THE VERSE FORM AND METER SELECTED ACCORDING TO THE SUBJECT IN RECAİZADE EKREM’S POEMS

Yıl 2022, Sayı: 6, 1 - 16, 28.12.2022

Gizem Akyol

Öz

This article will focus on Recaizade Mahmut Ekrem's poems composed of six verses and two of his most frequently used meters. These poems, which are composed of six verse bends, are distinguished from classical müseddes by their rhyme structure. In Ekrem's poems, the rule that the first verse should rhyme within itself is not followed, instead the first verse is rhymed with the other verses of the poem. Recaizade used this verse form in his poems that are suitable for storytelling or that contain a new proposition (mazmun) and expression. The two most frequently used meters were chosen for poems with a new spirit as content. Recaizade wrote his poems based on the classical approach in flatter forms of aruz prosody such as "mefȃ'ȋlün".While describing the new person and new emotions, he wrote with the meter "fe'ilȃtün mefȃ'ilün fe'ilün" and "mef'ûlü mefȃ'ilün fe'ûlün" due to its ease of expression and fluency. Recaizade Ekrem adheres to an individual creative style, the bases of which are determined by him, both in the composition of his works and in his poems. The form of verse and the subject of meter, which gives the impression of being chosen according to the subject and the context, are also part of his insistent approach to the style in question.

Anahtar Kelimeler

verse form, meter, the relationship between subject and meter, Recaizade Ekrem

RECAİZADE EKREM’İN ŞİİRLERİNDE KONUYA GÖRE SEÇİLEN NAZIM ŞEKLİ VE VEZİN

Öz

Bu makalede Recaizade Mahmut Ekrem’in altı mısralık bendlerden oluşan ve en sık kullandığı iki vezinle yazılan şiirlerinin özellikleri üzerinde durulmaktadır. Altışar mısralık bendlerden oluşan bu şiirler klasik müseddeslerden kafiye yapısı ile ayrılır. Ekrem’in şiirlerinde klasik müseddeslerde ilk bendin kendi içinde kafiyeli olması kuralına uyulmamış; bunun yerine ilk bend, şiirin diğer bendleriyle aynı şekilde kafiyelendirilmiştir. Recaizade bu nazım şeklini hikâye etmeye uygun veya yeni bir mazmun ve ifade içeren şiirlerinde kullanmıştır. En sık kullanılan iki vezin de muhteva olarak yeni bir ruh taşıyan şiirlerde tercih edilmiştir. Klasik yaklaşıma dayanan şiirlerini “mefȃ’ȋlün” gibi aruzun daha düz kalıplarıyla yazan Recaizade, yeni insanı ve yeni duyguları anlatırken söyleyiş kolaylığı sağlaması ve akıcılığı dolayısıyla “fe’ilȃtün mefȃ’ilün fe’ilün” ve “mef’ûlü mefȃ’ilün fe’ûlün” vezinleriyle yazmıştır. Recaizade Ekrem gerek eserlerinin tertibinde gerekse şiirlerinde, kaideleri kendisi tarafından belirlenmiş olan ferdȋ bir yaratma üslûbuna bağlıdır. Konuya göre, bağlama göre seçildiği izlenimi uyandıran nazım şekli ve vezin konusu da söz konusu üslûpta ısrarcı yaklaşımının bir parçasıdır.

Anahtar Kelimeler

Recaizade Ekrem, nazım şekli, vezin., verse form, meter, the relationship between subject and meter.

Kaynakça

• Altuğ, Fatih (2007). Namık Kemal’in Edebiyat Eleştirisinde Modernlik ve Öznellik. Doktora Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Enginün, İnci (1995). Abdülhak Hamid’in Mektupları. İstanbul: Dergȃh Yayınları.
• Gökçek, Fazıl (2019). “Serbest Müstezat/Serbest Şiir”. Yeni Türk Edebiyatı. S. 19. s. 33-41.
• Gür, Nagihan (2019). “İngiliz Gazete Arşivinde Osmanlı Şiirinin İzlerini Sürmek (1835-1900)”. Erdem. Sayı: 76. s. 139-162.
• İpekten, Haluk (2018). Eski Türk Edebiyatı’nda Nazım Şekilleri ve Aruz. İstanbul: Dergȃh Yayınları.
• Köprülüzade, Mehmed Fuad (1914). “Nijad Ekrem”. Servet-i Fünun. Sayı: 1183. s. 295-296.
• (Recaizade) Mahmut Ekrem (1288/R. 1872-1873). Nağme-i Seher -Mensur Bazı Hayȃlat ve Âsȃr-ı Sȃire İle Müzeyyel Dȋvançe-i Eş’ȃr.
• (Recaizade) Mahmut Ekrem (1300/R. 1884-1885). Zemzeme (İkinci Kısım). Birinci Tab’ı. İstanbul: Matbaa-i Ebuziya.
• (Recaizade) Mahmut Ekrem (1301a/R. 1885-1886). Zemzeme (Üçüncü Kısım). Birinci Tab’. İstanbul: Matbaa-i A. K. Tozluyan.
• (Recaizade) Mahmut Ekrem (1301b/R. 1885-1886). Takdȋr-i Elhȃn. Birinci Tab’. Dersaadet: Mahmut Bey Matbaası.
• (Recaizade) Mahmut Ekrem (1303/R. 1887-1888). Tefekkür. Dersaadet: Mahmut Bey Matbaası.
• (Recaizade) Mahmut Ekrem (1306/R. 1890-1891). Zemzeme [Birinci Kısım]. İkinci Tab’ı. İstanbul: Karȃbet Matbaası.
• (Recaizade) Mahmut Ekrem (1311/R. 1895-1896). Pejmürde. Konstantiniye: Âlem Matbaası.
• (Recaizade) Mahmut Ekrem (tarihsiz). Nijad Ekrem. Selȃnik Matbaası.
• Ong, Walter J. (2018). Sözlü ve Yazılı Kültür-Sözün Teknolojileşmesi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Özgül, M. Kayahan (2008). Seke Seke Ben Geldim Sekmeler II. Ankara: Hece Yayınları.
• Parlatır, İsmail (1995). Recaizade Mahmut Ekrem, Hayatı, Eserleri, Sanatı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (1997). XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• Tansel, Fevziye Abdullah (2013). Namık Kemal’in Husûsȋ Mektupları. C. II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Uludağ, Süleyman (1992). “Basiret”. Türkiye Diyanet Vakfı İslȃm Ansiklopedisi. 5. Cilt. s. 103.
• Ülken, Hilmi Ziya (1966). Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi. Konya: Selçuk Yayınları.
• Wordsworth, William (2020). Prelüd (Bir Şairin Zihinsel Gelişimi). Çev. Nazmi Ağıl. İstanbul: YKY.