Transcultural Perspectives on Literary Translation

Yıl 2024, Sayı: 23, 146 - 176, 10.12.2024

Sueda Özbent

https://doi.org/10.46250/kulturder.1552216

Öz

Today, various opportunities that facilitate communication, media, technological developments, easy information sharing and economic travel have accelerated the globalization process. Different ideas and cultures are in constant flow and relationship. This interaction has also affected literature, and transcultural literature comes into discussion. Haruki Murakami, the author of “Kafka on the Beach”, which was selected for this study, is not only a transcultural writer in global literature, but also a popular and internationally recognized author of contemporary Japanese literature. Based on the Turkish translation of this work, it was investigated how the author used and integrated elements of Western culture into his work with his unique transcultural strategy. Especially references to music and literature have an important place in his writing style. It was tried to show to what extent the life and behavioral styles of the characters in his works are affected by the phenomenon of transculturality in the example of the work mentioned above. References to issues such as the search for self, escape to another world and defiance of social values and norms were also searched. The study utilized the close reading technique and Christiane Nord's concept of “text world.”

Anahtar Kelimeler

Transcultural translation, transcultural writing strategy, the concept of text world, Haruki Murakami, Kafka on the Beach

Edebi Çeviriye Transkültürel Bakış

Öz

Günümüzde iletişimi kolaylaştıran çeşitli imkânlar, medya, teknolojik gelişimler, kolay bilgi paylaşımı ve ekonomik seyahatler globalleşme sürecini hızlandırmıştır. Farklı fikirler ve kültürler kesintisiz akış ve ilişki içerisindedir. Bu etkileşim edebiyatı da etkilemiş ve transkültürel edebiyattan söz edilir olmuştur. Bu çalışma için seçilen Sahilde Kafka adlı eserin yazarı Haruki Murakami sadece küresel edebiyatta transkültürel bir yazar olarak değil aynı zamanda sevilen, enternasyonal tanınmış çağdaş Japon edebiyatının yazarlarındandır. Bu eserin Türkçe çevirisinden yola çıkarak yazarın kendine has transkültürel stratejisi ile Batı kültürüne ait unsurları nasıl kullandığı ve eserine entegre ettiği araştırılmıştır. Özellikle müzik ve edebiyata yapılan göndermeler yazma üslubunda önemli yer tutmaktadır. Eserlerindeki karakterlerin yaşam ve davranış biçimlerinin transkültürellik olgusundan ne derece etkilendiği yukarıda adı geçen eser örneğinde gösterilmeye çalışılmıştır. Benlik arayışı, başka dünyaya kaçış ve toplumsal değerlere ve normlara başkaldırış gibi konulara gönderme yapan referanslar da araştırılmıştır. Çalışmada yakın okuma tekniğinden ve Christiane Nord’un “metin dünyası” kavramından faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Transkültürel çeviri, transkültürel yazma stratejisi, metin dünyası kavramı, Haruki Murakami, Sahilde Kafka

Kaynakça

• Bhabha, Homi K. (2011). Die Verortung der Kultur. Trans. Michael Schiffmann & Jürgen Freudl. Tübingen: Stauffenburg Verlag.
• Bollack, Jean (1994). Sophokles, König Ödipus. Übersetzung, Text, Kommentar, V.1. Berlin: Insel Verlag.
• Broszinky-Schwabe, Edith (2011). Interkulturelle Kommunikation, Missverständnisse–Verständigung. Wiebaden: VS Verlag.
• Castells, Manuel (2004). The Network Society: A Cross-Cultural Perspective. Glos: Edward Edgar Publishing.
• Cucinelli, Diego (2014). “Murakami Haruki and the Literary Sources of Ancient Japan”. Ades III International Symposium on Asian Languages and Literatures. Kayseri: Erciyes University, 448-358.
• Demir, Fethi ve Süslü, Nahide Ece (2021). “Küresel Edebiyat Eğilimi Bağlamında Milenyum Sonrası Dönemdeki Nobel Edebiyat Ödülleri”. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 61(1): 103-121.
• Ellis, Jonathan & Hirabayashi, Mitoko (2005). “In Dreams Begins Responsibility: An Interview with Haruki Murakami”. The Georgia Review, 59(3): 548-567.
• Ersoy, Nazife Ş. (2022). Çevrimiçi ve Kitlesel Açık Çevrimiçi Derslerde Transkültür. Ankara: Nobel.
• Göhring, Heinz (2007 [1978]). “Interkulturelle Kommunikation: Die Überwindung der Trennung von Fremdsprachen-und Landeskundeunterricht durch einen integrierten Fremdverhaltensunterricht”. Kelletat, A. / Siever, H. (Hg.). Interkulturelle Kommunikation. Anregungen für Sprach- und Kulturmittler. Tübingen: Stauffenburg, 107-111.
• Göker, Göksel ve Doğan, Adem (2011). “Ağ Toplumunda Örgütlenme: Facebook’ta çevrimiçi Tekel Eylemi”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25: 175-203.
• Gregory, Sinda et al. (2002). “It Don’t Mean a Thing, If It Ain’t Got That Swing: An Interview with Haruki Murakami”. Review of Contemporary Fiction, 22(2): 111-127.
• Herder, Johann Gottfried von (1774). Auch eine Philosophie der Geschichte zur Bildung der Menschheit. Riga.
• Juen, Sarah Anna (2016). Zwischen Jazz, Kirschblüten und Baseball. Transkulturalität in den Werken von Murakami Haruki. Wien, Univ. Mag.-Arb.
• Miura, Masashi (2003). Murakami Haruki to Shibata Motoyuki no mō hitotsu no Amerika. Tokyo: Shinshokan.
• Murakami Haruki & Nakagami, Kenji (1985). “Shigoto no genba kara”. Kokubungaku, 30(3). Tokyo: Gakutosha.
• Murakami, Haruki & Shibata, Motoyuki (2000). Honyaku Yawa. Tokyo: Bungei Shunju.
• Murakami, Haruki (2007). “Hanalei Bay”. Blind Willow, Sleeping Woman. Trans. Philip Gabriel & Jay Rubin. London: Vintage Books, 327–352.
• Murakami, Haruki (2023). Sahilde Kafka. Çev. Hüseyin Can Erkin. İstanbul: Doğan Kitap.
• Nord, Christiane (1993). “Alice im Niemandsland”. Holz-Mänterri, Justa / Nord, Christiane (Hg.). Traducere Navem. Festschrift für Katharina Reiß zum 70. Geburtstag. Studia Translatologica. Ser. A, Vol. 3. Tampere: Universitätsbibliothek Tampere, 394-416.
• Özbent, Sueda (2015). “Kültürler Arası ve Kültürler Üstü İletişim Aracı Olarak Çeviri”. Çeviribilim Uygulamaları Dergisi, 21: 13-22.
• Özbent, Sueda (2017). “Almanca Edebi Eser İsimlerinde Kültürel Etkenler”. 2nd International Scientific Researches Congress on Humanities and Social Sciences. IBAD,611-617.
• Özbent, Sueda (2020). Transkulturalität in der Translation. Ankara: Nobel.
• Özbent, Sueda (2023a). “Transkültürel İletişim Şekli Olarak Çeviri”. Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, ÖS: 661-679.
• Özbent, Sueda (2023b). “Homi Bhabha’nın ‘Kültürel Çeviri’ Kavramına Çeviribilimsel Bakış”. Kültür Araştırmaları Dergisi, 19: 225-247.
• Rubin, Jay (2002). Murakami und die Melodie des Lebens. Köln: DuMont.
• Said, Edward (1996). “Kultur und Identität – Europas Selbstfindung aus der Einverleibung der Welt”. Lettre International, 34: 21-15.
• Schiedges, Olaf (2007). “Schriftsteller als Übersetzer: Am Beispiel des japanischen Schriftstellers Murakami Haruki”. The Journal of the Faculty of Foreign Studies, Language and Literature, 39: 297-323.
• Schippel, Larisa (2014). “Übersetzen–interdiskursiv und transkulturell”. Translationswissenschaftliches Kolloquim III. Beiträge zur Übersetzungs- und Dolmetsch Wissenschaft. Frankfurt/ Main: Peter Lang, 207-227.
• Vermeer, Hans J. (1990). Skopos und Translationsauftrag–Aufsätze. Heidelberg: Universitätsdruckerei Heidelberg.
• Welsch, Wolfgang (1995). “Transkulturalität”. Institut für Auslandsbeziehungen (Ed.). Migration und kultureller Wandel, Zeitschrift für Kulturaustausch. Vol. 1. Stuttgart.
• Welsch, Wolfgang (2017). Transkulturalität. Realität–Geschichte-Aufgabe. Wien: New Academic Press.