Azotlu Gübre (Amonyum Nitrat)’nin Fare (Mus musculus L.1758) Karaciğer ve Böbrek Histopatolojisi Üzerine Etkileri

Yıl 2010, Cilt: 3 Sayı: 2, 1 - 10, 31.12.2010

Alçay Çağlar Yusuf Ersan

Öz

Bu çalışmada % 33’lük Azotlu gübre (% 16.5 Nitrat azot, % 16.5 Amonyum azot)
uygulamasının fare karaciğer ve böbrek dokusundaki hücrelere olan etkileri araştırıldı. Çalışmada
toplam 30 adet ergin Mus musculus ( L.1758 ) fare kullanıldı. Denekler 3 gruba ayrılıp, oral yolla II.
gruba 1g/L, III. gruba 3g/lt azotlu gübre ve I. gruba da çeşme suyu verildi. 30 günlük deney süresi
sonunda farelerin karaciğer ve böbrek dokularından örnek alınıp, ışık mikroskobunda incelenmek
üzere % 10’luk formaldehitte tespit edildi (24–48 saat süreyle). Parafin bloklar hazırlanıp 3-5 µ
kalınlığında kesitler elde edildikten sonra alınan bu kesitler Hematoksilen-Eozin boyama metoduna
göre boyanıp, elde edilen preparatlar ışık mikroskobunda (Olympus BX51) incelendi. Çalışmada
makroskobik olarak karaciğer renk tonunun değiştiği, bağırsaklarda şişkinlikler ve kalbin etrafında
yağlanmalar gözlendi. Işık mikroskobunda yapılan incelemeler sonucunda II. gruptaki hayvanlarda
fokal nekroz alanları, bazı hepatositlerde büyüme, hepatositlerde piknotik görünüm ve Vena
centralis etrafındaki epitel hücrelerinin kaybolmaya başladığı tespit edildi. III. gruptaki hayvanlarda
da aynı histopatolojik dejenerasyonlar gözlenmekle birlikte bu dejenerasyonların şiddetinin II.
gruba göre artış gösterdiği saptandı. Böbrek dokusunda medullar bölgede yer yer kanama odakları
gruplara göre artarak izlendi. III. Gruptaki hayvanlarda daha belirgin olmak üzere, korteksi
oluşturan kısımlarda bowman kapsüllerinde daralan bölgeler ve yavaş yavaş kan-idrar kutbunun
dejenerasyonlara uğradığı gözlendi. 

Anahtar Kelimeler

Karaciğer, böbrek, azotlu gübre, Mus musculus, histopatoloji

Kaynakça

• Brohi A, Karaman RM 1995. Azotlu Gazların (N2,N2O,NO2,NO,NH3) Atmosferik Dönüşüm Olayları ve Çevrede Yol Açtığı Olumsuz Etkiler. Ekoloji Çevre Dergisi Temmuz, Ağustos, Eylül, Sayı 16