ROMA HUKUKU’NDA HİLE (DOLUS) KAVRAMI

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 425 - 438, 15.07.2017

Bengi Sermet Sayın Korkmaz

Öz

Hile, bir kimsenin zihninde yanlış fikirler oluşturarak gerçek durumu bilseydi yapmayacağı bir hukuki işlemi yapmasını sağlamaktır. Roma Hukukunda hile hem haksız fiil hem de bir irade sakatlığı sebebi olarak değerlendirilmiştir. Bu nedenle de hileye maruz kalan kişiye çeşitli hukuki koruma yolları tanınmıştır. Bu kapsamda, hileye maruz kalan kişinin yararlanabileceği hukuki imkânlar, hile defi (exceptio doli), hile davası (actio doli / de dolo) ve eski hale getirmedir (in integrum restitutio). Ayrıca Roma Hukukunda hilenin çeşitli açılardan sınıflandırıldığı görülmektedir. İyiniyet bakımından dolus malus ve dolus bonus olarak, hileye maruz kalanın üzerinde yarattığı etki bakımından ise dolus causam dans ve dolus incidens olarak iki şekilde sınıflandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hile, İyiniyet, Aldatma Kastı, Roma Hukuku

Kaynakça

• Akıncı, Ş. (2003) Roma Hukuku Dersleri. Konya:Nobel Yayınevi. Berki, Ş. (1949) Roma Hukuku, Ankara:AÜHF Yayınları. Buckland,W.W. (1950) A Text Book of Roman Law from Augustus to Justinian, Cambridge: Cambridge University Press. Büyükay, Y. (2001) Roma Borçlar Hukuku’nda Hata, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Crook, J. A. (1995) Legal Advocacy in The Roman World, New York:Cornell University Press. Gökçe, M. (2003) Roma Hukukunda Hile (Dolus), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Hönig, R. (1935) Roma Hukuku Dersleri, (Çev. Talip Şemseddin), İstanbul:Ahmet İhsan Matbaası. Karadeniz Çelebican, Ö. (2000) Roma Hukuku Tarihi Giriş-Kaynaklar-Genel Kavramlar-Şahsın Hukuku-Hakların Korunması, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları. Kaser, M. (1965) Roman Private Law, Durban:Butterworths. Koschaker, P. (1976) Modern Özel Hukuka Giriş Olarak Roma Özel Hukukunun Ana Hatları, Ankara: Olgaç Matbaası. Kurşat, Z. (2003) Borçlar Hukuku Alanında Hile Kavramı, İstanbul: Kazancı Yayınevi. Nomer, H. N. (2008) Borçlar Hukuku Dersleri Genel Hükümler, İstanbul: Beta Yayınları. Oğuzman M. K./ÖZ M. T. (1998) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul: Filiz Kitabevi. Oğuzoğlu, H. C. (1949) Roma Hukuku, Ankara: Yeni Desen Matbaası. Özsunar, E. (2005) Roma ve Türk Hukuku’nda Hata, Ankara: Turhan Kitabevi. Rado, T. (2004) Roma Hukuku Dersleri Borçlar Hukuku, İstanbul: Filiz Kitabevi. Saban, N. (2006) Bir Analiz: Türk Hukukunda Hilenin Unsurları, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 31 (Temmuz) 59-61. Schwarz, A. B. (1956) Roma Hukuku Dersleri, İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları. Sevig, R. V. (1939) Roma Hukuku-Tarihçe ve Institution, Ankara: Recep Ulusoğlu Basımevi. Tahiroğlu, B./Erdoğmuş, B. (2005) Roma Hukuku Dersleri, Tarihi Giriş-Hukuk Tarihi-Genel Kavramlar-Usul Hukuku, İstanbul: Der Yayınları. Türkoğlu Özdemir, G. (2008) Roma Hukuku’nda Infamia (Şerefsizlik), Ankara: Seçkin Yayıncılık. Umur, Z. (1975) Roma Hukuku Lügatı, İstanbul: Fakülteler Matbaası. Umur, Z. (1990) Roma Hukuku Ders Notları, İstanbul: Beta Yayınevi. Watson, A. (1965) The Law of Obligations in the Later Roman Republic, Oxford: Oxford at the Clarendon Press. Yıldırım, M. F. (2002) Borçlar Hukukuna Göre Sözleşmenin Kuruluşunda Hile, Ankara: Nobel Yayınevi. Zimmermann, R. (1992) The Law of Obligations Romen Foundations of the Civilian Tradition, Cape Town: Oxford University Press.