LOOKING BEHIND THE FRAME: ON THE OLD AND NEW FUNCTIONS OF BEHIND THE SCENES FOOTAGE

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 1, 74 - 92, 22.11.2024

Mehmet Köprü

Öz

Mainstream film grammar has evolved to hide the filmmaking process. The fact that the production crew is out of sight of the camera is deftly concealed. Some filmmakers deliberately violate this concealment, which is indispensable for narrative cinema. Although it is rare, filmmakers from different schools share the backstage with the audience for different purposes and in different ways. Shots showing the film crew can appear not only at the beginning, at the end, or somewhere in between, but also separately from the film as documentaries, videos or promotional films. The way behind-the-scenes footage is shared and the impact they make are directly related. The sudden appearance of the film crew while watching the film is much more provocative, alienating and destructive for the story world than behind-the-scenes shots viewed separately from the film. In this sense it is more modernist or Brechtian. However, thanks to the convenience provided by digital cameras, the production documentaries that have increased in recent years show that behind-the-scenes footage can be used for different purposes other than self-reflexivity. Here, we can talk about a new kind of intertextual reading, in which the narrative and meaning of the film are complemented by behind-the-scenes shots. In this study, in which these new interpretation possibilities provided by behind-the-scenes documentaries are discussed, what is meant by behind the camera and their change in the history of cinema is also reconsidered.

Anahtar Kelimeler

Behind the scenes, intertextuality, selfreflexivity, supplemental text, film studies.

KADRAJIN ARDINA BAKMAK: KAMERA ARKASI ÇEKİMLERİN ESKİ VE YENİ İŞLEVLERİ ÜZERİNE

Öz

Geleneksel film grameri, film yapım sürecini saklayacak şekilde evrimleşmiştir. Kameranın görüş açısının dışındaki yerlerde yapım ekibinin olduğu gerçeği ustalıkla gizlenir. Geleneksel anlatı sinemasının vazgeçilmez bir unsuru olan bu gizlilik, bazı sinemacılar tarafından kasıtlı olarak ihlal edilir. Kamera arkası görüntüler, nadir de olsa, farklı ekolden sinemacılar tarafından, farklı amaçlarla ve farklı şekillerde seyirciyle paylaşılır. Film ekibinin göründüğü çekimler sadece filmin başında, sonunda ya da bunların arasında bir yerde değil, aynı zamanda belgeseller, videolar ya da tanıtıcı filmler olarak filmden bağımsız bir şekilde de karşımıza çıkabilmektedir. Kamera arkası çekimlerin paylaşılma şekli ile yaptıkları etki doğrudan bağlantılıdır. Film devam ederken yapım ekibinin bir anda ortaya çıkması, filmden bağımsız paylaşılan kamera arkası çekimlere göre çok daha provokatif, yabancılaştırıcı ve öykü dünyası açısından yıkıcıdır. Bu anlamda daha modernist ya da Brechtyendir. Ancak dijital kameraların getirdiği kolaylıkla beraber son yıllarda sayıları gittikçe artan yapım belgeselleri, kamera arkası çekimlerin öz-düşünümsellik dışında farklı amaçlarla da kullanılabileceğini göstermektedir. Burada, filmdeki anlatının ve anlamın kamera arkası çekimlerle tamamlandığı yeni bir tür metinlerarası okumadan bahsedilebilir. Yapım süreci belgesellerinin getirdiği bu yeni anlamlandırma olanaklarının sorgulandığı çalışmada, kamera arkası çekimden ne kastedildiği ve bunların sinema tarihi içerisindeki genel seyri üzerine de yeniden düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kamera arkası, metinlerarası, özdüşünümsellik, tamamlayıcı metin, Film Çalışmaları

Kaynakça

• Özpetek, F. (Yöneten). (2001). Cahil Periler (Le Fate Ignoranti) [Sinema Filmi].
• Arnheim, R. (2010). Sanat Olarak Sinema. (R. Ü. Tamdoğan, Çev.) İstanbul: Hil Yayın.
• Bazin, A. (2011). Sinema Nedir? (İ. Şener, Çev.) İstanbul: Doruk Yayınları.
• Bergman, I. (Yöneten). (1963). Kış Işığı (Nattvardsgästerna, 1963) [Sinema Filmi].
• Bonitzer, P. (2006). Kör Alan ve Dekadrajlar. (İ. Yaşar, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Bordwell, D. (2016). Hollywood'un Film Dili. (Z. Atam, Y. C. Ekinci, & B. Tanyeri, Çev.) İstanbul: Doruk Yayınları.
• Burch, N. (1983). Theory of Film Practice. (M. Secker, & W. Limited, Çev.) London: Praeger Publishers.
• Ceylan, N. B. (Yöneten). (1997). Mayıs Sıkıntısı [Sinema Filmi].
• Ceylan, N. B. (Yöneten). (2018). Ahlat Ağacı (2018) [Sinema Filmi].
• Ceylan, N. B. (Yöneten). (2019). Ahlat'ın Yolculuğu [Belgesel Film].
• Chaudhuri, S., & Finn, H. (2016, Bahar). Açık İmge: Şiirsel Gerçekçilik ve Yeni İran Sineması. (Ç. T. Toprak, Dü.) sinecine(7(1)), 139-161.
• Cioran, E. M. (2013). Çürümenin Kitabı. (H. Bayrı, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Cronin, P. (2017). Abbas Kiyarüstemi ile Sinema Dersleri. (P. Arda, Çev.) İstanbul: Redingot.
• Deleuze, G. (2014). Sinema 1: Hareket-İmge. (S. Özdemir, Çev.) İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Dixon, W. W. (1995). It Looks at You: The Returned Gaze of Cinema. New York: State University of New York Press.
• Farhadi, A. (Yöneten). (2011). Bir Ayrılık (Jodaeiye Nader az Simin) [Sinema Filmi].
• Godard, J.-L. (Yöneten). (1967). Çinli Kız (La Chinoise) [Sinema Filmi].
• Godard, J.-L., & Gorin, J.-P. (Yönetenler). (1972). Her Şey Yolunda (Tout va Bien) [Sinema Filmi].
• Greenberg, C. (2011). Modernist Resim. C. Harrison, & P. Wood içinde, Sanat ve Kuram 1900-2000: Değişen Fikirler Antolojisi (S. Gürses, Çev., s. 817-822). İstanbul: Küre Yayınları.
• Hayward, S. (2012). Sinemanın Temel Kavramları. (U. Kutay, & M. Çavuş, Çev.) İstanbul: Es Yayınları
• Horkheimer, M., & Adorno, T. (1995). Aydınlanmanın Diyalektiği: Felsefi Fragmanlar I. (O. Özügül, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Ildırar, S. (2015). Film Okuryazarlığı: Bir Görsel İletişim Sistemi Olarak Devamlılık Sineması. Sinecine(6 (1)), 57-89
• Jacobs, L. (1994). Zaman ve Mekanın Anlatımı. Y. Demir içinde, Filmde Zaman ve Mekan Üzerine (Y. Demir, Çev.). Eskişehir: Turkuaz Yayınları.
• Jonze, S. (Yöneten). (2002). Tersyüz (Adaptation) [Sinema Filmi].
• Kaplan, T. (Yöneten). (2022). Sonsuzluğun Ötesinde: Buzz ve Işık Yılına Yolculuk (Beyond Infinity: Buzz and the Journey to Lightyear) [Sinema Filmi].
• Kiyarüstemi, A. (Yöneten). (1997). Kirazın Tadında (Ta'm e Guilass) [Sinema Filmi].
• Kovács, A. B. (2010). Modernizmi Seyretmek: Avrupa Sanat Sineması, 1950-1980. (E. Yılmaz, Çev.) Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Monaco, J. (2006). Yeni Dalga. (E. Yılmaz, Çev.) +1 Kitap.
• Siboni, R. (Yöneten). (2011). Il n'y a pas de rapport sexuel [Sinema Filmi].
• Sjöman, V. (Yöneten). (1963). Ingmar Bergman Film Yapıyor (Ingmar Bergman gör en film) [Belgesel Film].
• Stam, R. (2014). Sinema Teorisine Giriş. (S. Salman, & Ç. Asatekin, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Vertov, G. D. (Yöneten). (1970). Doğu Rüzgârı (Le vent d'est) [Sinema Filmi].
• Wayne, M. (2011). Marksizm, Sinema ve Film İncelemeleri. M. Wayne içinde, Sinemayı Anlamak: Marksist Perspektifler (E. Yılmaz, Çev., s. 7-36). Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Wells, P. (2007). Cartoons. B. K. Grant içinde, Schirmer Encyclopedia of Film (s. 221-227). China: Thomson Gale .
• Wilder, B. (Yöneten). (1950). Sunset Bulvarı (Sunset Boulevard, 1950) [Sinema Filmi].
• Wollen, P. (2010). Godard ve Karşı-Sinema: Doğu Rüzgarı. A. Karadoğan içinde, Sanat Sineması Üzerine: Yaklaşımlar ve Tartışmalar (s. 113-124). Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Yılmaz, E. (1997). 1968 ve Sinema. Ankara: Kitle Yayıncılık.