Notes on Humorous Stories of Emirhan Yenikiy

Yıl 2021, Sayı: 9, 89 - 107, 10.06.2021

Ayşe Nur Demir

https://doi.org/10.46250/kulturder.917652

Cited By: 1

Öz

Emirhan Yenikiy is one of the important writers of the 20th century Tatar literature. He was born in 1909 and died in 2000. Yenikiy, who started to write his first works in his youth and became a prolific writer, has continued his writing life and life as a professional writer since 1953. He was in Tatar literature particularly prominent with his stories, which he wrote in a realistic manner. The stories that Yenikiy wrote during the war years, who witnessed the Second World War on the front, are considered to be the most mature examples of his works. He discussed the society he lived in, the psychology of this society, the events that coincided with the period he lived, the problems he had seen in his stories, and presented it to the reader in a simple language, vivid descriptions and realistic style. Humorous satire and irony also have an important role in Yenikiy's works. He skillfully drew lively satirical portraits of repetitive types in life in 18 humorous satirical style stories he wrote between 1953-1969. These stories are the critical stories of Yenikiy, written in a humorous style, focusing on the problems he saw in the society. The author's sincere and natural style in the stories is striking. This sincere and natural style that embodies Yenikiy's realism; daily language structures, cultural elements, idioms and proverbs constitute metaphors that the author has made his own. This study the 20th century Tatar writer Emirhan Yenikiy’s the “Humorous Stories” on pages between 427-506 of the second volume of his two-volume work entitled Saylanma Eserler (Selected Works), which was published in 1971 is based on. By compiling idioms and phrases, proverbs and author’s specific analogies that are frequently mentioned in the stories, conclusions about the language of the text were obtained. The results obtained with the examples given from 18 humorous stories are concretized.

Anahtar Kelimeler

Emirhan Yenikiy, Tatar literature, humorous story, idiom, proverb

Emirhan Yenikiy'in Mizahi Hikayeleri Üzerine Notlar

Öz

Emirhan Yenikiy 20. yüzyıl Tatar edebiyatının önemli yazarlarından biridir. 1909 yılında doğup 2000 yılında vefat etmiştir. İlk eserlerini gençlik çağında yazmaya başlayan ve üretken bir yazar olan Yenikiy, 1953 yılından itibaren sadece profesyonel bir yazar olarak yazı hayatını ve yaşamını devam ettirmiştir. Özellikle gerçekçi bir biçimde yazdığı hikâyeleriyle Tatar edebiyatında ön plana çıkmıştır. II. Dünya Savaşı’na bizzat cephede şahit olan Yenikiy’in savaş yıllarında yazmış olduğu hikâyeler onun eserlerinin en olgun örnekleri olarak değerlendirilir. İçinde yaşadığı toplumu, bu toplumun psikolojisini, yaşadığı döneme tesadüf eden olayları, görmüş olduğu sorunları hikâyelerinde ele almış ve sade bir dille, canlı tasvirlerle ve gerçekçi üslupla okuyucuya sunmuştur. Mizahi hiciv ve ironinin de Yenikiy’in eserlerinde önemli bir rolü vardır. 1953-1969 yılları arasında yazmış olduğu 18 adet mizahi hiciv tarzındaki hikâyelerde, hayatın içinde yer alan tekrar tiplerin canlı hiciv portrelerini ustalıkla çizmiştir. Bu hikâyeler, Yenikiy’in toplumda gördüğü aksaklıkları merkeze alarak nükteli tarzda yazdığı eleştirel hikâyeleridir. Yazarın hikâyelerdeki samimi ve doğal üslubu dikkat çekicidir. Yenikiy’in gerçekçiliğini de somut bir hale getiren bu samimi ve doğal üslubunu; günlük dile ait yapılar, kültürel unsurlar, deyimler ve atasözleri, yazarın kendine has yapmış olduğu benzetmeler oluşturmaktadır. Bu çalışmada, XX. yüzyıl Tatar yazarı Emirhan Yenikiy’in Saylanma Eserler (Seçme Eserler) adlı iki ciltlik eserinin 1971 yılında basılan ikinci cildinin 427-506 sayfaları arasında yer alan “Mizahi Hikâyeleri” esas alınmıştır. Hikâyelerde sıkça geçen deyimler ve kalıp ifadeler, atasözleri ve yazarın yapmış olduğu benzetmeler derlenerek metnin dili hakkında sonuçlara ulaşılmıştır. 18 mizahi hikâyeden verilen örneklerle elde edilen sonuçlar somutlaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Emirhan Yenikiy, Tatar edebiyatı, mizahi hikaye, deyim, atasözü

Teşekkür

Tez danışmanım Prof. Dr. Mustafa Öner'e yönlendirmeleri için teşekkür ederim.

Kaynakça

• Davutov, R. N. ve Nurillina N. B. (1986). Sovet Tatarstanı Yazuvçıları. Kazan: Tataristan Kitap Neşriyatı.
• Demir, Ayşe Nur (2020). Emirhan Yenikiy’in Mizahi Hikâyeleri (Giriş-İnceleme-Metin-Dizin). Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sos-yal Bilimler Enstitüsü.
• Halit, G. (1970). “Talepçen hem Ězlenüvçen Talant” (Ön söz). Emirhan Yenikiy-Saylanma Eserler (İkě Tomda, Běrěnçě Tom). Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı.
• Kamalieva, Alsu (2013). “Emirhan Yeniki’nin Bir Saatliğine Hikâyesi ve Tatar Edebiyatında Savaşın İzleri”. Turkish Studies, 8(1): 1781-1792.
• Yenikiy, Emirhan (1971). Saylanma Eserler (İkě Tomda, İkěnçě Tom). Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı.
• Yüziyev, Nil (2001). “Yeni Tarihte Yeni Edebiyat -XX. Yüzyıl”. Akt. İsmail Türkoğlu vd. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi Tatar Edebiyatı III, C.19. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.