TERİM OLUŞTURMA YÖNTEMLERİ BAĞLAMINDA TÜRK DİL KURUMU’NUN BATI KAYNAKLI SÖZCÜKLERE KARŞILIKLAR ADLI ÇALIŞMALARINDAKİ TERİMLER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 105 - 120, 31.01.2022

Onur Özcan

Öz

Türk Dil Kurumu’nun 1970-1979 yılları arasında Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar adlı çalışmaları Türkçe sözcük üretimi bakımından dikkat çeken çalışmalar arasında yer almaktadır. Bu çalışmalardaki sözcükler arasında terimler de bulunmaktadır. Bu bakımdan, Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar çalışmalarının aynı zamanda Türkçede terim oluşturma ve terimbilim çalışmalarına yön verici özelliğe sahip olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada, yaklaşık on yıla yayılan metinlerde yer alan karşılık olarak önerilen terimlerin oluşturulma biçimlerinin incelenmesini amaçlamaktadır. İnceleme, terim oluşturma yöntemleri ile yapılacak olup aynı zamanda kimi çeviri stratejilerinden de yararlanılacaktır. Bu inceleme ile günümüzde terime ilişkin çalışmalar yapan araştırmacıların ve kurumların yanı sıra üniversitelerdeki dilbilim, çeviribilim ve mütercim-tercümanlık gibi terime ilişkin bir derse sahip olduğu düşünülen bölümlerdeki içeriklere farklı bir bakış açısı sunmak ve Türkçe terimleştirme konusuna ve uygulamalarına katkı sağlamak hedeflenmektedir. Ayrıca özel alan uzmanlarına, çevirmen adaylarına ve profesyonel çevirmenlere Türkçede terim oluşturma işlemine yönelik hem uygulamalı hem kuramsal olarak bir örneklem sunmak istenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Batı Kaynaklı Sözcükler, Terim, Terim Oluşturma Yöntemi, Çeviri.

Kaynakça

• Baker, M. (1992). In Other Words: A Coursebook on Translation. London-New York: Routledge.
• Başkan, Ö. (1974). Terimlerde Özleşme Sorunu. TDK Belleten, 1973-1974, 173-184.
• Buluç, S., Gencan, T. N. ve Vardar, B. (1973a). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXVII (258), 731-734.
• Buluç, S., Gencan, T. N. ve Vardar, B. (1973b). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXVIII (259), 60-63.
• Buluç, S., Gencan, T. N. ve Vardar, B. (1973c). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIX (265), 42-47.
• Cabré, M. T. (1999). Terminology: Theory, Methods and Applications. Amsterdam-Philadephia: John Benjamin. Eren, H., Dilâçar, A., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1972a). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXVI (247), 46-48.
• Eren, H., Dilâçar, A., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1972b). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXVI (248), 144-147.
• Eren, H., Dilâçar, A., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1972c). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXVI (249), 240-243.
• Eren, H., Dilâçar, A., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1972ç). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXVI (250), 341-345.
• Eren, H., Dilâçar, A., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1972d). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXVI (251), 437-440.
• Eren, H., Dilâçar, A., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1972e). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyatı Dergisi, C:XXVI (252), 505-508.
• Karaman, B. İ. (2009). Terim Oluşturma Yöntemleri. Belleten, C:II, 45-59).
• Karaman, B. İ. (2017). Terimbilimi. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Mıhçıoğlu, C. ve Saraç, T. (1975a). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXI (285), 457-458.
• Mıhçıoğlu, C. ve Saraç, T. (1975b). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXII (286), 397-398.
• Mıhçıoğlu, C. ve Saraç, T. (1975c). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXII (288), 514-515.
• Mıhçıoğlu, C. ve Saraç, T. (1975ç). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXII (290), 673-674.
• Mıhçıoğlu, C. ve Saraç, T. (1975d). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXII (291), 746.
• Mıhçıoğlu, C. ve Saraç, T. (1976a). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIII (292), 37-38.
• Mıhçıoğlu, C. ve Saraç, T. (1976b). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIII (293), 104-105.
• Mıhçıoğlu, C. ve Saraç, T. (1976c). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIII (294), 180-182.
• Mıhçıoğlu, C. ve Saraç, T. (1976ç). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIII (295), 261-262.
• Mıhçıoğlu, C. ve Saraç, T. (1976d). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIII (296), 352-354.
• Mıhçıoğlu, C. ve Saraç, T. (1976e). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIII (297), 448-451.
• Mıhçıoğlu, C. ve Saraç, T. (1976f). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIV (298), 287-290. Mıhçıoğlu, C., S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1977). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXV (304), 75.
• Mıhçıoğlu, C., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1979a). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVI (333), 497-499.
• Mıhçıoğlu, C., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1979b). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVII (334), 54-56.
• Mıhçıoğlu, C., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1979c). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVIII (335), 114-116.
• Mıhçıoğlu, C., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1979ç). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIX (336), 175-177.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1977a). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVI (311), 172-173.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1977b). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXX (312), 255-258.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1977c). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVI (313), 348-349.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1977ç). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXV (314), 550-553.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1978a). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVI (316), 64-65.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1978). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVII (317), 142-145.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1978b). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVII (318), 229-232.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1978c). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVII (319), 345-347.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1978ç). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVII (320), 435-437.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1978d). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVII (321), 536-538.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1978e). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVIII (322), 237-239.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1978f). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVIII (323), 334-337.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1978g). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVIII (324), 408-410.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1978ğ). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXVIII (325), 509-510.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1978h). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVIII (326), 607-610.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1978ı). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXVIII (327), 691-693.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1979a). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIX (328), 56-59.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1979b). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIX (329), 141-145.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1979c). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIX (330), 228-232.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1979ç). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIX (331), 359-362.
• Mıhçıoğlu, C., Tezcan, S., Saraç, T. ve Dilâçar, A. (1979d). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXXIX (332), 429-431.
• Mıhçıoğlu, C. (1991). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar: Bir Değerlendirme: Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 46 (3), 59-85.
• Sager, C. J. (1990). A Practical Course in Terminology Processing. Amsterdam-Philadephia: John Benjamin.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1970a). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXII (225), 197-200.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1970b). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXII (226), 304-306.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1970c). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXII (227), 379-380.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1970ç). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXII (228), 463-465.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1970d). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIII (229), 37-39.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1970e). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIII (230), 161-162.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1970f). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIII (231), 245-247.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1971a). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIII (232), 307-308.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1971b). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIII (233), 395-396.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1971c). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIII (234),734-736.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1971ç). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIV (235), 54-56.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1971d). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIV (236), 156-158.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1971e). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIV (237), 241-243.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1971f). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIV (238), 294-296.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1971g). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIV (239), 359-360.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1971ğ). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXIV (240), 469-471.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1971h). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXV (241), 34-37.
• Sinanoğlu, S., Saraç, T. ve Özdemir, E. (1971ı). Batı Kaynaklı Sözcüklere Karşılıklar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C:XXV (242), 147-150.
• Özdemir, E. (1973). Terim Hazırlama Kılavuzu. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Suçin, M. H. (2013). Öteki Dilde Var Olmak. İstanbul: Say.
• TDK (2021). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 10.10.2021
• Yazıcı, M. (2007). Yazılı Çeviri Edinci. İstanbul: Multilingual.
• Zülfikar, H. (1991). Terim Sorunları ve Terim Yapma Yolları. Ankara: Türk Dil Kurumu.