TO WRITE A BOOK OF THE OTTOMAN LANGUAGE OR A BOOK REVIEW: Hâl-i Pür-Melâl yâhûd Kitâb-ı İnhilâl

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 92 - 103, 13.12.2018

Özkan Öztekten

Öz

For many years, The Ottoman language is taught
in the universities of Turkish Republic. 
Until the early 2000s, the main sources of this teaching has been the
books that have been written by Muharrem Ergin and Faruk Kadri Timurtaş, who
are two important linguists of Turkology in Turkey. Since 2000, the guides of
teaching book for Ottoman language are published and they are very different as
method from Ergin’s and Timurtaş’s books, which have been a great tradition.
Some of them is written and published by persons who are not linguists or even
academics. Whereas, it is indisputable fact,
surely that the teaching any language in terms of grammar, vocabulary, or
writing and spelling is duty of linguists. Having a scientific or academic
knowledge does not directly provide the competence to teach that knowledge
correctly and properly. The knowing Ottoman language is also like this.
However, especially in recent years, to know the Ottoman language is reduced
only to writing, and this case is causing the misconception that anyone who
knows Arabic letters can teach Ottoman language. On the other hand, to teach
the Ottoman language which is one of the historical periods of the Turkish
language even as writing is impossible without the semantic, functional or phonetic
features of the words and suffixes. Therefore, amateurish books do not serve
their purpose. On the contrary, they prevent or delay correct learning with the
inaccuracies and deficiencies of them. In this article, some of the mistakes of
a book published in 2018 is discussed, which is written by a writer who is not
a linguist, unfortunately even if he has an academic title.

Anahtar Kelimeler

authorship of a course book of Ottoman language, Ottoman language, Ottoman-Turkish, grammar

OSMANLICA KİTABI YAZMAK VEYA BİR KİTABI TENKİT: HÂL-İ PÜR-MELÂL YÂHÛD KİTÂB-I İNHİLÂL

Öz

Türkiye
Cumhuriyeti üniversitelerinin ilgili bölümlerinde uzun yıllardır Osmanlıca
öğretilmektedir. 2000’li yılların başına kadar bu öğretimin temel kaynakları,
Türkiye Türkolojisinin iki büyük dil bilgini olan Muharrem Ergin ve Faruk Kadri
Timurtaş’ın yazdığı kitaplar olmuştur. 2000 yılından beri de büyük bir gelenek
oluşturmuş o kitaplardan yöntem olarak farklı ve dil bilgisi kitabı olmayan
Osmanlıcayı öğretme kitapları yayımlanmaktadır. Bunların bazıları; dil bilgini
olmayan, hatta akademisyen dahi olmayan kimselerce yazılıp yayımlanmaktadır.
Oysa herhangi bir dili grameriyle, söz varlığıyla veya yazı ve imlasıyla
öğretme işinin dil uzmanlarının işi olduğu herhalde tartışılamayacak bir
doğrudur. Bilimsel ya da akademik bir bilgiye sahip olmak, o bilgiyi doğru ve
uygun şekilde öğretebilmek yeterliliğini doğrudan sağlamaz. Osmanlıca bilgisi
de böyledir. Ancak özellikle son yıllarda Osmanlıca bilgisi, sadece yazıya
indirgenmiş ve bu durum, Arap harflerini bilen herkesin Osmanlıcayı
öğretebileceği yanılgısını doğurmuştur. 
Öte yandan Türk dilinin tarihsel dönemlerinden birisi olan Osmanlıcayı
öğretirken doğrudan gramer bilgilerine ihtiyaç olduğu, sözcüklerin kök ve
eklerinin, anlam, işlev ve ses özelliklerine değinmeden Osmanlıcayı yazı olarak
dahi öğretmenin imkânsız olduğu da tartışılamaz. Bu yüzden de amatörce yazılan
kitaplar, amacına hizmet etmemektedir. Aksine, içerdikleri yanlışlıklar ve
eksikliklerle doğru öğrenmeyi geciktirmekte ya da engellemektedir. Bu makale de
- maalesef - akademik bir unvanı olsa da dil uzmanı olmayan bir yazar
tarafından yazılmış ve 2018 yılında yayımlanmış böyle bir kitabın
yanlışlıklarının bir kısmı ele alınmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Osmanlıca kitabı yazarlığı, Osmanlıca, Osmanlı Türkçesi, dil bilgisi, ders kitabı yazmak

Kaynakça

• BÖLER, Tuncay. (2017). “Osmanlı Türkçesi Ders Kitapları Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma”. 1st International Black Sea Conference on Language and Language Education - ‘Current Trends in Language Education’, September 22-23, 2017, Samsun - TURKEY - Book of Proceedings (ISBN: 978-605-85197-2-5), 461-504.
• DEVELİ, Hayati. (2006), Osmanlı Türkçesi Kılavuzu-1, İstanbul: 3F.
• ERGİN, Muharrem. (2006). Osmanlıca Dersleri. 33. Baskı, İstanbul: Boğaziçi.
• EMRE, Ahmet Cevat. (1947). Osmanlı Edebiyatına Hazırlık Dersleri. İstanbul: Üçler Basımevi.
• İLASLAN-TUNAY, Serap. (2012). “Prof. Dr. Muharrem Ergin'in Eserleri”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 28, 17-30.
• MANSUROĞLU, Mecdut. (1959a). “Muharrem Ergin, Osmanlıca Dersleri I. Türk Dil Bilgisi, İstanbul 1958 (Edebiyat Fakültesi yayınlarından)”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 9, 160-163.
• MANSUROĞLU, Mecdut. (1959b). “Muharrem Ergin, Osmanlıca Dersleri II. Eski Yazı-Arapça Unsurlar-Farsça Unsurlar-Aruz-Metinler, İstanbul 1958 (Edebiyat Fakültesi yayınlarından)”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 9, 163-164.
• TİMURTAŞ, Faruk Kadri. (1991). Tarihî Türkiye Türkçesi Araştırmaları-III: Osmanlı Türkçesi Grameri Eski Yazı ve İmlâ - Arapça - Farsça – Eski Anadolu Türkçesi. 6. Baskı. İstanbul: Umur Reklâmcılık ve Matbaacılık.
• ÜNVER, İsmail. (1996). “Türkiye'de Osmanlıca Öğreniminin Dünü ve Bu Günü”, Uluslararası Türk Dili Kongresi-1988, Ankara: Türk Dil Kurumu, 413-421.
• YAZIR, Mahmud. (1942). Eski Yazıları Okuma Anahtarı. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.