, 1a.
• İbrahimoğlu, Abdülmelik. “Muhammed Pârsâ’nın Başyapıtı Faslü’l-hıtâb”. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 14/3 (Aralık 2022), 1116-1143.
• İstanbul Kadı Sicilleri, Galata Mahkemesi 259 Numaralı Sicil (H. 1137-1138 / 1724-1725). çev. Hüseyin Kılıç - Salih Kahriman. İstanbul: İstanbul Kültür AŞ, 2019.
• Kara, İsmail. “Meclis-i Meşayih, Ulema-Tarikat Münasebetleri ve İstanbul’da Şeyhlik Yapmış Beş Zatın Kendi Kaleminden Terceme-i Hali”. Kutadgubilig 1 (Ocak 2002), 185-214.
• Kara, Mustafa. “İbn Atâullah el-İskenderî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/337-338. Ankara: TDV Yayınları, 1999.
• Kaya, Bayram Ali. “Taşlıcalı Yahyâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/156-157. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
• Kaya, Mahmut. “İbnü’d-Düreyhim”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21/18-19. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Kılıç, Hulusi. “İbnü’l-Hâcib”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21/55-58. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Kırbıyık, Kasım. “Mer‘î b. Yûsuf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/185-187. İstanbul: TDV Yayınları, 2004.
• Koç, Mustafa. Revnakoğlu’nun İstanbul’u. 4 cilt. İstanbul: Fatih Belediyesi, İstanbul 2021.
• Kut, Günay - Bayraktar, Nimet. Yazma Eserlerde Vakıf Mühürleri. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2021.
• Kutlu, Hüseyin (haz.). Kaybolan Medeniyetimiz, Hekimoğlu Ali Paşa Câmii Hazîresindeki Tarihî Mezar Taşları. İstanbul: Uygulamalı Türk-İslâm Sanatları Kütüphanesi, 2005.
• Küçük, Raşit. “Riyâzü’s-Sâlihîn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 35/146-147. İstanbul: TDV Yayınları, 2008.
• Mehmed Süreyya. Sicill-i Osmanî. 3. cilt. İstanbul: Matbaa-i Amire, 1311.
• Muhammed Hamidullah. İslam Anayasa Hukuku. İstanbul: Beyan, 1995.
• Nizami, Khaliq Ahmad. “Gavs, Muhammed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 13/403-404. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Nizami, Khaliq Ahmad. “Hüseynî Sâdât el-Gūrî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/24. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Okumuş, Ömer. “Câmî, Abdurrahman”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7/94-99. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Osmanzâde Hüseyin Vassâf. Sefîne-i Evliyâ. haz. Mehmet Akkuş, Ali Yılmaz. 3. cilt. İstanbul: Kitabevi, 2006.
• Özbalıkçı, Mehmet Reşit. “İbn Hişâm en-Nahvî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20/74-77. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Özcan, Tahsin. “Molla Arap”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/240-241. İstanbul: TDV Yayınları, 2020.
• Özcan, Tahsin. “Şeyhîzâde”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/86. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Özdemir, Faruk. “Abdülbârî es-Sînôbî’nin Hayâtu’l-Kulûb Adlı Eserinde Muhyiddîn İbnü’l-Arabî’nin “Firavun İman Üzere Ölmüştür” İddiasına Reddiyesi”. Asos Journal 6/78 (Eylül 2018), 222-239.
• Özel, Ahmet. “İbn Vehbân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20/442-443. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Özel, Ahmet. “Zencânî, İzzeddin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 44/253-254. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Özen, Şükrü. “Teftâzânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/299-308. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Özervarlı, M. Sait.“el-Emâlî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 11/73-75. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• Öztürk, Mustafa – Mertoğlu, Mehmet Suat. “Zemahşerî”. 44/235-238. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Pakalın, Mehmet Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. 1.cilt. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı, 1983.
• Şener, Mehmet. “Dîrînî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/373-374. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Tanman, Baha. “Hekimoğlu Ali Paşa Camii’ne İlişkin Bazı Gözlemler”. Aslanapa Armağanı. İstanbul: Bağlam, 1996), 253-280.
• Tanman, M. Baha. “Ahmed Raûfî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/120. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• Tayşi, Mehmet Serhan. “Ali Dede, Bosnevî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/386. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• Temiz, Elif “Hasan-ı Zarîfî'nin Mesnevî Şerhi Kâşifu'l Esrâr ve Matla'u'l-Envâr”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 19/2 (Kış 2019), 759-761.
• TYEK, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı. “Kemâl ed-dîn Hüseyin b. Hasan el-Harezmî”. Erişim 29.04.2023. http://yazmalar.gov.tr/eser/cevahirul-esrar-ve-zevahirul-envar/29444
• Ulu, Mahmut. “Şeyh Hâmid-i Velî (Somuncu Baba) ve Silâhü’l-Mürîdîn Adlı Eseri”. Milli Kültür Araştırmaları Dergisi 5/1 (2021), 135-146.
• Uludağ, Süleyman. “Abdülkādir-i Geylânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1/234-239. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Uludağ, Süleyman. “Ahmed Şemseddin, Yiğitbaşı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/135-136. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• Uludağ, Süleyman. “Delâilü’l-Hayrât”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/113-114. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Uzun, Mustafa İsmet. “Dede Ömer Rûşenî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/81-83. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Uzun, Mustafa. “Yazıcıoğlu Mehmed Efendi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/362-363. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Yaran, Rahmi. “Siğnakî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/164-166. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Yavuz, Yusuf Şevki. “Beyzâvî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6/100-103. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Yazıcı, Hüseyin. “Hasan Paşa, Niksârî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/338-339. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Yazıcı, İshak. “Semerkandî, Ebü'I-Leys”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/473-475. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Yetik, Erhan. “Ankaravî, İsmâil Rusûhî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/211-213. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
• Yetik, Erhan. “Minhâcü’l-Fukarâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/108-109. İstanbul: TDV Yayınları, 2020.
• Yılmaz, Hasan Kâmil. “Aziz Mahmud Hüdâyî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 4/338-340. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
• Yavuz, Yusuf Şevki – Avcı, Yavuz-Casim. “İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec”. 20/543-549. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Yücer, Hür Mahmut. “Sünbül Sinan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/135-136. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Yücer, Hür Mahmut. “Sünbüliyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/136-140. İstanbul: TDV Yayınları, 2010..
• Yüksel, Emrullah. “Birgivî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6/191-194. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Zakir Şükrü Efendi. “İstanbul Tekkeleri, Silsile-i Meşayihi I”. İslam Medeniyeti 4/4 (Ağustos 1980), 51-96.