Narayama Türküsü’nde Kültür, Doğa ve Altruistik İntihar

Yıl 2022, Sayı: 13, 1 - 16, 10.06.2022

Mehmet Ali Yolcu

https://doi.org/10.46250/kulturder.1092013

Öz

Türkçeye Narayama Türküsü adıyla çevrilen, Shohei Imamura’nın 1983 yapımı Narayama Bushiko adlı filmi yayınlandığı dönemde ve sonrasında geniş yankı uyandırmıştır. Bu ödüllü film, Japon sinemasının sert gerçekçi karakterini taşımaktadır ve antropolojik belgesel sahneleriyle zenginleştirilmiş niteliklere sahiptir. Film, 19. yüzyıl Japonya’sının bir dağ köyündeki sert doğa koşullarına ve kıtlığa karşı yaşam mücadelesini işlemiştir. Çevresel koşullar, yüzyıllardır sadakatle uyulan birtakım acımasız töreler oluşturmuştur. Kaynakların kıtlığı nedeniyle kamuya en az yararı oldukları düşünülen 70 yaşına gelen yaşlıları Narayama adlı bir dağın zirvesinde ölüme terk etmeleri, bu ölüm yolculuğunun ayinsel özelliklere büründürülmesi söz konusudur. Japon folklorunda yaygın olup olmadığı tartışmalı olan ve bir Budist efsanesinin konusunu oluşturan ubasute (yaşlıları ölüme terk etme) geleneği, filmde başarılı bir biçimde işlenmiştir. Film, Tatsuhei adlı kişi ile 70 yaşına yaklaşmış ve Narayama yolculuğunu istekli bir biçimde bekleyen annesi Orin merkezli bir aileye odaklanmıştır. Ubasute dışında filmde bebekleri öldürme veya satma, ürün hırsızlığını diri diri toprağa gömme yoluyla ölümle cezalandırma gibi rahatsız edici sahnelere de yer verilmiştir. Narayama Türküsü, doğal olanla kültürel olanın iç içe geçtiği, insanı bu muğlak zemine yerleştirerek vahşi yapısıyla resmettiği, iyilik ve kötülüğü sorgulamaya iten bir filmdir. Çalışmada, Narayama Türküsü filmi, kültür ve doğa kavramları ile altruistik intihar olgusu çerçevesinde yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Narayama Türküsü, Shohei Imamura, Japonya, kültür ve doğa, altruistik intihar

Culture, Nature and Altruistic Suicide in The Ballad of Narayama

Öz

Shohei Imamura’s film Narayama Bushiko (1983), translated into Turkish as Narayama Türküsü [The Ballad of Narayama], had a wide impact during and after its release. This award-winning film has the harsh realist character of Japanese cinema and is enriched with anthropological documentary scenes. The film deals with the struggle for survival against the harsh natural conditions and famine in a mountain village of 19th century Japan. Environmental conditions have created a set of cruel customs that have been faithfully followed for centuries. It is in question that the elderly, who are 70 years old, who are thought to be of the least benefit to the public due to the scarcity of resources, are left to die on the summit of a mountain called Narayama, and this death journey takes on ritual features. The tradition of ubasute (leaving the elderly to die), whose existence is controversial in Japanese folklore and which is the subject of a Buddhist legend, is successfully handled in the film. The film focuses on a family centered on Tatsuhei and his mother Orin, who is approaching 70 years old and eagerly awaiting her journey to Narayama. Apart from ubasute, the film also includes disturbing scenes such as killing or selling babies, punishing product theft with death by burying them alive. The Ballad of Narayama is a film in which the natural and the cultural are intertwined, placing the human on this ambiguous ground and portraying it with its wild nature, pushing the good and the evil to question. In the study, the movie The Ballad of Narayama Narayama was interpreted within the framework of the concepts of culture and nature, and altruistic suicide.

Anahtar Kelimeler

The Ballad of Narayama, Shohei Imamura, Japan, culture and nature, altruistic suicide

Kaynakça

• Benedict, Ruth (2011). Krizantem ve Kılıç: Japon Kültürü Üzerine Bir İnceleme. Çev. Türkan Turgut. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Comanducci, Carlo (2014). “The Human and the Inhuman in Shohei Imamura’s The Ballad of Narayama”. Monstrous Reflections. Eds. Petra Rehling & Elsa Bouet. Oxford, UK: Inter-Disciplinary Press, 101-108.
• Descola, Philippe (2013). Doğa ve Kültürün Ötesinde. Çev. İsmail Yerguz. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Durkheim, Emile (2020). İntihar, Sosyolojik Bir İnceleme. Çev. Özcan Doğan. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Frazer, James G. (2004). Altın Dal: Dinin ve Folklorun Kökleri 1. Çev. Mehmet H. Doğan. İstanbul: Payel Yayınevi.
• Fukazawa, Shichiro (1956). Narayama Bushiko. Tokyo: Chuo Koronsha.
• Güvenç, Bozkurt (2002). Japon Kültürü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Güvendi, Tarık (2021). Doğu, Batı ve Türk Sinemasında Din Olgusunun Karşılaştırmalı Analizi: Narayama Türküsü, Yedinci Mühür, Takva Filmleri Örneği. Doktora Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hung, Lee Wood (2003). “Natural Culturalism in The Ballad of Narayama: A Study of Shohei Imamura’s Thematic Concerns”. Asian Cinema, 14(1): 146-166).
• Imamura, Shohei (yönetmen) (1983). Narayama Bushiko [Sinema Filmi]. Tokyo: Toei Company.
• Kjellström, Rolf (1974-75). “Senilicide and Invalidicide Among the Eskimos”. Folk, 16-17(1): 117-124.
• Leighton, Alexander H. & Hughes, Charles C. (1955). “Notes on Eskimo Patterns of Suicide”. Journal of Anthropological Research, 11(4): 327-338.
• McDonald, Keiko (1994). Japanese Classical Theater in Films. London & Toronto: Associated University Presses.
• Sam, Rıza (2016). “Requiem for the Ones Experiencing the Tragedy of Farewells: The Ballad of Narayama”. Kaygı, 27: 1-13.
• Turgut, Beyza Huriye (2021). “Narayama Türküsü (Bushi-Ko) Filmi Üzerinden Yaşlanmanın Sosyo-Kültürel İzdüşümü”. Senex Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 4(4): 51-64.
• URL-1: Darragh O’Donoghue (2013). “Ballad of Narayama”. http://www.sensesofcinema.com/2013/cteq/ballad-of-narayama/ (Erişim: 21.01.2022).
• URL-2: “Film Afişi”. https://tr.wikipedia.org/wiki/Narayama_Türküsü_(film,_1983) (Erişim: 21.01.2022).
• URL-3: “Film Afişi”. https://www.sinefil.com/title/mg35ley (Erişim: 21.01. 2022).
• Xiaoli, Guo (2018). “Ubasute and Japanese Ancient Mountain Worship: The Cultural Significance of Fukasawa Shichiro’s Narayama Bushiko”. Journal of Ocean University of China (Social Sciences), 1: 117-122.