Problems encountered in the identification placement and follow-up process of the immigrant students with special needs

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 516 - 536, 30.11.2021

Abdullah Çetin , Sümeyye Koç

https://doi.org/10.33400/kuje.958056

Cited By: 3

Öz

The aim of this study is to determine the problems encountered in the identification, placement, and follow-up process of migrant students with special needs. The study was conducted in the phenomenology pattern of the qualitative research method. The study group consisted of eight special education specialists working in a Counseling and Research Center in a province of the southeastern Anatolia region in the 2020-2021 academic year. The study data were collected by a semi-structured interview and analyzed by the content analysis technique. As a result of the study, it was determined that at the first stage of the identification of migrant students with special needs, there were problems resulted by the management, teachers, and parents, such as not being aware, considering measures unnecessary, acting negligently, having not enough information. Problems in language competence, teacher observation, measurement validity and reliability of materials used in identification, the competence of identification specialists, providing support and coordination between institutions, and the poor communication between teachers, students, management, and parents were found during the identification, placement, and follow-up processes. In the present study, migrant students with special needs were identified most frequently in the field of learning disabilities and least frequently in the field of special skills.

Anahtar Kelimeler

special education, migrant student, identification process, counseling and research center

Özel gereksinimli göçmen öğrencileri tanılama, yerleştirme ve izleme sürecinde yaşanan sorunlar

Öz

Bu araştırmanın amacı, özel gereksinimli göçmen öğrencilerin tanılama, yerleştirme ve izleme sürecinde yaşanan sorunları tespit etmektir. Araştırama nitel araştırmalardan olgu bilim deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2020-2021 öğretim yılında Güneydoğu Anadolu Bölgesinin bir ilinde rehberlik ve araştırma merkezinde görev yapan sekiz özel eğitim uzmanı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Veriler içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Elde edilen veriler sonucunda özel gereksinimli göçmen öğrencilerin tanılanmasının ilk aşamasında; farkında olmama, gereksiz görme, özentisiz davranma, yeterince bilgiye sahip olmama gibi yönetim, öğretmen ve veli kaynaklı sorunlar yaşandığı belirlenmiştir. Tanılama, yerleştirme ve izleme sürecinde dil yeterliliği, öğretmen gözlemi, tanılamada kullanılan materyallerin ölçme geçerliği ve güvenirliği, tanılama yapan uzmanların yeterliği, kurumlar arasında destek ve koordinasyonu sağlama ve öğretmen, öğrenci, yönetim veli arasındaki iletişim konularında sorunlar yaşandığı tespit edilmiştir. Araştırmada özel gereksinimli göçmen öğrencilerin en çok öğrenme güçlüğü alanında, en az ise özel yetenek alanında tanılamalarının gerçekleştirildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Özel eğitim, göçmen öğrenciler, tanılama süreci, Rehberlik ve Araştırma Merkezi

Kaynakça

• Akın, A. & Gündüz, M. (2015). Türkiye’de devlet okullarındaki özel eğitimle ilgili sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitim ve Öğretim Araştırma Dergileri, 4(2), 86-95.
• Aksoy, E. (2019). Türkiye’deki Suriyeli göçmen çocukların okullaşma durumları. Akademik Hassasiyetler, 7(14), 37-51.
• Altın, D., Cihan, H. & Güleç-Aslan, Y. (2014). Otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuk sahibi annelerin deneyimleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50), 96-111. https://doi.org/10.17755/esosder.41128.
• Altunay, D. & Dede, M. (2019). Göçmen öğrencilerin eğitim süreci açısından okullar arası işbirliğine ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri. Ege Eğitim Dergisi. 20(1), 127-144. https://doi.org/10.12984/egeefd.474018
• Altunbaş, A. (2020). Türkiye’de yaşayan göçmenlerin üniversite eğitiminden memnuniyetlerinin Konya’daki Suriyeli öğrenciler örneği üzerine değerlendirilmesi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(2), 64-74. https://doi.org/10.32329/uad.772646
• Arslan, Ü. & Uslu, F. (2020). Türkiye’de ortaöğretim düzeyinde eğitim-öğretim gören göçmen öğrencilerin öğrenim sürecinde yaşadıkları zorluklar. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 203-216. https://doi.org/10.51119/ereegf.2020.6
• Ateşok, Z. Ö. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(37), 76-110.
• Atlıhan, A. M. (2019). Göçmen öğrencilerin okul örgütüne uyumunda öğretmen ve okul yöneticilerinin rolleri. pamukkale üniversitesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli
• Avcıoğlu, H. (2012). Rehberlik ve Araştırma Merkezleri müdürlerinin tanılama, yerleştirme-izleme, bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme ve kaynaştırma uygulamasında karşılaşılan sorunlara ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 2009-2031.
• Baldık, Y. (2018). Ana dili Türkçe olmayan göçmen toplulukların eğitim sistemine katılımında Türkçe öğretiminin önemi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Birleşmiş Milletler (BM) (2019). Ekonomik ve Sosyal İşler Departmanı Raporu https://population.un.org/wpp/Publications/Files/WPP2019_Highlights. pdf. Syria Regional Refugee Response http://data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php (Erişim tarihi 07.05.2021).
• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) (2016). Mültecileri korumak, UNHCR The UN Refugee Agency.
• Börü, N. & Boyacı, A. (2016). Göçmen öğrencilerin eğitim-öğretim ortamlarında karşılaştıkları sorunlar: Eskişehir ili örneği. Turkish Studies, 11(14), 123-158. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9818
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F.(2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Cirit-Karaağaç, F. & Güvenç, H. (2019). Resmi ilkokullara devam eden Suriyeli mülteci öğrencilerin eğitim sorunları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 530-568. https://doi.org/10.26466/
• Creswell, J.D. (2016). Mindfulness ınterventions. Annual Review of Psychology, 68(18), 1-26.
• Csikszentmihaly, M., & Robinson, R. E. (1986). Culture, time and the development of talent. ın R. Steinberg ve J. E. Davidson (Edt.), Conceptions of giftedness (pp. 264-284). New York: Cambridge University Press.
• Çelik, Y. (2018). Türkiye’de suriyeli çocuklara yönelik uygulanan eğitim politikalarının incelenmesi: tespitler, sorunlar ve öneriler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çetin, A, & Ünsal, S. (2020). Özel yetenekli öğrenciyi anlamak: Bir durum çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(1), 123-148. doi:10.21565/ozelegitimdergisi.521678
• Dailor, A. N. & Jacob, S. (2011). Ethically challenging situations reported by school psychologists: Implications for training. Psychology in the Schools, 48(6), 619-631.
• Demirci, B., Efıltı, E. & Karaduman, M. (2021). Özel eğitim öğretmenlerinin özel eğitime ve özel eğitim öğrencilerine yönelik metaforik algılarının incelenmesi, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(33), 221-251. doi: 10.26466/opus.754317
• Dietz, J. (2010). İntroduction to the special issue on employment discrimination against immigrants. Journal of Managerial Psychology, 15(2), 104-112. doi: 10.1108/02683941011019320
• Diken, İ. (2017). Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim(19. Baskı), Pegem Akademi. Düşkün, Y.(2016). Türkiye’de ortaöğretimde kapsayıcı eğitim durum analizi. Eğitim Reformu Girişimi. http://www.eğitimreformugirisimi.org/wpcontent/uploads/2017/03ERG
• Ekinci, A., Sakız, H. & Sart, Z. (2016). Öğrenme güçlüğünde yaşanan zorlukların eğitsel çerçevede incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 240-256.
• Emin, M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi. SETA, 48.
• Enç, M. (2005). Üstün beyin gücü. Gündüz Yayıncılık.
• Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
• Erdoğan, M. M. (2014). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi
• Eren, Z. (2019). Yönetici ve öğretmen görüşlerine göre göçmen çocukların eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 213-234. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019
• Ereş, F. (2015). Türkiye’ de göçmen eğitimi sorunsalı ve göçmen eğitiminde farklılığın yöntemi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 17-30.
• Esen, H. (2009). An Analysis of public Primary School Teacher’s Dealing with Difference in the Absence of a Multicultural Education Policy in Turkey.
• Ergene, T. (2016). Risk altındaki çocuklara ilişkin psikososyal destek. PICTES: Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi Projesi Oryantasyon Eğitimi Sunuları. https://pictes.meb.gov.tr/izleme/Content/Dosyalar/02173627
• European Union (EU) (2003). Facet of interculturality in education. Strasbourg: Council of Europe Publishing.
• Fırıncı-Kodaz, A. & Vural-Batık, M. (2018). Kurum deneyimlerinin psikolojik danışman adaylarının özel eğitim öz yeterlik algılarına etkisi. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 209-222.
• Galloway, F. J. & Jenkins R. J. (2005). The adjustment problems faced by ınternational students in the united states: a comparison ofınternational students and administrative perceptions at two private,religiously affiliated universities. NASPA Journal, 46(4), 661-673.
• Gubbins, E. J., Callahan, C. M., & Renzulli, J. S. (2012). Contributions to the impact of the javits act by the national research center on the gifted and the talented. Journal of Advanced Academics, 25(4), 422-444. doi: 10.1177/1932202X14549355
• Hambleton, R. K. (1994). Guidelines for adapting educational or psychological tests: aprogress. Bulletin of the International Test Commission, 10, 229-244.
• İmamoğlu, H.V. & Çalışkan, E. (2017). Yabancı uyruklu öğrencilerin devlet okullarında ilkokul eğitimine dair öğretmen görüşleri: Sinop ili örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 529-546.
• İli, K. (2020). Göçmenlerle ilgili eğitim politikaları: Türkiye ve Almanya örneği. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• İnce, C. (2016). Türkiye bağlamında dış göçler, eğitim sorunun ve toplumsal konumun yeniden üretimi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 32, 293-306.
• Jacob-Timm, S. (1999). Ethically challenging situations encountered by school psychologists. Psychology in the Schools, 36(3), 205-217.
• Kaldırımcı, M., Şirinkan, A. & Şirinkan, Ö. (2012). 7-10 yaş özel gereksinime ihtiyaç duyan öğrencilerle akranlarına uygulanan bireysel hareket eğitim programının etkilerinin karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4, 52-61.
• Karakaş, H & Erbaş, Y. (2018). Öğretmen adaylarının çok kültürlü deneyimleri ve Türkiye’deki kültürel ve sosyal gruplara yönelik düşünceleri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(9), 59-81.
• Kargın, T. (2007). Eğitsel değerlendirme ve bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama süreci. Özel Eğitim Dergisi, 8(1), 1-17.
• Kayalar, F. (2019). Problems with schooling of syrian ımmigrants(sample of turkey). Indı-Asian Journal of Multidisciplinary Research (IAJMR), 5(6), 1951-1956.
• Kırkıç, K. A., Kırgıç, A. P. & Berberoğlu, Ş. (2018). The educational needs of refugees in a multicultural world: An ınnovative solution to the problem. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 8(2), 233-254.
• Knauss, L. K. (2001). Ethical issues in psychological assessment in school settings. Journal of Personality Assessment, 77(2), 231-241.
• Kocanıyık, D. & Pınar-Sazak, E. (2014). Orta düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrencilere örüntü oluşturma becerisinin öğretiminde doğrudan öğretim yönteminin etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(3), 281-300.
• Koşar, S. & Aslan, F. (2020). İlkokul ve ortaokula devam eden göçmen çocukların eğitim sorunlarına yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(4), 1799-1831.
• LAUSD (2016). Guide for educators and school support staff, for immigrant children Retrieved http://www.aft.org/sites/default/files/im_uac-educatorsguide_2016.pdf
• Leseman, P.M. (2007). Early education for immigrant children. Migration Policy Institute (MPI) and Bertelsmann Stiftung.
• Levent, F. & Çayak, S. (2017). Türkiye’de Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(27), 21-24.
• Lıamputtong, P. (2009). Qualitative data analysis: conceptual and practical considerations. Health Promotion Journal of Australia, 20(2), 133-139
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. California: SAGE.
• Maraklı, Ö. (2016). Rehberlik ve araştırma merkezinde çalışan özel eğitim öğretmenlerinin eğitsel değerlendirme ve yerleştirmeye bağlı olarak kullanılan modül programlarının uygulanması hakkındaki görüşlerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Mendes, S. A., Nascimento, I. M., Abreu-Lima, I. M. & Almeida, L. S. (2016). A study of the ethical dilemmas experienced by school psychologists in Portugal. Ethics ve Behavior, 26(5), 395- 414.
• Merriam, S. B. (2013). Qualitative research anad case study applications in education. Jossey- Bass
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (1991). Özel eğitim konseyi ön raporu. Milli Eğitim Basımevi
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2010). Yabancı uyruklu öğrenciler konulu genelge. Milli Eğitim Basımevi
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2014). Yabancılara yönelik eğitim-öğretim hizmetleri konulu genelge. Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2017) Geçici koruma statüsündeki bireylere yönelik özel eğitim hizmetleri kılavuz kitabı. Milli Eğitim Basımevi
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2020). Milli eğitim bakanlığı rehberlik hizmetleri yönetmeliği. Milli Eğitim Basımevi.
• Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1426-1449.
• İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı (OECD) (2009). Creating effective teaching and learning environments: first results from TALIS. Paris: OECD Publishing, Retrieved September, 21. http://dx.doi.org/10.1787/9789264068780-en.
• Ok, G. (2019). Göçmenlerle ilgili çalışmalar. Koçak, Z, Tufan, C., Özdemir, K., (Ed.). Göç ve eğitim: Saha deneyimi ve ihtiyaç analizi içinde (ss. 41-48). Karabük: Karabük Üniversitesi,
• Özbay, M. & Melanlıoğlu, A. G. D. (2008). Türkçe eğitiminde kelime hazinesinin önemi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1).
• Özdemir, H. (2017). Suriyeli göçmen çocukların eğitimi ve dil öğretiminin önemi: Uluslararası gönüllülük esaslı bir proje olarak ‘paper airlenes’. Transnational Press London, 287-291
• Özdemir, S., Selimoğlu, Ö. & Töret, G. (2014). Otizmli çocuğa sahip olan ebeveynlerin görüşleri: otizm tanılamaları ve otizmin nedenleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(1), 1-14.
• Özer, Y.Y., Komşuoğlu, A. & Ateşok, Z.Ö. (2016). Türkiye’deki suriyeli çocukların eğitimi: Sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(37), 76-110.
• Özet, İ. (2014). Kent araştırmaları ve nitel yöntem. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Patton, L. D. & Haynes, C. M. (2014). Using critical interpretive lenses to examine glass ceiling effects through qualitative research. in jerlando F. L., E. Jackson M. O’Callaghan., & R. A. Leon (Eds.), New Directions for Institutional Research, 25-35. doi: 10.1002/ir.20051
• Polat, F. (2012). Türkiye’de öğrenim gören yabancı uyruklu ilköğretim öğrencilerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Polat, E., Özbey, S., Türkmen, S. & Köyceğiz, M. (2020). 60-72 aylık Afgan çocuklara uygulanan sosyal uyum ve beceri programının etkisinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 5(2), 1-23. https://doi.org/10.37754/ 737081.2020.521
• Stainburn, S. (2002). Interview: when children flee conflicts, they need food, shelter-and school, says the ınternational rescue committee’s wendy smith. Education Week Teacher, 14(2), 10-11.
• Şimşek, H. & Kula, S. (2018). Türkiye’nin göçmen politikasında ihmal edilen boyut: eğitsel uyum programı. Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 5-21.
• Tanrıkulu, F. (2018). Türkiye’de yaşayan Suriyelilerin eğitim sorunu ve çözüm önerileri. Liberal Düşünce Dergisi, 22(86), 127-144.
• Taylor, R., Richards, S. & Brady, M. (2005). Mental retardation: Historical perspectives, current practices and future directions. Boston: Allyn & Bacon
• Turnbull, A., Turnbull, R. & Wehmeyer, M. (2007). Exceptional lives: special education in today’s schools. New Jersey: Prentice Hall.
• Türk Dil Kurumu (TDK) (2021). TDK Sözlüğü, Erişim tarihi: 7 Şubat 2021. https://sozluk.gov.tr/
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2020). Uluslararası Göç İstatistikleri, Erişim tarihi: 20.05.2021 https://tuikweb.tuik.gov.tr/
• Uğurlu, Z. (2018). Suriyeli sığınmacı öğrencilerin okula uyum sorunlarının çözülmesi ve desteklenmesinde öğretmen etkisi. Zorunlu Göçler, 185.
• Uşaklı, H. (2005). İzmir ilinde göç alan bölgelerdeki ilköğretim okullarında Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yavuz, Ö. & Mızrak, S. (2016). Acil durumlarda okul çağında çocukların eğitimi: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği. Göç Dergisi, 3(2), 175-199.
• Yaycı, L. (2020). Evaluation of ımmigrant students problems within the scope of personel-social guidance area according to the opinions of school counselors. In A. K. Dönmez(ed.), Academic Studies in Educational Sciences, 21-44.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık
• Yurdakul, A. & Tok, T. N. (2018). Öğretmen gözüyle göçmen/mülteci öğrenci. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 46-58.
• Yurtsever, Ş. (2013). Eğitsel tanılama ve değerlendirme sürecinde görev alan RAM personelinin karşılaştığı sorunların belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.