Osmancık’ta Kuruluş Kavramının Roman, Tiyatro, Senaryo Türlerinde İncelenmesi

Yıl 2024, Sayı: 22, 119 - 134, 10.09.2024

Cengiz Yalçınkaya , Yakup Çelik

https://doi.org/10.46250/kulturder.1526161

Öz

Geçmişte yaşanmış olayları günümüze aktarmanın yolu elbette tarih biliminden geçer. Bunun yanında yine tarihi olayları edebi yönden aktarmanın yolu da tarihi romanlardır. Tarihi roman, konusunu belli bir dönemde yaşanmış olaylardan alan, kişilerini tarihi karakterlerden seçen, yazarlarının bakış açılarına göre gerçekleri yorumlayan ve yansıtan bir edebi türdür. Tarık Buğra’nın kaleme aldığı tarihi romanı Osmancık da Osmanlı Devleti’nin kuruluş aşamasını ve Osmancık’ın ruhsal değişim ve dönüşüm sürecini ele alır. Eserde kuruluş aşaması Osmancık karakteri üzerinden işlenir. Osmancık önce Osman Bey’e daha sonra da Osman Gazi’ye dönüşür. Bu süreç sadece bir insanı değil tüm bir Kayı boyunu etkileyecektir. Geniş bir coğrafyada hüküm sürecek Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu anlatan bu roman, daha sonraki yıllarda senaryoya ve tiyatroya uyarlanır. Ancak bu dönüşüm süreci türlerin anlatım teknikleri doğrultusunda şekillenir ve olay örgülerinin farklı akışlarına sebep olur. Bu çalışmada yazınsal bir tür olan Osmancık romanının dramatik yapıya uyarlanması ve romanın esasını teşkil eden “kuruluş” kavramının türler arasındaki ele alınması yorumlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Osmancık, Tarık Buğra, roman, tiyatro, senaryo

Examination of the Concept of Establishment in Osmancık in Novel, Theatre, and Screenplay Genres

Öz

The way to transfer the events of the past to the present is of course through the science of history. In addition, the way to convey historical events in literary terms is historical novels. Historical novel is a literary genre that takes its subject from the events that took place in a certain period, chooses its characters from historical characters, comments and reflecting the facts according to the perspectives of its authors. Tarık Buğra's historical novel Osmancık deals with the establishment of the Ottoman Empire and Osmancık's spiritual change and transformation process. In the work, the founding phase is processed through the character of Osmancık. Osmancık first turns into Osman Bey and then Osman Gazi. This process will affect not only one person, but a whole Kayı tribe. This novel, which tells the story of the establishment of the Ottoman Empire, which was to rule over a vast geography, was adapted to screenplay and theatre in the following years. However, this transformation process is shaped in line with the narrative techniques of the genres and causes different flows of the plot. In this study, the adaptation of the novel Osmancık, which is a literary genre, to dramatic structure and the concept of “establishment”, which constitutes the basis of the novel, between genres will be interpreted.

Anahtar Kelimeler

Osmancık, Tarık Buğra, novel, theatre, script

Kaynakça

• Aktulum, Kubilay (2000). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Argunşah, Hülya (1990). Türk Edebiyatında Tarihî Roman. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Buğra, Tarık (2021). Osmancık. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Buğra, Tarık ve Sümer, Dinçer (1984). Osmancık. Ankara: Devlet Tiyatroları.
• Campbell, Joseph (2013). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Çetin Erus, Zeynep (2000). “Romandan Sinemaya Uyarlamalar: Gerçekleştirilme Süreci Açısından Bir Değerlendirme”. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(1): 45-55.
• Gülsoy, Murat (2018). Büyübozumu: Yaratıcı Yazarlık-Kurmacanın Bilinen Sırları ve İhlal Edilebilir Kuralları. İstanbul: Can Yayınları.
• Kale, Fuat (2019). “TRT Yerli Edebiyat Uyarlamaları”. TRT Akademi Dergisi, 4(7): 126-147.
• Nutku, Özdemir (1989). Sahne Bilgisi. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Özakman, Turgut (2014). Oyun ve Senaryo Yazma Tekniği. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Özön, Nijat (1964). “Roman ve Sinema”. Türk Dili Roman Özel Sayısı, 154: 797-800.
• Öztürk, Nurettin (2001). Türk Edebiyatında İnsan. Ankara: AKMB Yayınları.
• Töre, Enver (2016). Modern Türk Tiyatrosu. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Türkeş, Ömer (2002). “Romana Yazılan Tarih”. Toplum ve Bilim, 91: 166-212.