Cama Yazılanlar: Trafik Kültürü İçinde Taşıt Folkloru

Yıl 2021, Sayı: 11, 193 - 220, 10.12.2021

Seyit Gezer

https://doi.org/10.46250/kulturder.1024161

Cited By: 2

Öz

Folklorun sadece belli şartların içerisinde üretilmiş metinlerden ibaret olmadığı, sahanın uzmanlarınca folklorun tanımının ne olduğu sorgulanırken ortaya konulmuştur. Bu bağlamda folklor ürünü olarak adlandırılabilecek araba yazıları, insanların kendilerince bilinen bir dille iletişim sağlamasına vesile olmuştur. Bu yazılar, anonim halk şiirinin "düzgü” şekline benzemekteyse de bireysel oluşu ve nesir yapısı bu şekilden ayrılan tarafıdır. Buradan hareketle makalede Kırşehir’de trafik kültürü içerisinde yer alan araçların arka/ön camlarına, bagaj kapaklarına, sağ ve sol kaporta parçalarına, kuşak adı verilen kapı yanlarına, rüzgârlıklarına yazılan yazıları ve resimleri folklorun göstergebilim unsurları arasında değerlendirilmiştir. Araştırma sahası Kırşehir il merkezi ile sınırlı olup elde edilen ürünlerin tamamı bizzat görülmüş ve fotoğraflanmıştır. Veriler elde edilirken katılımsız gözlem tekniği kullanılmış, daha sonraki aşamada tasnif edilmiştir. Tasnif esnasında klasik olanın yerine farklı modeller denenmiş; yazıların olduğu araçların tasnifi, yazılardaki imla kurallarındaki hatalardan grubun eğitim seviyesinin tahmini ve eleştirisi, konunun tematik paragrafla sunumu sonrasında psikolojik gösterge, işlev odaklı açıklamalar ve bağlam merkezli tahlile niçin ihtiyaç duyulacağının gösterilmesi şeklinde açıklamalara yer verilmiştir. Nihayetinde çalışmanın sonraki çalışmalar için örnek olması ve bu tür çalışmaların Türk halk bilimi kürsülerinde yapılmasının gerekliliği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

düzgü/özlü söz, araba yazıları, grup folkloru, kent folkloru, bağlam

On Glass Post: Vehicle Folklore in Traffic Culture

Öz

It has been revealed that folklore is not only composed of texts produced under certain conditions, while the experts in the field are questioning what the definition of folklore is. In this context, car writings, which can be called folklore products, have been instrumental in people communicating in a language known to them. Although these writings resemble the "düzgü” form of anonymous folk poetry, their individuality and prose structure differ from this form. Based on this, in the article, the writings and pictures written on the rear-windshields of the vehicles in the traffic culture in Kırşehir, on the trunk lids, right and left body parts, door sides and spoilers called belts and their pictures are evaluated among the indicative science elements of folklore. The research area is limited to Kırşehir city center and all of the products obtained were seen and photographed in person. While collecting the data, the unattended observation technique was used and classified in the next step. During the classification, different models were tried instead of classical ones; the classification of the instruments with the articles, the estimation and the criticism of the education level of the group from the errors in the spelling rules, the psychological indicator after the presentation of the subject with the thematic paragraph, the function oriented explanation as to why a context-centered analysis is needed. In the end, it was emphasized that the study should be an example for future studies and that such studies should be done in Turkish chairs.

Anahtar Kelimeler

apothegm, car posts, group folklore, urban folklore, context

Kaynakça

• Aça, Mehmet (2019). “Toplumlaşma ve Toplumsallaşma Eşiğinde Kültür”. Halkbilimi El Kitabı. Ed. Mustafa Aça. Ankara: Nobel Yayınları, 1-11.
• Akkır, Ramazan (2019). “Kamyon Arkası Yazılardan Yansıyan Dinsellik”. Mevzu Dergisi, 1: 237-262.
• Aksan, Doğan (1995). Her Yönüyle Dil: Ana Çizgileriyle Dilbilim, C.1. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aktulum, Kubilay (2013). Folklor ve Metinlerarasılık. Konya: Çizgi Yayınları.
• Aktulum, Kubilay (2016). “Folklorun Bilimselleştirilmesi Arayışının Bir Prototipi Olarak Arnold Ven Gennep’in Le Folklore Français (Fransız Folkloru) Adlı Yapıtını Yeniden Okumak”. Millî Folklor, 110: 5-16.
• Başgöz, İlhan (2005). “Ömür Biter Yol Bitmez: Bir İletişim Olayı Olarak Taşıt Yazıları”. Türk(iye) Kültürleri. Der. Gönül Pultar ve Tahire Erman. İstanbul: Tetragon, 39-66.
• Başgöz, İlhan (2007). Yük Taşımıyoruz Sevgi Taşıyoruz. Ankara: TÜBA.
• Cemiloğlu, Mustafa (2002). “Kamyon Yazıları ve Geleneksel Kültürümüz”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XV(1): 69-82.
• Çobanoğlu, Özkul (1999). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Durbilmez, Bayram (2013). “Halk Bilimi Araştırmalarının 100. Yılında: ‘Halk Bilimi’ ile ‘Edebiyat’ın Ortak Alanları ve Halk Edebiyatı Üzerine Bir Değerlendirme”. Millî Folklor, 99: 101-112.
• Ekici, Metin (2011). “Kuramlar ve Yöntemler”. Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ed. M. Öcal Oğuz. Ankara: Grafiker Yayınları, 57-92.
• Geertz, Clifford (2010). Kültürlerin Yorumlanması. Çev. Hakan Gür. Ankara: Dost Kitabevi.
• Gündüz, Fikriye (2020). “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Otantik Malzeme: Araba Arkası Yazıları”, International Journal of Teaching Turkish as a Foreing Language, 3(1): 187-209.
• Güneş, Serkan (2012). “Türk Toplumu ve Otomobil”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25: 213-230.
• Güz, Nüket (1998). “İletişim Süreci ve Temel Ögeler”. İletişim Fakültesi Dergisi, 7: 121-142.
• Jones, Ernest (2007). “Psikanaliz ve Folklor”. Çev. Banu Yılmaz. Millî Folklor, 74: 104-115.
• Kaya, Doğan (1998). Anonim Halk Şiiri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Lotman, Yuri M. (1990). Universe of the Mind: A Semiotic Theory of Culture. Trans. Ann Shukman. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press.
• Mannheim, Karl (2017). Kültür Sosyolojisi. Çev. Mustafa Yalçınkaya. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Marett, Robert R. (2018). “Psikoloji ve Folklor”. Çev. Didem Gülçin Erdem. Millî Folklor, 118: 145-159.
• Ong, Walter J. (2012). Sözlü ve Yazılı Kültür, Sözün Teknolojileşmesi. Çev. Sema P. Banon. İstanbul: Metis Yayınları.
• Özdemir, Nebi (2011). “Edebiyat ve Ekonomi Kültürel Ekonomik Bir Hayat Olarak Edebiyat”. Millî Folklor, 95: 101-114.
• Randall, William L. (2014). Bizi “Biz” Yapan Hikâyeler: Kendimizi Yaratma Üzerine Bir Deneme. Çev. Şen Süer Kaya. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• TDK (1998). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yıldırım, Dursun (1998). Türk Bitiği Araştırma/İnceleme Yazıları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yılmaz, Adile (2018). “Araba Arkası Yazıları ve Folklorun Beş İşlevi”. Millî Folklor, 118: 49-62.