VERGİ YURTTAŞLIĞI: KAVRAM, UNSURLARI VE GELİŞTİRME YÖNTEMLERİ

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 1, 39 - 50, 03.06.2015

Elif Pürsünlerli Çakar , Fatih Saraçoğlu

Öz

Vergi literatürüne yeni bir kavram olarak giren vergi yurttaşlığı; klasik anlamda, vergi yasalarının parlamentoda kabul edilmesinin vergi mükelleflerince kabulünü ifade etmekte iken; çağdaş anlamda vergi yurttaşlığı, bunun yanı sıra, vergi idaresinin uygulamalarına bağlı olarak ortaya çıkan güven ilişkisi sonucunda, vergi yasalarının mükelleflerce kabulünü de kapsayan bir kavram olarak ortaya çıkmaktadır. Böylece vergi yurttaşlığı, mükelleflerin vergi yasalarının oluşturulması sürecine güvenmelerinden, idari anlamda bu yasaları kabullerini de içeren bir kavram haline gelmiştir. Vergi yurttaşlığı kavramının temelinde de üç unsurun bulunduğu görülmekte olup, bunlar; mükelleflerin vergiyi ve vergi ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirmeyi kabul etmeleri (onaylamaları), bu kabulün, sadece parlamentoda vergi yasasının kabulüne bağlı olarak değil, aynı zamanda vergi idaresinin uygulamalarına bağlı olarak da gerçekleşmesi ve mükelleflerin vergiyi ve vergi ile ilgili ödevlerini gönüllü olarak yerine getirme derecelerini, vergi idaresi ile aralarındaki “karşılıklı” güven ilişkisine bağlı olarak belirlemeleri biçiminde karşımıza çıkmaktadır. Vergiye gönüllü uyum, vergi ahlakı ve vergi bilinci kavramlarından da farklı bir kavram olan vergi yurttaşlığının geliştirilmesinde ise; vergi ile ilgili kararların demokratik biçimde alınması, verginin kullanılmasına ilişkin kararların demokratik olması, mükelleflerin vergiye karşı duyarlılıklarının artırılması, vergide okunabilirliğin sağlanması, vergi denetiminin artırılması, vergide uygunluk ilkesinin gözetilmesi, vergide adalet ilkesinin gözetilmesi ve vergi idaresinin fiziki koşullarının geliştirilmesi etkili olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Vergi Yurttaşlığı, Vergi Mükellefi, Vergi İdaresi, Vergiye Uyum

Tax Citizenship: Concept, Elements and Development Methods

Öz

Tax citizenship, which is a new concept in the tax literature normally refers to tax payers accepting that the tax legislation is passed in the parliament, but in the contemporary sense of the phrase, it refers to a concept that covers the acceptance of the tax legislation by tax payers as a result of the trusting relationship stemming from the practices of the tax offices. Thus, tax citizenship turned into a concept that incorporates the tax payers trusting the process of building tax legislation as well as their acceptance of such legislation in an administrative sense. There are three elements that are in the core of the concept of tax citizenship and these are; tax payers accepting tax and their tax-related application (approving of), and that such acceptance will not depend only on the passing of the tax legislation in the parliament but also on the practices of the tax administration and the degree of willingness of the tax payers to fulfill their tax payer obligation and the fulfilling of obligations on the basis of ‘mutual’ trust. In the development of tax citizenship, which is a concept different from willing payment of taxes, or tax morality and tax consciousness; democratic decision-making in tax usage, increasing sensitivity of the tax payers regarding taxes, ensuring tax readability, increasing tax audits, observing tax compliance principles, and improvement of physical conditions of tax administration are effective

Anahtar Kelimeler

Tax Citizenship, Tax Payer, Tax Administration, Tax Compliance

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2011). Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Ardant, G. (1971). L’Histoire de l’Impôt, Fayard, Paris.
• Bouvier, M. (2010). “Nouveau Civisme Fiscal Et Légitimité Du Recouvrement De L’Impôt”, Revue Française De Finances Publiques, No:112.
• Budak, T. (2010). Türk Vergi Hukukunda Anayasal Ölçüt: Mali Güç, XII Levha Yayıncılık, İstanbul. Chaabouni, I. (2010). La Protection Des Personnes Soumises A Des Contôles Fiscaux Et Financiers, L.G.D.J. Paris.
• Erdem, M., D. Şenyüz ve İ. Tatlıoğlu (2013). Kamu Maliyesi, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Gautier, M. (2010). “La Modernisation De La Gestion et du Calcul de l’Impôt Est-Elle Un Facteur D’Amélioration Du Civisme Fiscal”, Revue Française De Finances Publiques, Novembre, No:112.
• Gerger Çetin, G. (2011). Mükellef Hakları ve Vergiye Gönüllü Uyum, Legal Hukuk Kitapları Serisi No:43, Legal Yayınevi, İstanbul.
• Le civisme fiscal: http://jecndabietry.fr.gd/LE-CIVISME-FISCAL.htm. (Erişim Tarihi: 02.05.2014).
• Orsoni, G. (2010). “La Réactivité De La Gestion, Facteur De Lisibilité De L’Impôt?”, Revue França- ise De Finances Publiques, Novembre, No:112.
• Öncel, M., A. Kumrulu ve N. Çağan (2010). Vergi Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Philip, P. (2005). Les Droits de la Defense Face Au Contrôle Fiscal, Economica, 2.éme Edition, Paris.
• Smith, A. (1822). Recherche Sur La Nature et Les Causes de le Richesse des Nations, Agasse Edition.
• Şenyüz, D., M. Yüce ve A. Gerçek (2013). Vergi Hukuku, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Uluatam, Ö. (2011). Kamu Maliyesi, İmaj Yayınevi, Ankara.
• Yılmaz Akgül, G. (2013). Kamu Maliyesi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• http://www.memoireonline.com/04/12/5651/m_La-problematique-de-la-fiscalisation-du-secteur- informel-en-RDC-cas-de-la-province-du-Sud-Kivu40.html (Erişim Tarihi: 22.05.2014).
• http://www.oecd.org/fr/ctp/fiscalite-internationale/taxmorale-fr_6mars13.pdf. (Erişim Tarihi: 21.05.2014).
• http://www.profiscal.com/papier/mfh.htm. (Erişim Tarihi: 22.05.2014).