Metadiscourse: A Review of Definitions, Models and Analyses

Yıl 2021, Sayı: 8, 275 - 299, 08.03.2021

Ekin Şen

https://doi.org/10.46250/kulturder.863659

Cited By: 3

Öz

Metadiscourse is defined in the literature as the way that the producer (writer or speaker) of the text shows how it will be understood by the receivers (reader or listener), as linguistic features that do not contribute to the propositional content but contribute to the processes such understanding, interpreting and evaluating the information in the content. Texts can be considered as the combination of propositional and metadiscourse meanings. The producers arrangement of the information in the text, his or her stance against the propositions in the text and his or her interaction with the receiver of the text form the basis of metadiscourse studies. The aim of this paper is to determine the concept of the metadiscourse. In accordance with this purpose definitions and features of metadiscourse and functions of metadiscourse in the text have been explained, metadiscourse models in the literature and categorization of metadiscourse models have been explained. In addition, categories and subcategories of metadiscourse and their features, perspective on metadiscourse in the context of the interpersonal model, which is most frequently used in the literature, have been introduced. Thereafter, metadiscourse studies on Turkish have been introduced and some problems and fuzziness in metadiscourse analyses evaluated.

Anahtar Kelimeler

metadiscourse, interaction, text, writer, reader

Üstsöylem: Tanım, Modeller, Çözümlemeler Çerçevesinde Bir Değerlendirme

Öz

Üstsöylem, alanyazında üreticinin (yazarın ya da konuşucu) metnin alıcısı (okur ya da dinleyici) tarafından nasıl anlaşılacağına yönelik gösterdiği yol, önermesel içeriğe herhangi bir katkı sağlamayan ancak içerikteki bilgiyi alıcının anlama, yorumlama ve değerlendirme gibi süreçlerine katkı sağlayan dilsel özellikler biçiminde tanımlanmaktadır. Buna göre önermesel ve üstsöylemsel anlamın toplamı olarak ele alınabilecek metinde, üreticinin bilgiyi düzenlemek için uyguladığı stratejiler, metindeki önermelere karşı duruşu ve metnin alıcısıyla girdiği etkileşim üstsöylem çalışmalarının temelini oluşturmaktadır. Bu çalışmada üstsöylem kavramının ne olduğunun ortaya konması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda alanyazında yapılan üstsöylem tanımları, üstsöylemin özellikleri, üstsöylemin metin içinde üstlendiği işlevler üzerinde durulmuştur. Bunun yanı sıra alanyazındaki üstsöylem modelleri, bu modellerdeki sınıflandırmalar ve alanyazında en sık kullanılan kişilerarası üstsöylem modelindeki ulamlar, üstsöyleme bakış açısı ve altulamların özellikleri ayrıntılı biçimde tanıtılmıştır. Bundan sonra ise Türkçe alanyazında Türkçe üzerine yapılan üstsöylem çalışmalarının özellikleri ve gösterdikleri yönelim açıklanmış, genel olarak üstsöylem çözümlemelerinde ortaya çıkan birtakım sorunlar ve belirsizlikler değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

üstsöylem, etkileşim, metin, yazar, okur

Kaynakça

• Ädel, Annelie and Mauranen, Anna (2010). “Metadiscourse: Diverse and Divided Perspectives”. Nordic Journal of English Studies, 9(2): 1-11.
• Bayyurt, Yasemin (2017). “Üstsöylem ve Kültür Etkileşimi”. Dilbilim Çeviribilim Yazıları. Ed. Neslihan Kansu Yetkiner ve Mehmet Şahin. Ankara: Anı Yayıncılık, 14-24.
• Bayyurt, Yasemin ve Akbaş, Ekrem (2014). “Akademik Metinlerde Kaçınma ve Vurgulayıcı İfadelerin Lisansüstü Öğrenciler Tarafından Algılanması ve Kullanılması”. 27. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri. Ed. S. Nalan Büyükkantarcıoğlu vd. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 72-79.
• Crismore, Avon (1983). Metadiscourse: What is it and how is it used in School and Non-school Social Science Texts. Technical Report, No. 273. Illinois: University of Illinois.
• Crismore, Avon et al. (1993). “Metadiscourse in Persuasive Writing: A Study of Texts Written by American and Finnish University Students”. Written Communication, 10(1): 39-71.
• Çubukçu, Feryal (2017). “Revisiting Metadiscourse Markers of the Language Learners in Academic Writing”. Revista Romaneasca Pentru Educatie Multidimensionala, 9(2): 36-47.
• Dafouz-Milne, Emma (2008). “The Pragmatic Role of Textual and Interpersonal Metadiscourse Markers in the Construction and Attainment of Persuasion: a Cross-linguistic study of Newspaper Discourse”. Journal of Pragmatics, 40:95-113.
• Dağ-Tarcan, Özlem (2017). “Türkçe Bilimsel Metinlerde Etkileşimli Üstsöylem Belirleyicileri”. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2): 176-194.
• Dağ-Tarcan, Özlem (2019). Sosyal Bilimler Alanında Yazılan Türkçe Bilimsel Metinlerde Kullanılan Üstsöylem Belirleyicileri. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Esmer, Elçin (2018). “Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrenciler Tarafından Üretilen İkna Metinlerinde Üstsöylem Belirleyicilerinin Kullanımı”. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 4(3): 216-228.
• Fidan, Özden ve Cem-Değer, Ayşen (2008). “Türkçe Yazılmış Dilbilim Araştırma Yazılarının Giriş Bölümlerindeki Alıntılama Örüntüleri”. 21. Ulusal Dilbilim Kurultay Bildirileri. Ed. Yeşim Aksan ve Mustafa Aksan. Mersin: Mersin Üniversitesi, 188-196.
• Halliday, M. Alexander K. (2004). An Introduction to Functional Grammar. London: Arnold.
• Hatipoğlu, Çiler and Algı, Sedef (2017). “Contextual and Pragmatic Functions of Modal Epistemic Hedges in Argumentative Paragraphs in Turkish”. Metadiscourse in Written Genres: Uncovering Textual and Interactional Aspects of Texts. Ed. Çiler Hatipoğlu et al. Frankfurt am Main: Peter Lang, 85-108.
• Hyland, Ken (1998a). “Persuasion and Context: The Pragmatics of Academic Metadiscourse”. Journal of Pragmatics, 30: 437-455.
• Hyland, Ken (1998b). Hedging in Scientific Research Articles. Amsterdam: Jon Benjamins.
• Hyland, Ken (1998c). “Boosting, Hedging and the Negotiation of Academic Knowledge”. Text, 18(3): 349-382.
• Hyland, Ken (2001). “Humble Servants of the Discipline? Self-Mention in Research Articles”. English for Sprecific Purposes, 20: 207-226.
• Hyland, Ken (2005). Metadiscourse. Exploring Interaction in Writing. London: Continuum.
• Hyland, Ken (2008a). “Persuasion, Interaction and the Construction of Knowledge: Representing Self and Others in Research Writing”. International Journal of English Studies, 8(2): 1-23.
• Hyland, Ken (2008b). “Disciplinary Voices. Interactions in Research Writing”. English Text Construction, 1(1): 5-22.
• Hyland, Ken (2010). “Metadiscourse: Mapping Interactions in Academic Writing”. Nordic Journal of English Studies, 9(2): 125-143.
• Hyland, Ken (2017). “Metadiscourse: What is it and Where is it going?” Journal of Pragmatics, 111: 16-29.
• Hyland, Ken and Tse, Polly (2004). “Metadiscourse in Academic Writing: a Reappraisal”. Applied Linguistics, 25(2): 156-177.
• Kan, M. Onur (2016). “The Use of Interactional Metadiscourse: A Comparison of Articles on Turkish Education and Literature”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 16(5): 1639-1648.
• Khedri, Mohsen et al. (2013). “An Exploration of Interactive Metadiscourse Markers in Academic Research Article Abstracts in Two Disciplines”. Discourse Studies, 15(3): 319-331.
• Kurudayıoğlu, Mehmet ve Çimen, Leyla (2020). “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilerin Akademik Yazılarında Etkileşimli Üstsöylem Belirleyicilerinin Kullanımı”. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(31): 3899-3923.
• Martin, James R. and White, Peter R. R. (2005). The Language of Evaluation: Appraisal in English. New York: Palgrave Macmillan.
• Önel, M. Ali (2020). Türkçe Eğitimi Alanında Yapılmış Yüksek Lisans Tezlerinde Kişilerarası Üstsöylem Belirleyicilerinin Betimlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sarar-Kuzu, Tülay (2016). “Türkçe Öğretiminde Üstsöylem Belirleyicileri Aracılığıyla Dinleme Becerisinin Geliştirilmesi: Bir Etkinlik Modeli Önerisi”. Turkish Studies, 11(3): 1935-1952.
• Şen, Ekin (2019). Bilimsel Makale Özetlerinde Üstsöylem Belirleyicinin İncelenmesi. Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şen, Ekin (2020). “Makale Özetlerinde ‘Ben’ ve ‘Biz’: Bir Üstsöylem Çözümlemesi”. International Journal of Language Academy, 8(1):62-72.
• Şenöz-Ayata, Canan (2014). Bilimsel Metin Üretimi. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Swales, John M. (1993). Genre Analysis: English in Academic and Research Settings. Cambridge: Cambridge University Press.
• Thomas, Sarah and Hawes, Thomas P. (1994). “Reporting Verbs in Medical Journal Articles”. English for Specific Purposes, 13(2): 129-148.
• Thompson, Geoff (2001). “Interaction in Academic Writing: Learning to Argue with the Reader”. Applied Linguistics, 22(1): 58-78.
• Uluçam-Wegmann, A. Işıl (2018). “Birinci ve İkinci Dilde Metin Türüne Özgü Yazma: Benzerlikler, Farklılıklar ve Etkileşimler”. Türkçenin Eğitimi-Öğretiminde Kuramsal ve Uygulamalı Çalışmalar-10. Ed. N. Engin Uzun ve N. E. ve B. Umut Bozkurt. İstanbul: Okan Üniversitesi Yayınları, 37-74.
• Uluçay, Çiğdem and Hatipoğlu, Çiler (2017). “Causal Markers in Turkish Cause Paragraphs”. Metadiscourse in Written Genres: Uncovering Textual and Interactional Aspects of Texts. Ed. Çiler Hatipoğlu et al. Frankfurt am Main: Peter Lang, 223-249.
• Uzun, Leyla (2002). “Dilbilim Alanında Türkçe Yazılan Araştırma Yazılarında Metin Dünyasına İlişkin Düzenlemeler”. Türkçede Bilgi Yapısı ve Bilimsel Metinler. Ed. Leyla Uzun ve Emel Huber. Essen: Die Blaue Eule, 203-224.
• Uzun, Leyla (2006). “Bilimsel Söylem ve Özellikleri”. Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık 1, Ulusal Kurultay Bildirileri. Ed. Kasım Karakütük. Ankara: TÜBİTAK Yayınları, 133-140.
• Vande Kopple, William J. (1985). “Some Exploratory Discourse on Metadiscourse”. College Composition and Communication, 36(1): 82-93.
• Vande Kopple, William J. (2012). “The Importance of Studying Metadiscourse”. Applied Research in English, 1(2): 37-44.
• Williams, Joseph M. (1990). Style: Toward Clarity and Grace. Chicago: University of Chicago Press.
• Williams, Joseph M. (2013). Style: Lessons in Clarity and Grace. New Jersey: Pearson.
• Zeyrek, Deniz (2002). “Psikoloji Makalelerinde Üstsöylem Belirleyicileri”. Türkçede Bilgi Yapısı ve Bilimsel Metinler. Ed. Leyla Uzun ve Emel Huber. Essen: Die Blaue Eule, 225-242.