EKONOMİK BÜYÜME, ENERJİ TÜKETİMİ VE ÇEVRE KİRLİLİĞİ ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 255 - 272, 12.08.2016

Oktay Kızılkaya , Emrah Sofuoğlu , Orhan Çoban

Öz

Dünyanın en büyük problemlerinden biri olan iklim değişikliği sorunu her geçen gün kendini daha fazla hissettirmektedir. İklim değişikliğine neden olan sera gazı emisyonlarında meydana gelen artış yeryüzü sıcaklığında artışlara yol açmaktadır. Gelişmiş ülkeler son dönemlerde emisyonlarını azaltma başarısı göstermiştir. Ancak gelişmekte olan ülkeler ekonomik büyüme için gerekli olan enerji taleplerini ucuz enerji kaynaklarından karşılamaktadır. Bu bağlamda özellikle sera gazları içerisinde en yüksek paya sahip olan karbondioksit emisyonlarında meydana gelen artışlar yeryüzü için bir tehlike arz etmektedir. Sürdürülebilir bir kalkınma için gelişmiş ülkeler ile beraber gelişmekte olan ülkelerin de emisyonlarını azaltma yoluna gitmeleri gerekmektedir. Kyoto Protokolü’nde gelişmekte olan ülkelere teknoloji transferi ve mali yardımlar yapılması planlanmıştır. Bu çalışmanın temel amacı Türkiye’de karbondioksit emisyonu, ulaşım sektörü enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve dışa açıklık arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu bağlamda 1967-2010 dönemi incelenmiş olup yıllık veriler kullanılmıştır. Çalışmada yöntem olarak Johansen (1990) Maksimum Olabilirlik-İz testleri kullanılarak eşbütünleşme ilişkisi elde edilmiştir. Birim kök analizine göre değişkenlerin tümü birinci derecede durağandır. Eşbütünleşme analiz sonuçları Türkiye’de karbondioksit emisyonu, ulaşım sektörü enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve dışa açıklık arasında uzun dönemli bir ilişkinin olduğunu göstermektedir. Türkiye’de karbondioksit emisyonları üzerinde ekonomik büyümenin, ulaşım sektörü enerji tüketiminin ve dışa açıklığın pozitif bir etkisi vardır. Bu bulgular çerçevesinde sonuç kısmında çeşitli politika önermelerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Karbondioksit Emisyonu, Ekonomik Büyüme, İklim Değişikliği, Eşbütünleşme, Ulaşım Sektörü Enerji Tüketimi

Economic Growth, Energy Consumption and Environmental Pollution Analysis: the Case of Turkey

Öz

As one of the biggest issue of earth, climate change has been attracting more attention in recent years. Rising in greenhouse gases that lead to climate change increases global warming. Developed countries have achieved to decrease their greenhouse gas emissions in recent years. However, developing countries supply their energy demand with cheap energy resources like fossil fuels. In this regard, especially rising in carbon dioxide emissions which have the largest share in greenhouse gases pose a danger. In order to achieve a sustainable development, it is required to drop emissions for both developed and developing countries. In this sense, Kyoto Protocol includes financial support and technology transfer from developed countries to developing countries.The aim of this study is to analyze the relationship between carbon dioxide emissions, road sector energy consumption, economic growth and trade openness in
Turkey. In this context, we examined over the period of 1967-2010 based on annual data. We applied Johansen (1990) Maximum Likelihood-Trace approaches to test for a long run relationship between variables and obtained cointegration relation. According to the unit root test results, all variables are stationary at the first difference. Cointegration analysis results show that in the long term, there is a relationship between carbon dioxide emissions, road sector energy consumption, economic growth and trade openness. Economic growth, road sector energy consumption and trade openness have a positive impact on CO2 emissions in Turkey. As a result of these findings, we have offered various policy recommendations. 

Anahtar Kelimeler

Carbon Dioxide Emissions, Economic Growth, Climate Change, Cointegration, Road Sector Energy Consumption